Yaz aylarıyla birlikte şirketlerde izin yapanların sayısı çoğalıyor.
Tabii işlerin yürümesi de gerektiği için patronlarla çalışanlar arasında bazı tartışmalar da çıkıyor. Son çıkan yasayla birlikte izin günlerini çalışanlar ilki 10 günden az olmamak kaydıyla istedikleri kadar bölebiliyorlar. Yani 20 gün izni olan bir çalışan isterse 10 gününü kullandıktan sonra kalan 10 günü birer gün olarak bile kullanabilir.
İzin kullanmak için yasalarda en az 1 yıl aynı işyerinde çalışmış olmak gerektiği belirtiliyor. Fakat bunun aksi uygulamaya da bir engel bulunmuyor.
Musa CANLI okurumuzun sorusu da bununla ilgili:
"Bir işyerinde 7 aydır çalışıyorum. Yaz mevsimi geldiği için izne ayrılmak istedim. Ancak buna hakkım olmadığı söylendi.
Doğru mudur?"
Musa bey, kural olarak işvereninizin uygulaması doğru. Yani yıllık izni hak etmeniz için en az 1 yıl çalışmanız gerekiyor. 1 yılınız dolduğunda 14 günlük izin hakkınız olacak. Şu anda 7 aylık çalışan olduğunuz için izin hakkınız yasal olarak bulunmuyor. Ancak bunun aksi bir uygulama da kanuna aykırı sayılmıyor.
Sizin bir yılı doldurmanız muhtemelen kış aylarında olacağı için bu izin hakkınızı isterse işveren şimdi kullandırabilir.
Bu tamamen işverenin inisiyatifinde bir durum.
Bu bir yıllık çalışma o işyerindeki süreden kaynaklanıyor.
Yani siz daha önce başka bir yerde 15 yıl da çalışmış olsanız bu işyerinde 7 aylık kıdeminiz bulunuyor.
ÜCRETLİ OLUNCA SAYILIYOR
Yıllık ücretli izin hakkının elde edilmesi için geçen sürenin hesabında bazı kritik noktalar var.
Buna göre, işçinin raporlu olduğu ve işe gitmediği günler yıllık izin süresinin hesabında çalışılmış gibi sayılıyor. Dolayısıyla bu süreleri de 1 yıl hesabında kullanabilirsiniz. Yine doğum için kullanılan 16 haftalık izinler de 1 yılın dolması hesabında sayılıyor.
Burada hesaba katılmayan izinler ücretsiz izinler oluyor. Yani ücret ödenen her izin 1 yılı doldurmanızda sayılacak.
Hemen hatırlatalım.
Kanunen ölüm, düğün gibi mazeret izinlerinde çalışma süresine bakılmıyor. İstediğiniz izin böyle bir durum olsaydı çalışma sürenize bakılmayacaktı.
KIDEME GÖRE BELİRLENİYOR
1 ile 5 yıl arasında çalışanlara (5 yıl dahil) 14 gün,
5 yıldan fazla 15 yıldan az çalışanlara 20 gün,
15 yıl (dahil) ve daha fazla çalışanlara 26 gün yıllık ücretli izin verilir.
18 ve daha küçük yaştakilerle, 50 ve daha büyük yaştakilere verilecek izin 20 günden az olamaz.
MEMURLARIN İZNİ
Hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dahil) 20 gün.
Hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için 30 gün.
TAZMİNAT HAKKINIZ VAR
01.05.1989 yılından beri özel bir şirkette çalışıyorum. Hemen her ay fazla mesai yapmamıza rağmen hiçbirisi ödenmiyor. Ayrıca maaşlarımız da zamanında verilmiyor. Ne yapabiliriz? (ismi saklı)
Bu konuda yapacağınız iki şey var. Birincisi eğer işten ayrılmak istiyorsanız bu durum size haklı fesih imkanı sunuyor. Yani maaşınızın tam ve zamanında ödenmemesi, mesailerinizin verilmemesi gerekçeleriyle haklı fesih hakkınızı kullanarak tazminatınızı alabilirsiniz.
Bunun için dilekçeyi noterden göndermenizi tavsiye ederim. Fakat işten ayrılmak istemiyorsanız bu kez durumu yetkililere bildirmeniz gerekiyor. Bunun için bulunduğunuz şehirdeki Çalışma Müdürlüğü'ne gidebilir ya da daha kolay bir yöntem olan ALO 170'i arayabilirsiniz. Müfettişler gelerek durumu yerinde tespit edecek ve haklarınızın ödenmesini sağlayacaktır.
30 GÜNDE SAĞLIK HİZMETİ
Bir işyerinde 2 aydır çalışıyorum. Eşim ve çocuklarımın sağlık hizmetlerinden yararlanması için ne kadar süre geçmesi gerekiyor.
Ne yapmam lazım? Mehmet SARICA
Sigortalılığınızın başladığı tarihten itibaren, adınıza 30 günlük prim yatırıldığı andan itibaren artık siz ve bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler hastanelerden provizyon alarak sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
Bunun için otomatik aktivasyon yapılsa da sizin de gidip SGK'da bu işlemi kolayca yaptırmanız mümkün. Eş ve çocuklarınızın TC numaralarıyla SGK müdürlüğünden birkaç dakika içinde aktivasyonu yaptırabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
16.03.1970 doğumluyum. 1989 yılında sigortalı olarak çalıştım. Yaklaşık 2100 gün primim birikti. Bu tarihten sonra 3 çocuk dünyaya getirdim. Şimdi çalışamıyorum. Emekli olma şansım var mı? Medine SUNA
Medine hanım tam emeklilik için 5300 gün prime ihtiyacınız var. Size iki önerim olacak. Üç çocuk borçlanması ile 2160 gün kazanabilirsiniz. Bu durumda toplam priminiz 4260 gün eder.
Geriye 1040 gününüz kalır. Bunu isteğe bağlı sigorta ile öder, 3 yıl içinde emekli olursunuz. İkinci şansınız ise kısmi emeklilik. Yine üç çocuk için 1500 günlük borçlanma yapıp 58 yaşınızı beklersiniz.
10.05.1987 tarihinde sigortalı oldum. 1967 doğumluyum. 7800 günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Suat AKIN
25 yıl 50 yaş ve 5375 prim günü şartlarınız var. Buna göre yıl ve prim tamamlanmış. Önümüzdeki yıl doğum tarihinizde emekli olabilirsiniz.