Merkez Bankası ekonomiye yumuşak iniş yaptırmaya çalıştığı dönemde sanayi üretiminin artış sürecine devam etmesi akıllara bazı sorular getiriyor. Ocak ayından sonra inişe geçen endeks Mart'ta yeniden yükseldi. Uçakların alçalıp iniş anında pistti pas geçip, yeniden havalanması gibi. Ekonomik faaliyetlerin öncü göstergeleri bu performansı gösterirken doğal olarak inişten bahsetmemiz çok doğru olmaz. "Ne var, ne güzel üretim devam ediyor, büyüyoruz" derseniz, ben de "Ya enflasyon ne olacak" demeliyim.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Mart ayı "sanayi üretim endeksi" verilerini yayımladı. 2006 yılının baz alındığı endeks, Mart ayında 131.2 puana yükselmiş. Böylece, sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 2.4, aylık bazda ise yüzde 10.7 yükselmiş. Takvim etkisi arındırıldığında da durum fazla değişmiyor. Endeks arındırma sonrasında 128.6 seviyesine ulaşıyor.
Endeksin alt kalemleri daha da dikkat çekici seviyelerde. Üretim için kullanılan aramal üretimi Ocak ayındaki 120.5'den, Şubat'taki 116.7'e düşüşü sonrası, Mart ayında yeninden 133.8 puana resmen ralli yapmış. Sermaye malları imalatı ki en önemli göstergelerden birisidir, bu yılın ilk üç ayında sürekli yukarı yönlü hareketini koruyarak 120.4'den 137.3 seviyesine kadar tırmanmış.
DAYANIKLI TÜKETİM
İktisadi faaliyetlerin öncü göstergelerinden dayanıklı tüketim malları üretimine de kısaca değinelim. Ekonomi aktörleri eğer iyimserler ise dayanıklı tüketim mallarına talep gösterirler. Oysa ekonominin geleceğine yönelik risk algıları varsa dayanıklı tüketim malları tüketimlerini ertelerler. TÜİK verilerine göre Mart ayında dayanıklı tüketim malları üretim endeksi 130.7'den 150.6'ya fırlamış. Açıkça görüldüğü gibi dayanıklı tüketim malları üretimi de sermaye malları ve aramal üretimi gibi büyüme hızının hızla aşağı gelmeyeceğinin sinyallerini veriyor bize.
Bu durumda, ne güzel üretim arıyor ve istihdama yansıyor, neden olumsuz bir gelişme gibi algılanıyor şeklinde bir soruyu zihninizden geçirebilirsiniz. Haksız da sayılmazsınız. Ancak, Merkez Bankası enflasyonist baskıyı azaltmak için kontrollü olarak ekonomik faaliyetlerin dolayısıyla büyüme hızının gerilemesini istiyor.
Enflasyon son olarak yüzde 11.14 gibi oldukça yüksek seviyelere ulaştı. Her ne kadar artışın geçici olduğu düşünülse de, bu oranda büyüme enflasyonun ve bu bağlamda faiz oranlarının yüksek düzeylerde kalmasını gerektirir. Biraz açalım...
Merkez Bankası belirsizliğin yoğun olduğu bir süreçte faiz koridoru gibi esnek bir araç kullanıyor. 2012 yılında, Mart ve Nisan dönemlerinde, ek parasal sıkılaştırmaya gitmişti. Daha açık bir ifadeyle, Merkez Bankası miktar ihalesinde kısıtlama yaparak yani fonlama oranını azaltarak piyasaya sağladığı likiditenin maliyetini, tabi ortalamada, yukarı çekti. Aldığı aksiyonlarda öncelikle enflasyon faktörünü göz önünde bulunduruyor, Euro Bölgesi borç sorunun yarattığı risk ve yabancı sermaye akımlarının yanı sıra.
GÖRÜNÜME UYGUN
Merkez Bankası son yayımladığı enflasyon raporunda taleple ilgili yaptığı öngörüleri şöyle idi; "2012 yılının ilk çeyreğine ilişkin veriler, nihai yurtiçi talepte yavaşlamaya işaret etmektedir. Gerek özel tüketime, gerek yatırım talebine ilişkin göstergeler bu görünümü desteklemektedir. Ayrıca, 2012 yılının ilk aylarına dair sanayi üretimi verileri yılın ilk çeyreğinde iktisadi faaliyetin beklenenden bir miktar daha zayıf seyrettiğini göstermiştir."
Sonuçta Merkez Bankası temel makroekonomik verilerin genel görünüme uygun ilerlediği görüşünde. İç talebin kontrollü olarak dış taleple dengelenmesi, iktisadi faaliyetlerin enflasyonist baskı yaratmadan özellikle ihracata yönelmesi olasılığını güçlendiriyor. Böyle bir iktisadi tablonun ortaya çıkması, hem yumuşak inişin süreceğini hem de enflasyonist baskının zayıflayacağını ve cari açığında hız kaybedeceğini gösteriyor.