Enflasyon göstergeleri Eylül ayında da Merkez Bankası'nın hedef olarak belirlediği bandın oldukça üzerinde seyretmeye devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Tüketici Fiyat Endeksi geçen ay yüzde 0.77 yükseldi. Yıllık bazda ise yüzde 7.88 seviyesine ulaştı. Aynı şekilde Üretici Fiyat Endeksi de aylık yüzde 0.88 ve yıllık bazda yüzde 6.23 yükseldi.
Maliyet enflasyonunun göstergesi olan ÜFE'nin Eylül ayında yaptığı sıçramanın temel nedeni tahmin edeceğiniz gibi petrol. Eylül ayında rafine edilmiş petrol fiyatları 1 ay gibi kısa sürede yüzde 6.10 oranında artmış. Petrolle beraber elektrik gaz ve su da ÜFE'yi yukarı itmiş. Artış oranı yüzde 2.58. Tarım sektörü yüzde 2.78 düşüşle ÜFE'nin daha da yükselmesini engellemiş. TÜFE'yi hareketlendiren alt sektör ise yüzde 2.52 artışla eğitim olmuş. Okulların açılması ister istemez talep cephesini güçlendirince fiyatlara yukarı yönlü baskı oluşturdu. Giyim ve ayakkabı aylık bazda yüzde 2.28 aşağı gelerek TÜFE'yi kurtarmış Eylül ayında
Sonuçlar Merkez Bankası açısından çok sürpriz olmadı aslında. Zira Para Politikası Kurulu toplantısı sonrasında yayımladıkları raporda "enflasyon göstergelerinin bir süre daha yüksek seviyelerini koruyacağını, yıl sonuna doğru orta vadeli beklentilerle uyumlu patika izleyeceği" vurgusu yapılmıştı. Hatta Başkan Başçı kuruldan da iddia bir noktada duruyor. Yüzde 6.2 orta nokta hedefinin tutturulacağından emin. Bu seviyelere indikten sonra düşüşe devam edecek ve Şubat ayında yüzde 5'ler seviyesine gelecek Başkan'a göre.
TEMKİNLİ DURUŞ
Her ne kadar Merkez Bankası paniklemese de enflasyonun yüksek seviyelerini koruduğu bu dönemde dikkatli olmayı tercih edecek. Özellikle enflasyonun fiyatlama davranışları üzerindeki etkilerini yakından izleyecek. Eğer gerekli görürse ek sıkılaştırma uygulayarak para politikalarındaki temkinli duruşunu koruyacak.
Merkez Bankası yıl sonu itibarıyla yüzde 6 hedef seviyesinin makul olduğunu savunmasına rağmen, enflasyonun böylesine iyimser bir noktaya ulaşması bugünden soru işaretleri taşıyor. Neden derseniz?
Öncelikle, kurların enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi kalan aylarda da devam edecek gibi görünüyor. Yıl içinde enflasyonun yüzde 8'ler ve üzerine çıkmasında kurların belirgin bir katkısı olmuştu. İkincisi kurların ve aynı zamanda Suriye gibi bazı jeopolitik unsurların enerji fiyatlarına basınç yapması ve sonuçta enerji fiyatları kanalıyla maliyetlerin artması... Üçüncüsü ise işlenmemiş gıda fiyatlarının ateşinin düşmeme olasılığı. Yıl içinde enflasyonu tetikleyen bir faktörlerin başında yer almıştı işlenmemiş gıda fiyatları.
Bu yılı yukarıda saydığımız unsurların gölgesinde yüzde 6.2 hedef noktasının üzerinde tamamlayacak olan enflasyonun orta ve uzun vadede de durumu pek parlak olmayabilir. Çünkü, FED'in gelecek yıl itibarıyla faizleri kademeli olarak artırmaya başlaması ve diğer gelişmiş ülke merkez bankalarının peşine takılmasıyla gelişmekte olan ülkelerde de hızla faizler yukarı çıkacaktır. Dolayısıyla finansman maliyetinin artması ÜFE'yi hareketlendirecek.
Toparlayalım... Son veriler sonucunda dünya enflasyon ligindeki ilk 5 içindeki yerimizi korumuş olduk. Venezüella her zaman olduğu gibi liderliği kimseye kaptırmamış. Mısır ve Endonezya geliyor ikinci ve üçüncü sıralarda. Görüldüğü gibi Türkiye'nin yıllar önceki enflasyonu ile bugünkü enflasyonu karşılaştırdığımızda durum iyi görünüyor.
Ancak şu an diğer gelişmekte olan ülkelerle göreli olarak değerlendirdiğimizde sadece kendimizi kandırdığımızı anlıyoruz