Bugün bayramın ikinci günü. Çoğumuz cumadan beri tatildeyiz. Kimimiz de önceki günden itibaren. Sonuçta hafta sonuna kadar sevdiklerimizle birlikte güzel vakit geçirmeye, dinlenmeye, enerji toplamaya çalışacağız.
Ben de bayram süresince size güzel şeylerden söz etmek istiyorum. Kitaplardan, kişisel gelişmemize yardımcı olacak bilgilerden.
Elimde NTV Yayınları'nın yeni bir kitabı var; "Zeki Olduğunu Düşünüyor Musun?". Girilmesi en zor üniversiteler olan Oxford ve Cambridge'e girmek isteyen adaylara, kabul jürisi hocalarının yönelttikleri tuhaf ve sıkıştırıcı mahiyetteki mülakat sorularından derlenmiş.
Önsözünde deniyor ki: "Sonucu önemli bir görüşmede birine soru yöneltildiğinde iki şey yoklanır. Birincisi kişinin bilgi düzeyidir. Bunun ölçülmesi çok kolaydır. Ama nasıl düşündüğünü anlamak kolay değildir."
Karşımızdaki kişinin zeka kıvraklığını ölçmek için soru sorarız çoğu zaman, hayata bakışını, dünya görüşünü, yaşam felsefesini vs. öğrenmek için.
EĞLENCELİ SORULAR
Kitaptaki sorular oldukça eğlenceli. Acaba benimle dalga mı geçiliyor izlenimi verecek türden. Mesela "Bir karıncayı havadan yere bırakınca ne olur?" gibi sorular da var, "Tarihin herhangi bir zaman dilimine dönme şansın olsa, hangisini seçersin?" de.
Veya "eskiden fabrika bacaları neden çok yüksek yapılırdı?" gibi bir soru da var, "Bir kağıdı sınırsız sayıda katlayabilirsem, Ay'a ulaşmak için kaç defa katlamalıyım?" türünden bir soru da.
Yanıtları kitapta. Ben içlerinden "Elmayı nasıl tarif edersin? adlı soruyu seçtim.
Siz düşüne durun böyle bir soru sorulduğunda ne cevap vereceğinizi ben yanıtını kitaptan özetleyeyim.
"Bir şaire göre en soylu meyvedir. New York kentinden Macintosh bilgisayarlarına kadar her şeyi temsil eder. Eğer bir ressamsanız, elmayı genelde tenis topu büyüklüğünde yuvarlağımsı bir meyve olarak tarif edebilirsiniz. Ancak, daha yakından bakılınca tam yuvarlak olmadığı görülür. Renk tonları beyazımsı yeşilden altın sarısına, kızıl kahverengiden parlak koyu kırmızıya kadar uzanır.
TARİFLER FARKLI
Bir matematikçi farklı bir açıdan tarif sunabilir. Elma kabaca bir küreye yakındır. Kenarların biraz basık olması nedeniyle, yassılaşmış bir küremsi olduğu söylenebilir. Ama bu terim bile birçok elmada kenarlardaki yassılaşmayı tam vermez. Üst ve alt kısımlardaki yumrulu girintileri de haliyle tamamen göz ardı eder. Şekli 'elmamsı' diye bir tabirle özetlemek daha basit olabilir.
Bir botanikçi önümüze başka bir tarif koyabilir. Elma, armut, ayva, muşmula ve üvezi de kapsayan Rosaceae familyasına mensup ağaçlarda yetişen, özel türden çekirdekli bir meyvedir.
Bir organik kimyacının elma tarifi su, früktoz ve glikoz gibi şekerler, malik asit gibi hafif asitler, C vitamini, mineraller ve aminoasitler içeren hücrelerdeki bir selüloz düzeni biçiminde olabilir.
Bir mitoloji uzmanı elmayı yasak meyve ve bilgi ağacının meyvesi olarak da tarif edebilir. Kutsal kitaplarda Havva'nın Adem'i bir elmayı birlikte yemek için kandırdığı ve bu olaydan sonra cennetten kovuldukları anlatılır.
Bir manav elmayı ağız sulandırıcı, tatlı mı tatlı ve kütür mü kütür, yani leziz diye tarif edebilir. Bir aşçı elmalı tarta tadını veren çok yönlü bir meyve olma özelliğini ekleyebilir. Giyom Tell'in oğlu elmayı yaşam ile ölüm arasındaki ince sınır ya da babasının delirme anı olarak tarif edebilir. Isaac Newton için yerçekimi konusu. Kısacası herkesin tarifi farklı. Herkesin kendi meşrebince elmayı tarif yolu vardır.