Çok zor süreçten geçtiğimiz bir dönemde iki derecelendirme kuruluşu sanki "fırsat kollarcasına" çıktılar, ekonomimize yönelik bazı olumsuzluklara vurgu yaparak yatırımcıları uyarma gayreti içine girdiler. Moody's yatırım yapılabilir notumuzu "çöplük (junk) nota" indirebileceği gibi oldukça absürt bir açıklama yaptı.
Standart and Poors ise hani deriz ya yemedi içmedi, notumuzu hemen bir kademe aşağı çekti.
Ne oluyoruz beyler! Biraz sakin olun.
Yangından mal mı kaçırıyorsunuz. Derecelendirmede kullandığınız objektif kriterlerden hangisinde bozulma gördünüz?
Madem onlar sakin olamıyor, biz sakin olalım ve bilimsel bulgularla yanıt vermeye çalışalım...
Ama öncesinde birkaç hatırlatma...
Uluslararası derecelendirme kuruluşlarının verdiği notlar, ilgili ülkenin yaptığı borçlanmalarda bulunduğu getiri ve ödeme taahhütlerini ne kadar yerine getirebileceği anlamı taşıyor. İki ana not var; birincisi yatırım yapılabilir not ikincisi spekülatif not... Moody's ve Fitch kuruluşlarında notumuz sırasıyla Baa3 ve BBB ile yatırım yapılabilir, Standart and Poors da ise BB ile spekülatif seviyede...
İki temel not arasında şu önemli fark var; hemen hemen her ülkenin mevzuatına göre yatırım ve emeklilik fonları gibi kurumsal yatırımcıların başka bir ülke menkul kıymetini fonlarına dahil edebilmeleri için o ülkenin notunun en az iki uluslararası kabul görmüş derecelendirme kuruluşundan "yatırım yapılabilir nota" sahip olması gerekiyor.
İKİSİ NOT İNDİRMEMELİ!
Dolayısıyla Moody'sin ya da Fitch'in not indirmesi durumunda bazı fonlar zorunlu olarak Türkiye menkul kıymetlerinden mevzuatları gereği çıkacaklar.
Daha yalın ifadeyle yabancı sermaye çıkışı olacak ki bu da borsanın daha da aşağı gelmesine, dövizin yukarı yönlü baskı altına girmesine katkı yapacak ne yazık ki...
Derecelendirme kuruluşlarının önemsediği objektif kriterler konusunda Türkiye'nin şu aşamada fazla sorunu görünmüyor.
Kamu borç stokunun milli gelire oranı yüzde 38'lerde... Birkaç örnek; Almanya'da yüzde 80, Amerika'da yüzde 150, Japonya'da yüzde 200'lerde bu oran... Bütçe açığının milli gelire oranı da yüzde 2'nin altında. Aynı şekilde göreceli olarak çok makul seviyelerde diyebiliriz.
Bu iki parametre Hazine'nin ihraç ettiği tahvilin ara faizlerini ve anaparaları zamanında ödeyebileceğinin en güzel göstergesi değil mi?
BANKALAR GÜÇLÜ
Bankacılık kesimi de mali açıdan güçlü konumunu koruyor. Sermaye yeterlilik rasyoları yüzde 5-6 aralığında seyrediyor.
Basel II kurallarına göre bu oran yüzde 8'dir. Gördüğünüz gibi tehlike sınırının bayağı altında... Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı olan cari açık bile son zamanlarda makul sınırlara kadar düştü. Tabii ki küresel ekonominin olumsuz etkilerinden biz de nasibimizi alıyoruz. FED'in yarattığı belirsizlik dönem dönem döviz piyasasını ve borsayı dalgalandırıyor. Ama dalga atlatıldığında kurlar, faizler ve hisse senetleri normale dönüyor. Geçen sene bu zamanlar dolar 3 liranın üzerinde değil miydi? BIST 100 70 bin sınırına kadar inmemiş miydi?
Gerçekten hiçbirimizin beyninin algılayamadığı tam anlamıyla iğrenç ve çağdışı bir darbe girişimi yaşadık. Buna rağmen piyasalar sınırlı tepki verdi.
Borsa tepetaklak olmadı, dolar tavan yapmadı. Derecelendirme kuruluşları!
Yabancı sermaye çıkışları olabilir gibi düz mantığı öne sürerek adil olmayan kararlar almayın.
Daha açık söyleyeyim "yangına körükle gitmeyin." Biliniz ki tek yürek olduk, demokrasimizi hedef almış bu çirkin lanet girişimin neden olduğu yaraları en kısa sürede birlik içinde saracağız.
Son sözüm yatırımcılara; panik yaparak yanlış kararlar almayınız lütfen, paniğe gerek yok.