TRT 1'de gösterilen "Vuslat" dizisinin 8. bölümünde uzunca bir sahne var: Sevilen kahramanlardan biri, çok ağır yaralı olarak hastanede ölüm döşeğinde yatmaktadır. Ziyaretçiler üzgündür. Fonda üzüntü katsayısını artıran hüzünlü bir müzik parçası çalınıyor: "Har içinde biten gonca güle minnet eylemem" diye başlıyor ve devam ediyor.
Parçanın sözleri ilgimi çekti, en kolay yol önce internetten baktım, Nesimi'ye ait bir "nefes" imiş. Ama iş çatallaştı, çeşitli sitelerde bazı kelimeler farklı yazılmış. Acaba hangisi doğru? Elimde Nesimi Divanı var, doğru metni orada bulurum diye düşündüm. Fakat ne mümkün! Divanı birkaç defa taradım, aradığım şiir yok.
İKİ NESİMİ
Bir bilene sordum, birkaç tane Nesimi olduğunu öğrendim. En meşhuru Seyyid Nesimi, 14. Yüzyılda yaşamış, Hurufilik inanışının en önemli temsilcisi, Halep'te idam edilip derisi yüzülmüş. Coşkulu şiirleri var, ben Nesimi deyince onu biliyordum.
Bir başka Nesimi; "Kul Nesimi", 17. Asırda yaşamış, iyi eğitimli ve güçlü bir şair. Hz. Ali ve Ehl-i Beyt sevgisi, Alevi inanışları şiirlerinde önemli yer tutar. Başta sözünü ettiğim nefesin sözleri bu Kul Nesimi'ye ait.
Ayrıca "Ben melamet hırkasını kendim giydim eynime", "Pirin cemali güldür gül", "Kemter kuluyum Ali'nin ol şah-ı keremdir" adlı parçaların yazarı da Kul Nesimi'dir. Cahit Öztelli'nin "Kul Nesimi" adlı kitabı vardır.
ORTAK DEĞER
Bu tür şiirler milletimizin çok sevdiği ortak eserlerdir. Sünni, Alevi, ülkücü ve devrimci çevrelerin, sözleri aynı olan parçaları kendi üslupları ile çalıp söyledikleri görülür. Bunlar tekkelerde "ilahi veya nefes", Alevilerde "deyiş", geniş halk nezdinde "türkü" olarak dinlenmektedir. Çoğu tasavvufi neşveyle yazılan ve kadim irfanımızı bugünlere aktaran bu eserlere sahip çıkmalı ve aslına uygun ve düzgün metinlerle yazıp söylemeliyiz.
YANLIŞLAR
Sözünü ettiğim parçayı söyleyenlerin çoğu 2 yerde hata yapıyor. İlki bilgisizlikten kaynaklanıyor. "Sırat-ı müstakim üzre" sözünün anlamını bilmedikleri için ezip bozuyorlar. İkinci yanlışın sebebi ideolojiktir: "İblisin talim ettiği yola" ifadesini "Zalimin talim ettiği" diye değiştirmişler.
Selda Bağcan ve Hüseyin Turan, parçanın sözlerini doğru okuyanlardandır. Şiirin tam metni şöyle:
MİNNET EYLEMEM
"Har (diken) içinde biten gonca güle minnet eylemem/ Arabi, Farisiyi bilmem, dile minnet eylemem/ Sırat-ı Mustakim (doğru yol) üzre gözetirim rahımı (yolumu)/ İblisin (şeytanın) talim ettiği yola minnet eylemem.
Bir acayip derde düştüm herkes gider karına (işine)/ Bugün buldum bugün yerim, Hak kerimdir yarına/ Zerrece tamahım yoktur şu dünyanın varına/ Rızkımı veren Hüda'dır kula minnet eylemem.
Ey Nesimi can Nesimi ol Gani (Allah) mihman (?) iken/ Yarın şefaatdarım (şefaat edicim) Ahmed-i Muhtar (Hz. Peygamber) iken/ Cümlenin rızkını veren ol gani Settar (Allah) iken/ Yeryüzü halifesi hünkara minnet eylemem."