Matematik dünyasının en prestijli ödülü nihayet bir kadına verildi. ABD'de yaşayan İranlı Prof. Dr. Meryem Mirzakhani, Fields Madalyası'nı kazanan ilk kadın oldu. 1977'de Tahran'da doğan Mirzakhani, 1994'de Hong Kong'da ve 1995'te Toronto'da düzenlenen Uluslararası Matematik Olimpiyatları'nda da büyük bir başarı kazanmıştı. 1999'da Tahran'daki Şerif Teknoloji Üniversitesi'nden mezun olan Mirzakhani, 2004'te Harvard'da doktorasını tamamlamış. Uluslararası Matematik Derneği (IMU), 37 yaşındaki Mirzakhani'nin, Riemann Yüzeyleri olarak da bilinen sarmal matematiksel yapılar alanındaki çalışmasıyla ödüle layık görüldüğünü açıkladı. California'daki Stanford Üniversitesi'nde kompleks geometri dersleri veren Mirzakhani, araştırmasında, bir Riemann yüzeyindeki tüm olası geometrileri detaylandıran yapıları inceliyor.
KADIN VE MATEMATİK
Kadın ve matematik. Birbirine hem yakın hem uzak iki kelime. Yüzyıllar boyunca tüm toplumlarda "matematik kadına göre değildir" önyargısı egemen olmuş, erkek işi olarak görülmüştür. Bu nedenle kadının matematik alanında eğitimi gerekli görülmemiş, lüks sayılmış, uygun da bulunmamıştır. Ama işte öyle kadınlar çıkmış ki, erkek rakiplerinden çok daha üstün olduklarını ispatlamışlar. Eşitsizliğin özü de işte tam budur: İspatlamak! Kadınlar hep erkeklerden daha iyi olduklarını veya onlar kadar iyi olduklarını ispatlamak zorunda kalmışlar. "Kadın Matematikçiler" adlı bir kitap yazan iktisatçı ve ekonomi yazarı Ercan Kumcu, kitabında bu eşitsizliğe dikkat çekiyor ve şunları söylüyor:
"Toplumların gelişme sürecinde kadınlar hep ikinci planda kalmışlardır. İkinci planda olup da birinci plandaki rakipleri geçmek özel bir çaba gerektirir. İkinci plandakiler başarılı olarak kabul edileceklerse, en az birinci plandakiler kadar, hatta onlardan çok daha iyi işler yapmak zorundadırlar. Çünkü iyinin ne olduğuna karar verenler de birinci plandakilerdir."
ADALETSİZ YAPI
Böyle adaletsiz bir yapı içinde, yarışta önlerde koşabilmek, çok büyük kararlılık ve yorucu bir çalışma olmadan mümkün değildir. Kadınlar, erkek rakipleriyle aynı düzeyde kabul edilebilmeleri için yaptıkları işte çok daha iyi olduklarını ispat etmek durumunda bırakılmışlardır. Bu durumun en çarpıcı bir biçimde gözlendiği alanlardan biri matematiktir."Kadın hakları mı? O da ne? Kadınların ne gibi sorunları var ki?" diyen tüm erkeklere ithaf olunur bu sözler. Bu saptama erkeklerin kadınları nasıl engellediklerini de ortaya seriyor. O yüzden İranlı Meryem Mirzakhani'ye verilen ödül büyük önem taşıyor. Geç verilen bir ödül ama önemli.
Zaten IMU Seçim Komitesi üyelerinden Prof. Dr. Dame Frances Kirwan, erkek egemenliği altındaki matematik dünyasına kadınların tarih boyunca büyük katkıda bulunduğunu vurgulamış. Kirwan, İngiltere'deki matematik öğrencilerinin yüzde 40'ının kadınlardan oluştuğunu ancak bu oranın doktora programlarında önemli derecede azaldığına işaret ediyor. Neden çok belli. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği. İlk tebrik Meryem Mirzakhani'ye. İkinci tebrik de IMU Komitesi'ne.