Sektörlerdeki yavaşlama bir taraftan, işgücü birim maliyetlerindeki artış diğer taraftan reel sektör temsilcilerini doğal olarak olumsuz etkiliyor. Özellikle işgücünün neredeyse yarısını istihdam eden hizmet sektörü biraz daha zor durumda görünüyor. Örneğin turizm sektörü ne yazık ki sezon açılmasına rağmen maliyetlerini kurtaracak üretim seviyelerine henüz ulaşamadı.
Öncelikle işgücü birim maliyetlerdeki dönemsel artışla başlayalım... Türkiye İstatistik Kurumu'nun yaptığı "İşgücü Maliyet Endeksi"ne göre bu yılın çeyreğinde işgücü maliyetleri 2015 yılının son çeyreğine göre yüzde 12,2 artmış. Nedeni malum...
Asgari ücretlerin bin 300 liraya yükseltilmesi.
Bu arada endeksin nasıl hesaplandığına kısaca göz atalım. Endeksi ücretli çalışan istihdam etmenin işverene saat başı maliyetindeki nominal değişimi ölçen kısa dönemli bir gösterge... İşgücü maliyetinin çalışılan saate bölümü ile hesaplandığından iki faktör endeks değerini etkiliyor; işgücü maliyeti ve fiili çalışma süresi... Bu değişkenlerde değişiklik söz konusu olduğunda endeks değeri de paralel olarak değişiyor.
HİZMET İLK SIRADA!
Alt sektörlerdeki maliyet artışlarından hizmet sektörü ön plana çıkmış. Bu sektörde istihdam edilenlerin işgücü birim maliyetleri yüzde 14,1 yükselmiş. Hizmet sektörünü inşaat izliyor yüzde 11,8'lik artışla...
Sanayi sektörü temsilcileri biraz daha şanslılar.
Sanayide çalışan işgücünün birim maliyeti yüzde 9,3 oranında yukarı gelmiş.
Daha da altlara inersek... Sanayi sektörüne bağlı elektrik ve gaz üretimi ve servisindeki maliyet artışı yüzde 5,8'lerde kalmış.
Tabii ki çalışanlar emeklerinin karşılığını almalı ve insani yaşam standartlarına ulaşmalılar...
Halen işçilerin özellikle de mavi yakalıların aldığı ücretler TÜİK'in belirlediği yoksulluk sınırlarında geziyor. Ancak madalyonun diğer yüzünde de iktisadi gerçekler var. İki olumsuz yansıması söz konusu...
Birincisi, girdi maliyetlerinin yüksekliği kuşkusuz yerli üreticilerin rekabet güçlerinin de azalmasına neden oluyor. İkincisi ise doğrudan yabancı sermayenin girişinde caydırıcı rol üstleniyor.
Küreselleşme sonrası ülkeler yabancı sermayeden ve dış ticaret pastasından daha fazla pay alabilmek için mümkün olduğunca girdi maliyetlerinde rekabet edilebilir seviyelerde tutmaya çalıştılar. Bu yüzden göreceli işgücü maliyetleri daha da önem kazanıyor işverenler açısından...
GÖRECE YÜKSEK
TİSK'in yaptığı "Çalışma İstatistikleri ve İşgücü Maliyetleri" raporundan karşılaştırmalı olarak diğer ülkelere nazaran ne durumda olduğumuzu net bir şekilde görebiliyoruz.
Türkiye'de çalışanların saat başına giydirilmiş ücret seviyesi 12.10 dolarda...
Rekabet ettiğimiz ülkelerden Portekiz'de 8,36 dolar, Macaristan'da 6,30 dolar, Polonya'da 6,42 dolar, Rusya'da 6,21 dolar, Brezilya'da 3,66 dolar, Romanya'da 3,55 dolar seviyelerinde... Tahmin edebileceğiniz gibi işgücü cennetleri Çin ve Hindistan'da yerlerde sürünüyor ücretler... Çin'de 3,49 dolar ve Hindistan'da 0,79 dolar...
2013 yılında bir önceki yıla kıyasla dolar cinsinden birim işgücü maliyetinin en fazla arttığı ülkeler arasına girmişiz. Söz konusu dönemde Türkiye, 32 OECD ülkesi içinde %4,25'lik artışla yedinci sırada yer almış...
Son iki veri ile resmi tamamlayalım... Nisan ayında sanayi üretimi yüzde 1,1 ve perakende satış hacmi yüzde 0,1 gerilemiş.
Göründüğü gibi sektörler yeterli ekonomik faaliyet hızına ulaşılamazken, maliyetleri de artıyor. Sözün özü, sektörler açısından kolay bir yıl olmayacak gibi görünüyor...