FED uyguladığı önlemlerle, ABD ekonomisinden öte küresel piyasaların kaderini belirler oldu. Geçen yılın son çeyreğinde ve bu yılın başlarında gösterdiği performansın devamını getiremeyen ABD ekonomisi, krizden çıkış sürecinde gelgitler yaşıyor. Bakıyorsunuz işsizlik başvurusu, perakende satışlar, imalat sanayi siparişleri gibi veriler beklentilerden iyi geliyor. Başkan Obama ve ekonomi yönetimi bayram ediyor, "Tamam bu sefer tünelin ucunu gördük" diyor. Tabii, bu sırada borsacıları da hüzün kaplıyor, ballı kaymaklı tatlı karların sonu geldiğine inanıyorlar. Hep istiyorlar ki, ABD krizden bir süre daha çıkamasın ve uyguladığı gevşek para politikalarını sürdürsün.
BİR TAŞLA 3 KUŞ
Tarafların bekleyişlerinde borsacıların bir adım önde olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü, ikinci bir dip olasılığı düşük olsa da, ABD ekonomisinin toparlanması zaman alacak. Dolayısıyla, FED, bankalar kanalıyla dolar saçmaya devam edecek. Zaten geçen hafta 600 milyar dolarlık ek tahvil alımı yapacağını duyurmuştu. FED Başkanı Bernanke'nin hedefi reel kesimi canlandırmak, işsizliği düşürmek ve deflasyonist baskıyı ortadan kaldırmak.
Bu hedeflere ulaşmak için ABD bir taş atıyor ama birçok kuşu da beraberinde vuruyor. Birinci kuş, diğer para birimlerinin değerlenmesi. FED dolarları, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin kucağına saçıyor. Sonra merkez bankaları ulusal parasının değer kazanmasının önüne geçmek için uğraşsın dursun. İkinci kuş, dış ticaret açığını kapatma. ABD'nin yüksek bütçe açığının yanı sıra dış ticaret açığı da ekonomik sorunlarının başında geliyor. Doların değerinin düşmesiyle, ithal mallar yerine kendi ara ve hammaddeleri ile üretim yapmak istiyor. Üçüncü kuş ise, doların merkez bankası rezervlerindeki ağırlığını korumak. Merkez bankaları kendi paralarını kurtarmak için dolar alımı yapmak zorunda olduklarından rezervleri yeniden dolarlarla dolmaya başladı.
FED'in bu tehlikeli oyunu küresel ekonominin başını çok ağrıtacağa benziyor. İlk başlarda "alan memnun veren memnun" durumu vardı. Gelişmekte olan ülkeler ABD'nin saçtığı paralarla dipten çıkıp belli bir büyüme rakamına ulaşmayı başarmışlardı. Aynı zamanda, gelen sıcak paranın bir kısmı da hisse senedi ve tahvillere gidince piyasaların da toparlanmasını sağlamıştı. En önemlisi, hazineleri yükselen kamu açıklarını rahat finanse edebilmişti sıcak para ile.
Bugüne kadar sıcak paranın nimetlerini toplayan ülkeler, bugünlerde rahatsızlıklarını dile getiriyor. İlk önlemi Brezilya aldı Tobin Vergisi uygulayarak. Ardından yabancı sermayenin kazançları üzerindeki vergi oranını da iki katına çıkardı. Ama nafile... Yine de sıcak para karların bol olduğu gelişmekte olan ülkelere akıyor.
Gelişmekte olan ülkeler açısından geldiğimiz noktayı şöyle tanımlayabiliriz; Isınan ekonomiler bir tarafta, varlık balonları diğer tarafta. Ekonomiler ısındıkça enflasyonist baskı da artıyor. Piyasalarda ise tasarruf sahipleri şimdilik memnun gibi görünüyor. Dolar geldikçe hisse senetlerinin yükselme potansiyeli artıyor.
Peki, bundan sonra ne olacak?
Aslında yanıt basit: FED politikalarını değiştirmediği sürece, ki 2011'in ortalarına kadar niyeti yok, aynı tas aynı hamam, piyasalar gidecek. ABD'ye tepki gösteren ülkeler G-20 kanalıyla ABD üzerinde baskı oluşturabilirler mi? Politikalarını değiştirmesini sağlayabilirler mi? Belki ileri de ama şimdi değil.
Sözün özü, boğa piyasaları önümüzdeki günlerde varlığını koruyacak, fakat rallilerin sonuna geldik gibi görünüyor. Özetle, çıkışlar biraz daha uzun soluklu olacak diyebiliriz.