Çalışanları koruyan yasaların içinde iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili olanlar da var. Çalışanların yaşadıkları olay ve rahatsızlıklar birkaç açıdan ele alınıyor.
Bunlar iş kazası meslek hastalığı ve rapor olarak ayrılıyor. İş kazası işin yapılışı ya da işle ilgili bir zamanda meydana gelen olayları kapsıyor. Meslek hastalığı ise o iş dolayısıyla meydana gelen rahatsızlıklarla ilgili oluyor. Rapor ise çalışanların rahatsızlıklarında ortaya çıkan durumu ifade ediyor.
Bütün bu olaylar meydana geldiğinde işçiye 'iş göremezlik ödeneği' adı altında para veriliuyor. Raporlu olanlar ise 2 günden sonraki çalışamadıkları günlerin maaşını SGK'dan belli oranlarda alıyorlar. Bu konuda akla gelen bazı soruların cevapları şöyle:
● İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar nelerdir?
Geçici iş göremezlik ödeneği, Sürekli iş göremezlik geliri, Ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması, Gelir bağlanmış olanın kız çocuklarına evlenme ödeneği, Ölen sigortalı için cenaze ödeneği ödenmesi olarak belirlenmiştir.
● İşverenin kontrolü dışında meydana gelen iş kazalarının bildirimi nereye ve kaç gün içerisinde yapılması gerekmektedir?
Sosyal Güvenlik İl müdürlüklerine/ Sosyal Güvenlik merkezlerine ve kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 3 işgünü içerisinde bildirilmesi gerekmektedir.
● İş kazası geçiren sigortalının ne kadar sigortalılık süresi bulunması gerekmektedir?
İş kazası geçiren sigortalı için tek şart tescil edilmiş olmasıdır.
● İşyerinde geçirilen kalp krizleri iş kazası sayılabilir mi?
Bir olayın iş kazası olup olmadığının değerlendirilebilmesi için öncelikle iş kazası geçiren kişinin, sigortalı olması, mutlaka bir olay ile karşılaşmış olması, meydana gelen olay nedeniyle bedenen veya ruhen özre uğraması hallerinin bir arada bulunması gerekmektedir.
Sigortalı işyerinde ve işini yaparken veya iş yapmadan geçirdiği sürelerde işverenin emrine amade iken dış etkenlerden kaynaklanan bir neden sonucu kalp krizi geçirirse kalp krizinin sonucu (ölüm veya arızalar) işyeri dışında gerçekleşse bile bunun bir iş kazası sayılması gerekmektedir.
● Bir inşaat işyerinde çalışan sigortalının yatakhanede yattığı sırada, yatakhanede bulunan sobanın devrilmesi sonucu çıkan yangında yanmak suretiyle geçirdiği kaza iş kazası sayılır mı?
Olayın işyerine ait yatakhanede meydana gelmesi nedeniyle, olayın iş kazası sayılması gerekmektedir.
● İşyerinde şoför olarak çalışan sigortalının, işyerine ait araçla işverenin talimatı üzerine onun yazlık evine şahsi eşyalarını götürdüğü sırada geçirdiği trafik kazası iş kazası sayılır mı?
Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda meydana geldiğinden, olayın iş kazası sayılması gerekmektedir.
* İşyerine gitmek üzere evinden ayrılarak belediyeye ait toplu taşıma aracına binmek üzere durakta bekleyen sigortalının motosikletli bir sürücünün çarpması sonucu yaralanması olayı iş kazası sayılır mı?
Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olay iş kazası olarak tanımlandığından, burada esas olan işverence sağlanan bir taşıtla gidip gelme esasına dayandığından, söz konusu olayın iş kazası sayılmaması gerekmektedir.
RAPOR PARASI FARKLI
Çalışanların geçirdikleri rahatsızlıklar sonucunda aldıkları raporlar eğer 2 günden fazla ise iş göremezlik ödeneği veriliyor. Burada işçinin son 1 yılda en az 90 gün priminin olması gerekiyor. Rapor gün sayısı boyunca brüt maaş üzerinden hesaplanan üçte iki oranındaki ödenek SGK tarafından işçinin hesabına yatırılıyor. Burada işverenin maaş ödemesi zorunluluğu yok. Ama işçiye bu süre içinde maaşını ödemek isteyen işverinin önünde bir engel de bulunmuyor. Doğum iznindeki anneler de doğumdan önce 8 ve sonra 8 olmak üzere 16 hafta raporlu sayılıyor. Bu süre içinde 112 günlük maaş ödemesi SGK tarafından annelere yapılıyor.
600 GÜN PRİM İSTENİYOR
● Kıdem tazminatı ödenirken taksit yapılabiliyor mu? Kaç ayda ödenmesi gerekiyor? Mehmet Ali ERDAL Kıdem tazminatı işçinin sözleşmesinin feshedilmesinden sonra hemen banka yoluyla ve nakit olarak bir defada ödeniyor. Tazminattan sadece damga vergisi kesilebilir. Görüldüğü gibi kıdem tazminatı taksite bölünemiyor. Ancak taksitle ödenmesi için işçi ve işveren arasında bir mutabakatın olması gerekiyor. Eğer rızanız dıoşında taksitle ödeniyorsa arabulucuya başvurup vade farklarını talep edebilirsiniz.
● İşsizlik maaşına başvuracağım. Acaba şartlar nelerdir? Kerem KUTMAN İşsizlik maaşı alabilmek için öncelikle kendi istek ve kusurunuz dışında işten çıkarılmanız lazım. Ayrıca son üç yılda en az 600 gün priminizin bulunması isteniyor. Buna ilaveten son 120 günde de iş akdinizin devam ediyor olmasına bakılıyor. Bu şartları sağlıyorsanız bir ay içinde İŞKUR'a başvurmanız lazım. Başvurunuzu internetten veya bizzat giderek yapabilirsiniz. Burada bir aylık süreyi geçirmemeye çalışın. Eğer geçirirseniz alacağınız maaş süresi de düşecektir.