Dar bölge mi daraltılmış bölge mi?

AK Parti ve MHP'nin üzerinde uzlaşma sinyalleri verdiği Anayasa değişikliğiyle beraber Türkiye'de sistem değişecek...

Bu değişimden doğal olarak seçim sistemi de etkilenecek...

Yüzde 10 barajlı mevcut seçim sistemine alternatif iki sistem üzerinde duruluyor...

Bunlardan birincisi İngiliz modeli olarak bilinen, her seçim çevresinde en çok oyu alan partinin bir milletvekili çıkarmasına dayanan 'dar bölge' sistemi.

Ülkeyi parlamenter sayısı kadar seçim çevresine bölen bu sistemde seçim çevresini birinci sırada tamamlayan parti adayı ya da bağımsız aday milletvekili seçiliyor.

Bu yöntem en fazla oyu alan partiye büyük avantajlar sağlıyor...

İngiltere'de 2010 yılında yapılan milletvekili seçimlerinde ortaya çıkan sonuçlar dar bölge sistemini anlamak için yeterince aydınlatıcı...

Oyların yüzde 36'sını alan Muhafazakar Parti, parlamentodaki sandalyelerin yüzde 49'unu kazanmış.

Oyların yüzde 29'unu kazanan İşçi Partisi sandalyelerin yüzde 41'ini almış.

Seçimi yüzde 23' oyla 3'üncü sırada tamamlayan Liberal Demokrat Parti ise sandalyelerin sadece yüzde 9'unu alabilmiş!

Türkiye'de dar bölge sistemiyle gidilecek bir seçimde tablo İngiltere'dekinden farklı olmaz...

AK Parti, CHP'nin güçlü olduğu Ege dışındaki bölgelerde bütün milletvekilliklerini silip süpürür...

CHP belki İzmir'de 20 vekil çıkarır ama zaten güçlükle 1 vekil aldığı Anadolu illerinde tabela partisi haline gelir...

HDP büyük metropollerden vekil çıkaramaz ama Güneydoğu'da tulum çıkarır...

Bu sistemin kaybedeni ise MHP olur...

Geçelim üzerinde durulan diğer sistem daraltılmış bölgeye...

Ankara'dan gelen haberlere göre her seçim çevresine 3-5 vekil düşen 'daraltılmış bölge' sistemine AK Parti daha sıcak bakıyor...

Esasında Türk seçmeninin çok da yabancısı olduğu bir sistem değil daraltılmış bölge...

Türkiye, 1987 ve 1991 seçimlerine bu sistemle gitti...

Ülkeyi 4 ya da 5 milletvekili çıkaracak bölgelere ayıran daraltılmış bölge modeliyle gidilen 1991 seçimlerinden koalisyon çıkmıştı.

1991'de oyların yüzde 27'sini alan DYP Meclisteki sandalyelerin yüzde 39'unu kazandı.

Oyların yüzde 10'unu alan DSP ise sandalyelerin sadece yüzde 1,5'unu kazanabildi.

HDP bu sistemde de büyükşehirlerden kolay kolay vekil çıkaramıyor ama Güneydoğu'dan istediğini alabiliyor...

Oyları ülke genelinde nispeten homojen şekilde dağılmış MHP ise bu sistemde de dezavantajlı parti konumunda...

CHP ise daraltılmış bölge sisteminden (mevcut oyunu koruması durumunda) neredeyse hiç etkilenmiyor...

Daraltılmış bölgede Türkiye 146 seçim çevresine ayrılacak...

Seçim çevrelerinin artması vekil seçilmek için alınması gereken oyun da yükselmesi anlamına geliyor.

Kesin olmamakla beraber İstanbul'da halen 3 olan seçim çevresi 18'e, Ankara'da iki olan seçim çevresi 7'ye, İzmir'de 2 olan seçim çevresi ise 6'ya çıkacak...

Aydın, Denizli, Manisa, Muğla, Balıkesir'de ise iki seçim çevresi uygulanacak.

Daraltılmış bölgeli bir seçim sisteminde ülke barajının ne olacağı sorusu da büyük önem taşıyor...

Halen uygulanan yüzde 10'luk barajın yeni seçim sistemiyle beraber düşürülmesi şart...

Aksi takdirde hangi sistem uygulanırsa uygulansın, temsilde adaleti sağlamak pek mümkün görünmüyor...