İngilizce öğretmeni olan kız kardeşim 'yaz okulu' kapsamında 15- 16 yaşındaki gençlerle birlikte ABD'ye gitti geçtiğimiz ay. Ergenlik çağındaki 17 gençle, evlerinden yüzlerce km uzakta üç hafta geçirdi ve bu süre içinde hem onların öğretmenleri oldu, hem anneleri, hem de arkadaşları ve sırdaşları.
Çocuklar da hem İngilizcelerini geliştirdiler hem de Newyork'u ve yakın çevresini, Washington gibi önemli şehirleri gezdiler; müzeleri ziyaret ettiler, üniversitelere gittiler, sokakları dolaştılar, alışveriş yaptılar vs...
Anne-babadan ayrı gidilen bu tür geziler, çocukların gelişimi için çok büyük önem taşıyor. Batılı eğitim tarzında çocuklar ilkokuldan itibaren yaz okulları veya spor kamplarına katılarak, sorumluluk almayı öğreniyorlar.
Ve de hayatta kalmayı...
Yatak toplamayı mesela. Üzerinde durmayız belki ama küçük yaşta öğrenilen sorumluluklardan biridir, insanın yattığı yatağını toplaması. Yemek yediği tabağını mutfağa götürüp makineye koyması.
Veya yıkaması. Annelere düşen en önemli görevlerden biridir bu tür sorumlulukları çocuklara öğretmek.
SORUMLULUK ÖĞRENMEK
Bizler öyle öğrendik. Oflasak da puflasak da çarşafımızı düzeltip, örtüsünü örttük.
Bulaşık yıkadık, ütü yaptık.
Yeni nesil anneler ise, çocuklarını büyüdükleri halde iş yaptırmayarak büyütmeyi yeğliyorlar. Kıyamıyorlar iş yaptırmaya çocuklarına. Ya da onları hep bebek olarak görmeyi tercih ediyorlar. Bebeklik çağını geçtiği halde emzirmeye, biberonla beslemeye veya kaşıkla ağızlarına vermeye devam etmeyi 'iyi annelik' olarak görüyorlar.
Bu yüzden üç-dört yaşında olmalarına rağmen tek başına yemek yiyemeyen çocuklarla dolu etrafımız.
Yaşları 8-10 ama ayakkabılarını bağlayamıyorlar. 17-18 yaşlarına geldikleri halde tek başlarına metroya, otobüse binemiyorlar.
Cep telefonunun, tabletlerin her türlü gizemini çözmekte pek mahirler ama karşıdan karşıya geçerken bocalıyorlar.
Oysa 'hayatta kalmak' sadece ıssız bir adada kaldığında işine yaramıyor, modern ve kalabalık bir şehirde daha büyük hayati önem taşıyor. Yolumuz ıssız bir adaya belki de hiç düşmeyecek ama şimdi olmazsa yarın tek başımıza seyahate çıkacağız. Her zaman yanımızda anne-babamız olmayacak. Arkamızı toplayan birisi daha doğrusu.
KURALLARA UYMAK
Odadan çıkarken anahtarımızı alıp almadığımızı kontrol edeceğiz. Veya üşürsek hasa olmayalım diye bir hırka veya şal almayı akıl etmeyi. Yön ve yol bulmayı.
Nereden geçtiğimize dikkat ederek kaybolmamayı. Sınırlı sürede alışveriş yapmayı. Ve de bilinçli alışveriş yapmayı.
Her gördüğümüze kapılıp hemen almamayı. Nerede ve ne zaman kullanacağımızı düşünerek almayı. Paramızı idareli kullanmayı. Bencil olmamayı.
Kendimize bir şeyler alırken sevdiklerimize de bir şeyler almayı. Küçük hediyelerle onları düşündüğümüzü göstermeyi.
Kimseyi bekletmemeyi. Belirtilen saatte hazır olmayı. Zamanı idareli kullanmayı.
Başımıza her ne gelirse aslında buna kendimizin sebep olduğunu. Kendi sağlığımız ve emniyetimiz için konulmuş kurallara uymak gerektiğini.
İşte burada anahtar kelime 'kural'.
Kurallara uymayı anne babalarımızdan öğreniriz. Öğrenmemiz gerekir. Çocuklar ağlamasın ya da üzülmesin diye her ortam onların istediği şekilde düzenleyen anne babalar, benmerkezci yapıya sahip, oto kontrolü gelişmemiş, sabırsız ve mutsuz çocuklar yetiştirmiş olurlar.
Toplumsal yaşama prova olan aile ortamında engellemeler ve kurallarla karşılaşan çocukların, hayata daha gerçekçi bir şekilde hazırlanmış olacağını hatırlatıyor uzmanlar. Çünkü dış dünyada birçok şey her zaman onların istediği şekilde gerçekleşmeyecektir.
Bu gerçekliği içselleştiremeyen çocuklar önce anne babalarıyla daha sonra ise öğretmen, arkadaş, patron, yasalar gibi ona hayır diyecek olan herkesle ve her şeyle çatışacaktır.