Zeytinin kıymetini bilmek

On yıl önce 800 gram olan kişi başı zeytinyağı tüketimi artık iki kiloya ulaşmış bulunuyor. Bir 10 sene sonra bu rakam 4-5 kiloya çıkabilir. Güzel de olur. Ama önemli olan zeytinin ve zeytinyağının kıymetini bilmek. Bütün dinlerin kutsadığı, mitolojide yeri olan dünyanın en eski ve değerli ürününün bizim coğrafyamızdan dünyaya yayıldığının ne kadar farkındayız? Ağacından eşyaların yapıldığı, meyvesinin yendiği ve suyunun içilip yendiği ve suyundan hem sabun yapıp hem de aydınlatmada kullanıldığı ve kuşaklar boyunca sahip olduklarına değer kazandıran bu ağacın nimetinin ne kadar bilincindeyiz?
Bu yıl ki teması "Zeytin varsa Hayat vardır" olan 11. Ayvalık Hasat Şenlikleri kapsamında yapılan etkinlikler, paneller, yemekler ve toplantılar sonucunda öğrendiğim notları sizlerle paylaşmak istiyorum:
Ayvalık'ın doğal, kültürel ve geleneklerinden gelen değerlerinin UNESCO Dünya Kültür Mirası'na alınması amacıyla bir proje başlatılmış bulunuyor. Güney Marmara Kalkınma Ajansı ortaklığı; Balıkesir Valiliği, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, Ayvalık Kaymakamlığı, Ayvalık Belediyesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi işbirliği; Anadolu Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi'nin katkılarıyla hayata geçirilmek istenen bir proje bu.
KÜLTÜR MİRASI

Ayvalık Belediye Başkanı Rahmi Gençer diyor ki: "Ayvalık'ın başka hiç bir yerde olmayan bitki türleri, benzeri bulunmayan tarihi endüstriyel yapıları ve geçmişten gelen bir kültür ve insan mozaiği var. Tüm bu değerlerin toplamı, Ayvalık'ı benzersiz bir yer yapıyor. Bizler de bu değerleri önce toplum olarak koruyup gelecek nesillerimize taşımak, sonra da tüm dünya tarafından tanınmasını sağlamak istiyoruz." Süreç hızlanmış. 15 Ocak'ta ilgili bakanlığa başvurulacak ve 15 Nisan'da da Fransa'da UNESCO'ya resmi başvuruda bulunulacak. Umarız Bergama gibi Ayvalık da Dünya Kültür Mirası ilçelerimizden biri olur.

Bir başka güzel gelişme slow food kapsamında slow olive hareketinin Türkiye'de başlayacak olması. Slow food 1986'da Carlo Petrini adlı bir İtalyan tarafından başlatılan uluslararası bir hareket. Hızlı, ayaküstü yemek alışkanlığına karşı alternatif olarak gelişen, geleneksel ve yerel yemek ve yeme biçimlerini, yerel ekosistemlerin özelliklerini korumayı teşvik eden bu hareketin pek çok amacı da bulunuyor: Yerel biyoçeşitliliği korumak amacıyla tohum bankası oluşturmak ve sürdürmek, yerel ve geleneksel besin maddelerini korumak ve teşvik etmek, tat eğitimini teşvik etmek, organik çiftçiliği teşvik edici kamuoyu oluşturmak, ürünlere yönelik genetik mühendislik müdahalelerine karşı çıkmak gibi.
SLOW OLİVE
Slow food uluslararası konsey üyesi Defne Koryürek'in önerisiyle gelişen bu proje, memleketi olan Anadolu'dan bütün dünyaya yayılan zeytinin, kültürü, tarihi ve geleceğini konuşabilmek amacıyla gelişmiş. İlk toplantının 15-17 Nisan tarihleri arasında Mardin'in Derik ilçesinde yapılması planlanıyor.
Mardin hem zeytinin bilinen ilk anayurdu üçgeninde olmasından dolayı, hem de Suriye'deki gelişmelerden dolayı seçilmiş. Suriye'deki Ata yadigarı zeytinlerin savaş süreci içerisindeki belirsizliği ve oradan göçmek durumunda kalmış ve zeytinle hayatlarını geçiren insanların hayatlarının değişmesine bakmak ve aslında insanlar gibi biyoçeşitliliğin de ne kadar kırılgan olduğunu görmek ve buna dikkat çekmek. Ve gelecek hayallerimizi kurarken gezegeni ve insan etkisini gözden geçirmek.
Etkinlik kapsamında üretici pazarından çocuk etkinliklerine, akademik sunumlardan kültürel tartışmalara, yerli ve yabancı şeflerin katıldığı mutfak atölyelerinden mutfak tadımlarına kadar bir şenliğin gerektirdiği toplu gösteriler yer alacak. Üç gün sürecek bu deneyim için çalışmalar başlamış bulunuyor. Koryürek, akademisyenlerden üreticilere kadar herkesin paylaşımını bekliyor.