İnsan nedir? Bu soruya filozoflar yanıt aramış tarih boyunca. Aristo, insanın siyasal bir hayvan olduğunu söylemiş ve de konuşan bir hayvan. Platon "tüysüz iki ayaklı hayvan" diye ekleme yapmış. Bu tanımlamalara zamanla "akıl yürütme" eklenmiş. Gülen, düşünen, yargılayan, çalışan, yaratan bir varlık olduğu söylenmiş.
Hepsi doğru ama hiçbiri veya tamamı yeterli değil insanı tam olarak açıklamaya. Örneğin konuşamayan, akıl yürütemeyen, gülmeyen, çalışmayan, siyaset yapmayan özürlü birini ele alalım. Bu saydıklarımızı yapamasa da insandır.
Buna rağmen akıllı olsalar da yunus balıkları insan değildir veya bir uzaylı.
Diderot, "Ansiklopedi"yi yazarken insan maddesinin karşısına şunları yazmış: "Hisseden, düşünen, dünya üzerinde özgürce dolaşan, hükmettiği diğer hayvanların başında görünen, toplum içinde yaşayan, sanatı ve bilimi icat eden, kendine özgü iyilik ve kötülüğü olan, kendine efendiler oluşturan ve kanunlar yapan bir varlık.
İNSANDAN DOĞMA
Bu tanım da doğru ama yeterli değil. Başka bir ölçüt, ayırt edici bir işaret ve aidiyet gerekli. O zaman da biyolojiye bakmak gerekiyor. Gebelik, üreme, vücutların yapısı ve fonksiyonu vs. için.. O zaman şöyle de diyebiliriz: Herkes bir kadından doğdu. Dahi biri için de geçerli bu gerçek, geri zekalı biri için de. Namuslu veya alçak, kadın veya erkek, yaşlı veya çocuk hepimiz, bir kadınla erkeğin yani iki inansın çiftleşmesi sonucunda dünyaya geliyoruz.
Bu durumda "iki insandan doğmuş olan her varlık insandır" demek yeterli olabilir. Konuşsun ya da konuşmasın, düşünsün ya da düşünmesin, sosyalleşmeye, yaratmaya, çalışmaya muktedir olsun ya da olmasın bu tanımlamanın içine giren her varlık aynı haklara sahiptir.
Montaigne'nin "Her insan, insanlık şartının tüm şeklini taşır." dediği gibi içimizdeki en kötü insan bile insanlık haklarından yoksun değildir.
AHLAKİ GÖREVLERİ
İnsan doğuyoruz, insan oluyoruz. İnsan olmayı başaramayan, diğerinden daha az insan değildir. İnsan hakları denilen şey aslında insanların birbirlerine karşı yapmaları gereken görevlerdir. Öldürmemek, işkence etmemek, zulmetmemek, köle olarak kullanmamak, ırza geçmemek, çalmamak, aşağılamamak, iftira etmemek. Bu, herkesin uyması gereken ahlaki bir kuraldır. Buradaki temel kavram kimseye zarar vermemektir. O yüzden günümüzde eşcinsellik kusur olarak kabul edilmiyor çünkü kimseye zarar vermiyor.
Ama ırza geçmek, pedofili, kadın ticareti her zamankinden daha çok eleştirilip cezalandırılıyor. Çünkü bu davranışlar şiddet içerir, diğerinin tutsaklığı, sömürülmesi, zulme uğramasıdır. Haklarına, bütünlüğüne, özgürlüğüne, onuruna zarar verir. Günümüzde ahlak, mutlak ya da üstün bir yasaya boyun eğmek değildir, hümanizmdir. Bir insanın diğer insanın menfaatlerini dikkate almasıdır. Öncelikle de erkeğin, kadının menfaatlerini dikkate almasıdır.
Kısacası her insan aynı haklara sahiptir. Kadın veya erkek, zengin veya fakir, akıllı veya cahil, patron veya işçi. Çünkü hepimiz bir insan oğlu/kızıyız. Kaynak: Felsefeyi Takdimimdir/Altın Kitaplar