Çocukken kahvaltı soframızın en değerli gıdasıydı zeytin... Çekiçte, Akhisar, Edremit gibi isimlerle, yeşilinden siyahına çeşit çeşitti...
Bir Ege mücevheri o... İnanılmaz parlak ve dipdiri...
Türleri azalsa da şimdi de öyle, çok şükür... Her türlü işkenceye, her türlü bilinçsiz gübrelemeye, her türlü yanlışa karşın zeytin yine ürün vermeye devam ediyor.
Ancak bir bozulma var.
Fark ettiniz mi bilmem, son yıllarda soframıza gelen zeytinler, yamuk yumuk... Eskisi gibi değil, tuhaf bir şekil bozukluğu var zeytinde...
Özellikle yeşilde.
İnsanı rahatsız eden bir görüntü bu, hele dünyaya en çok ihraç ettiğimiz gıdanın zeytin olduğunu düşündüğünüzde...
***
Manisa Tarım Müdürlüğü'nde görevli, sevgili dostum, Ziraat Mühendisi Bedri Türk'e, bu endişemi açtığımda, yıllardır yaptığı çalışmayı ve başarılı sonuçlarını aktaran bir dosyayı gönderdi bana ve ekledi: "Akar mücadelesiyle zeytindeki şekil bozukluğu bitecek gibi görünüyor."
Ben mühendis değilim, üretici de... Bu işi, en doğru yoldan Bedri anlatır dedim ve çalışmalarını onun da iznini alarak sizinle paylaşmak istedim.
İşte onun anlatımıyla o başarılı çalışma:
***
Zeytin üreticilerinin takoz dediği, özellikle Ayvalık (Edremit) çeşidinde çok bariz, diğer çeşitlerde de az da olsa görülen şekil bozukluklarını, 3 yıldır yaptığım çalışmalar neticesinde, akar mücadelesi ile çözdüğümü düşünüyorum. Yıllardır görülen, ancak son 3-4 yıldır yoğun olarak yaşanan şekil bozukluklarında, özellikle besin maddesi noksanlığına paralel söylenen bor noksanlığının bir etkisi olmadığını gördüm.
Bir süredir konuyla ilgili gözlem yaparak, şekil bozukluğuna yol açan etmenlerin nerelerde yoğun olarak görüldüğünü, ne zaman başladığını, hangi bahçelerde yaşanmadığını, hangi bahçelerde daha fazla olduğunu, bahçenin hangi bölümünde daha yoğun olarak yaşandığını gözlemledim.
***
Gözlemlerim neticesinde bahçenin yol kenarlarındaki ağaçların zeytin meyvelerinde düzgün hiçbir danenin olmadığını, yoldan uzaklaştıkça ağaçlardaki düzgün meyve miktarının arttığını gördüm. Bunu fark ettikten sonra yaprak ve daneleri incelediğimde, sebze ve meyve ağaçlarında akarların çalıştığında yaptıkları emgi ve kirliliği tespit ettim. 2009 yılında ilk olarak WP kükürt uygulaması yaparak konu ile çalışmaya başladım. Çiçek öncesi ve sonrası olmak üzere 2 uygulama yaptım. Danelerde belirli bir noktadan sonra düzelme olduğunu gördüm. Ancak çiçek sonrası uygulamayı zeytin güvesi ile birlikte yapmıştım. Gözlemim akarların, sapın dibinden girerek danede 2-3 mm ilerlediği ve daha sonra emginin oluşmadığını gördüm. Bu durum bana çiçek sonrası uygulamada geç kaldığım kanaati oluşturdu.
***
2010 yılında farklı 3 etkili maddeli ilaç ile çalıştım. Çiçek öncesi uygulamayı çiçek tomurcukları üzerindeki bölünecek çizgileri belli olduğunda, çiçek sonrası uygulamayı ise çiçeklenme tamamlanır tamamlanmaz yaptım. Yaptığım uygulamada kontrolde şahit ağaç bıraktım. Şahit ağaçlarda aynen daha önceki yıllarda olduğu gibi, ağaçların üzerindeki danelerin neredeyse tamamının şeklinin bozuk olduğu, diğer ağaçlarda ise daha önceki yıllardaki şekil bozukluklarından eser kalmadığını gördüm. 2011 yılında 1 etkili maddeli ilaç ile yine uygulamalarımı yaptım. Şahit ağaçları ayırdık. 22 ve 29 Temmuz 2011 tarihlerinde bazı meslektaşlarım ve üreticiler ile durumu paylaştım. Fotoğraflarını çektik.
***
Sonuç olarak yapmış olduğum akar mücadelesi ile; yapraklardaki şekil bozukluklarının da ortadan kalktığını, danelerde şekil bozukluğu diye bir durumun olmadığını, tomurcuk yanmasının neredeyse hiç görülmediğini, karabiber dökümünün neredeyse hiç olmadığını, dane ve sürgün gelişiminin çok iyi olduğunu,
Gemlik, Uslu ve Ayvalık çeşitlerinde çok iyi dane tutumu ile birlikte, dane ve sürgün gelişiminin çok nitelikli olduğunu gözlemledim.
****
İşin özü budur... Her mesleğin, iyi gözlem yapan, bulunduğu konumun hakkını veren, bilinçli aydınları var. Bedri Türk de onlardan biri...
Bu örnek çalışmayı gerçekleştirmesi, biz Egelilere özel bir ürünün geleceğini de kurtarmak için önemli bir adım atmış gibi görünüyor.
GÜNÜN SÖZÜ
En kısa yol, bilinen yoldur.
Napoleon Bonaparte
Bu dizinin geleceği parlak
Televizyon izleyicisi, son günlerde sadece bu diziyi konuşuyor; Aşağı Yukarı Memişliler... Genç oyuncuları, yıllardır sinemada alışageldiğimiz köy hayatı analizleri ve ilginç diyaloglarıyla dizi, yeni yayın döneminin en güçlü, en tutarlı yapımlarından biri olmaya aday...
Genç oyuncular diyorum çünkü, BKM Mutfak ekibinden Yılmaz Erdoğan'ın öğrencileri, kendi kanatlarıyla uçmak için ayrıldıkları yuvalarına "Aşağı Yukarı Yemişliler" olarak dönmüş...
Şahin Irmak, Büşra Pekin, Bülent Emrah Parlak, Murat Eken, Gülhan Tekin ve Burcu Gönder, ustaları gibi hem yazıyor hem oynuyorlar.
Bence başarılı bir çalışma...
Dizi ilk yayınlandığında geceyi ikinci bitirdi, ki bu televizyon tarihinde çok az görülen bir vakadır. Tekrarları ise ilk altı yayın arasında...
atv, yeni dizisine izleyici alışsın diye, tekrar tekrar veriyor, onda da hedefi tutturuyor bence...
***
Komedi dizisinin en önemli özelliği, sinema filminde Kemal Sunal-Şenen Şen çekişmesinin bir şekilde öyküye yansıması, İstanbul'a, köyde buldukları altınları bozdurmaya gelen Zeki Alasya-Metin Akpınar'ın başından geçenleri anlatan öykünün, dizinin temel prensiplerinden biri olması...
Aşağı Yukarı Memişliler, işte filmleri hala televizyonda gösterilen ve tekrar tekrar yayınlansa da büyük ilgi gören o güldürü ustalarının toplumu okumasının, günümüze yansıması gibi...
Sadece bu yönüyle bakınca bile, dizi şimdiden ilk üçe girmeye aday... Yani, hem oynayan hem de yazan genç oyuncuların, bu işi iyi kavradığının bir özeti "Aşağı Yukarı Memişliler"...
Yolları daima açık...