İngilizcesi The Cruit olan Türkçe'ye "Çaylak" olarak çevrilen ilginç bir film var. Filmde Amerikan Merkezi Haber Alma Örgütü CIA'in önemli sırları gün ışığına çıkıyor. Yeni nesil ajanların nasıl eğitildiği, casusluk oyununa nasıl hazırlandığı, gizlilikler dünyasında hayatta kalmayı nasıl öğrendikleri tek tek anlatılıyor.
Bu filmde en çok dikkatimi çeken ise CIA'in ajanlara uyguladığı "yalan testi" sahnesiydi. Sağ gözünün bir kaç santim uzağına mini bir kamera yerleştirilen Bridget Moynahan (filmdeki adı Layla), Colin Farrel'in (filmdeki adı James Clayton) "acımasız" sorularını yanıtlamak zorunda kalmıştı. Farrel her soru sorduğunda Moynahan'ın gözleri bilgisayar ekranına yansıtılıyor ve göz bebeklerindeki hareketler izleniyordu. James, Layla'ya "Adınız Layla mı?" diye sorduğunda "Evet" yanıtı alır. Kamera hemen hanımfendinin ekrana yansıtılan 1 TL lira büyüklüğündeki gözlerine döner. Gözbebeklerinde hiç bir hareket olmamıştır. Layla doğru söylemiştir. Doğru söylendiğinde Layla'nın gözbebeklerinin hangi boyutlarda olduğu anlaşıldıktan sonra sıra en zor soruya gelir. "Dün gece barda bana söylediklerin doğru muydu, benimle yatmak istemiş miydin?" Layla itiraz edip soruya yanıt vermek istemese de Walter Burke yani Al Pacino yanıtlamasını ister. Bir oda dolusu erkek ajanın bakışlarını üzerinde hisseden Layla "Hayır" diye yanıt verir. Odadaki herkes bir anda başını bilgisayar ekranına çevirir. Layla'nın göz bebekleri iyice küçülmüş ve makineden yalan söylendiğine dair uyarı sesi gelmiştir. Tabi bu küçük şovdan sonra James'in Layla'nın gönlünü alması epey bi zaman alır ama neyse....
Bedenimiz zaman zaman bizim kontrolümüz dışında hareket eder. İçgüdülerimiz çok güçlüdür, korku, kaygı, baskı altında kontrolü ele geçirir ve savunma odaklı davranırlar. Yalanın temelinde de korku ve endişe vardır. Yalan söyleyen kişi tüm hareketlerini, mimiklerini, ses tonunu kontrol etse bile göz bebeklerini asla kontrol edemez. Göz bebeklerinin küçülmesi olumsuzluk ve korku işareti, büyümesi ise olumluluk ve kendine güveni gösterir.
Üzerimize bir köpek saldırdığında zarar göreceğimizi düşünür, kalp atışlarımız hızlanır, elimiz ayağımız titrer, kaçmaya hazırlanırız ve gözlerimiz küçülür. Genç bir kadın yakışıklı bir ajanla seks yapmak istediğinin öğrenilecek olması ve göreceği tepkiden doğal olarak korkar, gözlerinin küçülmesine engel olamaz. Köpek örneği ile Layla'nın durumu arasında temelde bir fark yoktur aslında.
KONTROL EDİLEMEZ
Kötü ve olumsuz durumlar karşısında gözlerimiz küçülürke bunun tam tersi durumlarda ise göz bebeklerimiz fal taşı gibi açılır. Cinsel içerikli filmler seyrederken erkeklerin göz bebeklerinin irileştiği bilinir. Aynı filmleri seyreden bayanların ise göz bebekleri daha da irileşir. Çinli mücevher tacirleri pazarlık yaparken hep müşterilerinin gözlerinin içine bakarlarmış. Yunanlı Armatör Aristotle Onasis'in iş görüşmeleri sırasında siyah gözlükler taktığı bilinir. Amerika'daki poker şampiyonalarında ise güneş gözlüğü kullanan oyunculara sıkca rastlanır.
İnsanların beden dilini çözmek ve özellikle yalan söylendiğinde bunu hissedebilmek bir işadamı için önemli bir meziyet olsa gerek.