Darbe ve travma

15 Temmuz 2016 günü tarihimizin en kara gecelerinden biri yaşandı. Çok ciddi bir travmatik olay olarak tarif edebileceğimiz bu darbe girişimi sonrasında, insanlar bir yandan günlük yaşamlarını olağan şekilde sürdürmeye, bir yandan da mevcut olayların ruh sağlığına olan etkileriyle baş etmeye çalıştı.
Peki darbe girişiminin ruh sağlığımıza etkisi nasıl oldu?
Yaşanan kötü olayların etkisinden nasıl kurtulabiliriz?
Tüm bu soruları Psikolog Şenel Karaman cevapladı;
OLAY HAKKINDA KONUŞMAKTAN ÇEKİNMEYİN
Hiçbir çocuk bir olayı konuşmayarak ya da düşüncelerinden bu olayı atarak yarar sağlayamaz. Eğer ebeveyninin olayla ilgili çok üzgün ya da sinirli olduğunu ve konuşmaktan kaçındığını hissederse konuyu gündeme getirmez. En zor olanı acı veren olayı konuşmak zorunda kalmanızdır. Çocuğunuzu konuşmaya zorlamayın ancak konuşma arzunuzu gösterin.
Olayın durumuna göre açıklama yapmanız, teselli etmeniz, sakinleştirmeniz gerekebilir. Duruma göre hangisi uygunsa onu yapın.
Konuşursa daha kötü olacağını düşünmeyin.
BİLGİLENDİRİCİ VE TUTARLI OLUN
Yaşanan bu olay hakkında bilgisi var mı? Neler biliyor?
Bildikleri ne kadar doğru? Her zaman gerçeği konuşun.
Yaşadığınız olay sizin ve çocuklarınızın güven duygusunu zedeleyebilir. Yalan bu zedelenmeyi güçlendirir.
Olan bitenin yani cenaze töreninin, ambulansın ya da her ne ise durum hakkında bilgilendirin. Olanların nedenini anlatın. Bir çocuk için travma kadar yıkıcı olan ne yapacağını bilmeyen, kafası karışmış bir yetişkinin korunması altında olmasıdır. Etrafta aklı başında ne yaptığını bilen bir yetişkinin çocuğun sorumluluğunu almasın sağlayın. Kendinizi kötühissediyorsanız ne hissettiğinizi söyleyin, bunun normal olduğunu vurgulayın.
DURUMA UYGUN TESELLİ VERİRKEN ŞEFKATLİ OLUN
Travmatik olayın türü, şekli çocukları farklı etkiler. Bir yakınının kaybını yaşayan çocukla cinsel istismar yaşamış bir çocuğa yaklaşım ya da trafik kazası yaşamış bir çocuğa yaklaşım farklılık gösterir.
Çocuğunuzun o andaki ihtiyacını fark edin. Yaş küçüldükçe sarılmak, fiziksel temas çok önemlidir.
Ya tehlikenin geçtiğini artık güvende olduğunu söylüyor olacaksınız ya da kaybın olduğunu ancak hayatın devam ettiğini söyleyeceksiniz.
Duruma en uygun teselli cümlelerini kurun. Çocuk ne istiyorsa yapın, "sarıl bana" diyebilir, yanımda kal diyebilir. İhtiyacını algılayın ve yerine getirin. Oynaması, arkadaşlarıyla zaman geçirmesi için olanaklar oluşturun.
DİSİPLİN KONUSUNDA DİKKATLİ OLUN
Her ne yaşanırsa yaşansın hayatın kuralları devam eder.
Travmatik olay öncesi yaşanan disiplin sorunlarının olaydan sonra devam ettirmeyin. Hem şefkatli olurken uyması gereken kuralları nezaketle uygulayın.
GÖZLEMLEYİN
Travmatik olay sonrası akut dönemde çocuklarda bazı belirtiler olur. Tekrarlama (Örneğin aynı resimleri yapma), Kaçınma (Gündüz düşleri, yalnızlığı tercih etme, içine kapanma), Fizyolojik tepkisellik (Örneğin, yeme, içme uyku sorunları, aşırı hareketlilik) gibi belirtilerin görülmesi akut dönemde normaldir. Bunlara karşı duyarlı olun, eleştirmeyin hemen düzeltmeye kalkışmayın.
Günlük hayatının zorlandığını görürseniz psikolojik travma konusunda uzman birinden destek almaktan çekinmeyin.
KORUYUCU ŞEMSİYENİZ OLSUN
Travmatik olaylara biz yetişkinlerden farklı olarak çocuklar düşük düzeyde korku ve umursamaz görünerek, daha önceki dönemlerindeki davranışlara (Annesinin yanında yatmayı isteme, altını ıslatma, parmak emme gibi) gerileme eğilimi gösterirler. Bunlar onun bahşetme mekanizmalarıdır. Bu tür durumlarda sıcak, sevgi dolu ve güven veren bir ebeveyn çocuk için koruyucu bir şemsiyedir.