Siyaset, demokrasi sözleri telaffuz edildiğinde ilk akla gelen sanat dallarından birisidir karikatür sanatı. Bu olgu bizde de geçerlidir. Peki karikatür sanatçısı olarak akla ilk kimler gelir?
Pek çok ad sıralanır elbette. Ancak "Cemal Nadir Güler ekolü ile 50 kuşağı arasında sağlam bir köprü"oluşturan Semih Balcıoğlu ipi ilk göğüsleyenlerdendir. 27 Ekim 2010, Ustayı kalp krizi sonucu yitirişimizin 4. yılı. Dalgalanması bir türlü durulamayan demokrasimiz içersinde onun çizgiyle yorumlarına gerçekten gereksinme duyuyoruz.
* * *
Sürekli çalışan, 45 yıl gazete karikatürü çizmenin ötesinde, 26 kitap ve albüm yayımlamış olan Semih Balcıoğlu ile ilgili olarak, "uzun yıllar içtikleri su ayrı gitmeyen" dostu - gazeteci Lütfü Dağtaş ile konuştuk, ustayı andık.
***
"Ustayı yitireli 4 yıl oldu, zaman ne çabuk geçiyor..."
"Gerçekten çok çabuk geçiyor. Yakın tarihimize şöyle hızla baktığımda genç kuşaklarla sağlıklı iletişim kurabilmiş sanatçılarımızdan Can Yücel, Aziz Nesin hemen aklıma geliyor. Bu adlara bir de Semih Balcıoğlu'nu ekliyorum.
Üzüntüm, ölümlerinin ardından gelen sonraki kuşaklara bu ustaları yeterince, sürekli olarak tanıtamıyor olmamız. Bu en büyük eksikliğimiz!
"Yaş farkına karşın dostluğunuz sıkıydı, değil mi?"
"Semih Ağabey'i çizgilerinden ortaokul yıllarımdan itibaren bilirdim.
Semih Ağabey ile ilk karşı karşıya gelmem, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanlığı sırasında (1973-1979), Cağaloğlu'ndaki binada oldu. O sıralar yirmili yaşımın ortalarındaydım ve ben de TGS İzmir Şube Başkanıydım. Dolayısıyla Semih Ağabey, karikatürcü kimliğinin dışında, benim genel başkanımdı. Ondan sonraki süreçte, hep, "dostum" sözcüğü ile hitap ederek beni onurlandıran Semih Ağabey ile yıllar boyu ilişkimiz sevgi içersinde sürdü. Haftalık telefon görüşmeleri, faks cihazı aracılığıyla yazışmalar, karşılıklı fıkra göndermeler; İzmir, İstanbul, Ankara buluşmaları, YKY'dan çıkan Kapadokya albümü için Nevşehir, Ürküp, Avanos'ta birlikte çalışmamız
"Çizgi ile yoğrulmuş bir yaşam"
-Karikatürcü kimliğine ilişkin neler söylersin?
-Karikatürcüler Derneği Kurucu Üyesi, Onursal Başkanı Semih Balcıoğlu adı geçtiğinde; külliyatı, verdiği emek, duyduğu heyecan çizgi ile yoğrulmuş bir yaşamı öncelikle öne çıkartır. 50 kuşağı ve sonrasının en çalışkan, yaratıcı çizerlerindendir. Sürekli aramış, temalar üretmiş, kitap ve albüm olarak yayımlamıştır. Yaşama gözlerini kapamadan bir ay önce 2006 eylülünde, İzmir Menemen Serbest Bölge (İDESBAŞ) 'Deri' konulu Karikatür Yarışması Seçici Kurul Üyeliği toplantısı için İzmir'e geldiğinde, "Semih Ağabey, bizim kemeraltı senin çizgine çok yakışır" dediğimde, bu kez hiç ikiletmemiş, "tamam Kemeraltı'nı çizeceğim. Aklıma yattı" demiş, ardından bıkıp usanmaksızın önerdiğim diğer bir konuyu da olurladığının müjdesini vermişti: "Tamam önce Kemeraltı'nı çizeceğim, ardından da çok istediğin Karadeniz takalarının albümünü yapacağım!" demişti.
Bir diğer önemli yanı; tam 45 yıl boyunca gazete karikatürü çizen Semih Ağabey, gazete karikatürünün gün içersinde yitip gittiğini ama kitapların, albümlerin kalıcı olduğunu her defasında aktarır, "genç karikatürcülere de bunu söylüyorum" derdi.
-Balcıoğlu'nun yaşamını da özetler misin?
-Semih Balcıoğlu, 1928 yılında İstanbul'da doğar. Işık Lisesi, ardından da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde okur, Akademi'nin grafik bölümünden 1951 yılında mezun olur. Emel Hanım ile evlenir. İlk karikatürü 1943'te Akbaba'da yayımlanır. Çalıştığı gazete ve dergileri sıralamak gerekirse, başlıcaları şöyle sıralanır: Akbaba, Karikatür, Taş, Akşam, Vatan, Dünya, Tercüman, Hürriyet, Yeni Yüzyıl. Yurt içi ve dışı kazandığı ödül sayısı ise 41'dir. Bu ödüllerden bir kaçı şunlardır: Gümüş Güvercin (Skopje), Altın Madalya (Pescara), Altın Palmiye ve Gümüş Hurma ( Bordighera), Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü, Abdi İpekçi Barış ve Kardeşlik Ödülü, TÜYAP Onur Çizeri, Karikatür Vakfı Onur Ödülü. Semih Balcıoğlu, ayrıca, Bulgaristan'da Gabrovo Mizah Evi'nin yaptığı oylama sonucu dünyanın 106 çizerinden biri olarak kabul edilir. İtalya'da Tolentino, Bulgaristan'da Gabrovo, İsviçre'de Basel, Polonya'da Varşova karikatür merkezlerinde, karikatürleri vardır."