Daha önceki yazılarımızda belirtiğimiz gibi 5510 sayılı Kanun sosyal güvenlik alanında kişilerin hak ve yükümlülüklerini düzenlemekte olup bu haftaki yazımızda kişilere sağlanan haklardan biri olan "Maluliyet Aylığı" kavramını ele alacağız. Her şeyden önce malullük nedir? Kimlere malul denir? Bu kavramları açıklamamız gerekiyor.
KİMLER MALUL SAYILIR?
Malullük sigortası; ilk defa çalışmaya başlanılan tarihten sonra herhangi bir hastalık veya kaza sonucu malul sayıldığı tespit edilen sigortalıların gelir kayıplarını gidermek amacı ile kurulmuş uzun vadeli sigorta kollarından biridir.
Sosyal Güvenlik Kanunumuza göre;
Hizmet akdine tabi olarak çalışanlar ile kendi nam ve hesabına bağımsız olarak çalışanların (yani eski adları ile SSK ve Bağ-Kur'lu sigortalıların) çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını,
Kamu görevlisi olarak çalışan sigortalıların ise çalışma gücünün en az % 60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca tespit edilenler malul sayılır.
BAŞVURU KOŞULLARI
Sigortalıların, maluliyet aylığına başvurabilmesi için en az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartlarını taşıması gerekmektedir.
4/1-(b) kapsamında sigortalı sayılanların (yani Bağ-Kur'luların) kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Burada sigortalıların dikkat etmesi gereken husus şudur; malullük durumunun tespiti için sevk talebinde bulunan sigortalının, sevk talebinde bulunduğu tarihte sigortalılığını sonlandırması şartı aranmamaktadır.
Sigortalılık devam ederken de sigortalılar sevk talebinde bulunabilirler.
İşten ayrılma, işyerini kapatma veya devretme koşulu emeklilik talep aşamasında aranmakta olup, sigortalının emeklilik talebinde bulunmadan önce mutlaka sigortalılığını sonlandırması gerekmektedir.
SEVK İŞLEMLERİ
1. Adım: Sigortalılarımızın maluliyet aylığı almak için öncelikli olarak bağlı bulundukları İl Müdürlükleri ya da Sosyal Güvenlik Merkezleri'ne gidip hastaneye sevk talebinde bulunmaları gerekmektedir.
2. Adım: Başvuru sonrası sigortalılarımızın sevk kağıdında belirtilen hastaneye giderek kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir.
3. Adım: Daha sonra hastane tarafından hazırlanan raporlar başvurunun yapıldığı Sosyal Güvenlik Merkezi'ne gönderilmekte ilgili Merkez Müdürlüğü de hazırlanan dosya ile raporları Kurumumuz sağlık kuruluna intikal ettirmektedir.
4. Adım: Kurumumuzun sağlık kurulunca sigortalının maluliyet durumu karara bağlanır.
Eğer sigortalının malul olmadığı karar verilirse sigortalı bu sefer de karara itiraz ederek raporların bir kez de Yüksek Sağlık Kurulunca incelenmesini talep edebilir.
İŞE GİRİŞTE MALUL OLMA
Hastaneden alınan raporlar sonucunda sağlık kurulunca sigortalının işe girdiği tarihte malul olduğu kararı verilmesi halinde Kanun gereği, sigortalı maluliyet aylığından yararlanamaz ancak yaşlılık aylığından erken emeklilik için başvuru yapabilir. Bu durumda eğer sigortalının ilk işe giriş tarihi 1.10.2008 tarihinden önce ise en az 15 yıl sigortalılık ve 3.600 gün şartları ile 1.10.2008 tarihinden sonra ise en az 15 yıldan beri sigortalı olmak ve 3.960 gün sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanabilir.
ÖZÜRLÜ RAPORU
Sigortalılarımızın en çok yanılgıya düştüğü durum ise kendileri tarafından hastanelere başvuru yaparak alınan özürlülük raporları ile ilgilidir.
Sigortalılarımız hastanelere giderek özürlü raporu temin etmekte ve eğer bu raporda özürlülük oranı %60 ve üstü çıktıysa kendilerine malullük aylığı bağlanacağınızı zannetmektedirler.
Ancak maluliyet aylığı tespitlerinde ve özürlü sağlık kurulu raporlarında kullanılan ölçüt ve sınıflandırmalar farklıdır. Özürlü raporlarında tüm hastalıklar birleştirilerek Tüm Vücut Fonksiyon Kaybı Oranı belirlenir.
Malulen emekli olmak isteyen sigortalılar için Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği uygulanır. Söz konusu yönetmelik ekinde belirtilen hastalıklardan birden fazlası mevcut ise, değerlendirmede en ağır olan hastalık dikkate alınır hastalıklar birleştirilmez.
Bu nedenle özürlü sağlık kurulu raporu alan sigortalılarımızın malulen emekli olamama ihtimali yüksek olup bu sigortalılarımızın en yakın defterdarlık ya da vergi dairesine başvuru yaparak vergi indiriminden faydalanmaları halinde özür oranlarına ve işe giriş tarihlerine göre değişen sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarına göre erken emekli olabilmeleri mümkündür. Sosyal Güvence İçinde Kalın...