Kibritçi Kız masalını hepimiz biliriz. Peki, bu masalı nasıl okumamız gerektiğini? Jungçu Psikanalist Clarissa Pinkola Estes'in "Kurtlarla Koşan Kadınlar" (Ayrıntı Yayınları) adlı kitabından bahsetmiştim daha önce. Herkese tavsiye ederim. Zor bir kitap, kalın bir kitap. Öyle hemencecik bitirilmiyor. Yavaş yavaş, sindire sindire okumak gerekiyor, bazen aynı bölümü birkaç kez... Yani bu kitap, aslında kadının da erkeğin de ama özellikle kadınların başucunda olması gereken bir kitap. Zaman zaman başvurulmasında, sayfalar arasında gezintiye çıkılmasında fayda var.
Kibritçi Kız'da bir kadının asla yapmaması gereken dersler var. Estes diyor ki:
. Bu çocuk insanların başkalarıyla ilgilenmedikleri bir çevrede yaşamaktadır. Eğer böyle bir çevredeyseniz, kaçın.
. Bu çocuk sahip olduğu şeylere değer verilmeyen bir ortamdadır. Eğer böyle bir ortamdaysanız, sırtınızı dönüp uzaklaşın.
. Bu çocuk pek fazla seçeneğin bulunmadığı psişik bir durumdadır. Hayattaki "yer"ine boyun eğmiştir. Bu sizin de başınıza geldiğinde, bağlarınızdan kurtulun ve tabanları yağlayın.
VAHŞİ KADIN
Çünkü Estes'in bulmak, ortaya çıkarmak, yaşatmak ve sürdürmek için araştırmalar yapıp, kitap yazdığı "Vahşi Kadın" köşeye sıkıştığında teslim olmaz, öne çıkar, pençelerini savurur ve kavga eder. İnsanlık tarihi boyunca bastırılmış, örselenmiş olmasının nedeni de budur. Ama yapılması gereken de budur.
Estes, eğer içgüdüleri sağlam olsaydı, Kibritçi Kız'ın yapması gereken çok sayıda seçimi olacağını söylüyor. Yürüyerek başka kente gidebileceğini, gizlice bir vagona binebileceğini, kaçak yolculuk yapabileceğini vs...
"Bizi ısıtan, yaratıcılığımızı onaylayıp öven gerçek kişilerle birlikte olmak, yaratıcı hayatın akışı için esastır." diyor Estes. Aksi halde donarız. Ve devam ediyor:
"Belenme, hem içeriden hem de dışarıdan gelen seslerin oluşturduğu bir korodur. Bu sesler, kadının ne halde olduğuna dikkat eder, onun destekler ve ona rahatlık sağlar."
Sıcaklık, Kibritçi Kız'ın da peşine düşmesi gereken esas şey olmasına karşın, o sıcaklık kaynaklarını satarak bitirmeye çalışır. Estes'e göre de, "Böyle yapmak bir kadına ne daha fazla sıcaklık, zenginlik, akıl ne de daha fazla gelişme sağlar."
KABULLENME
Devam ediyoruz, öyküyü Estes'in yorumuyla okumaya.
. Kibritçi Kız, sokaklarda dolaşır ve yabancılara yalvararak ondan kibrit almalarını ister. Bu sahne, kadınlardaki zedelenmiş içgüdüyle ilgili en şaşırtıcı şeylerden birini, çok az bir bedel karşılığında ışığın verilişini gösterir.
. Kibritçi Kız'ın büyük bir ihtiyaç içinde olduğunu görüyoruz. Yalvarırken aslında karşılığında aldığı değerden (bir kuruş) çok daha büyük değerde bir şey (bir ışık) sunmaktadır.
. Bu, alınan daha az değer için daha büyük değer verilmesi sürecinde sonuç hep aynıdır: Daha çok enerji ve vakit kaybı.
. Küçük kız da kibritleri yakmaya karar verdiğinde, kaynaklarını harekete geçirmek yerine, fanteziler kurmak için kullanır.
. Kadınlar da dışarıda kaldıklarında eylem yerine fanteziyle yaşama eğilimindedirler. Besinsiz, arkadaşsız, dostsuz kalmış kadın bitmek bilmeyen "keşke" hayallerine dalma eğilimindedir. Oysa böyle donmuş bir durumda olsa bile, hatta özellikle böyle donmuş bir durumdaysa, rehavete iten fantezileri reddetmelidir.
. Bu türden fantezi kurma biçimi yalan gibidir. Yeterince sık söylerseniz, siz de inanmaya başlarsınız.