Rakamların sihri devam ediyor. Rekor büyümeden sonra, Türkiye İstatistik Kurumu enflasyon verilerinin de beklentilerden daha iyi seviyelerde gerçekleştiğini duyurdu. Son açıklanan verileri alt alta yazdım, bakın karşımıza çıkan resme... Büyüyoruz, kişi başına düşen milli gelir yükseliyor, üstelik daha adil dağılıyor, enflasyon düştüğü için alım gücümüz yükseliyor, işsizlik hızla geriliyor... Unutmamayım, mutluyuz ve sağlıklıyız aynı zamanda...
Her şey iyi gidiyor, ancak bir eksiğimiz kaldı; bunca iyileşmeyi hissedebilmek...
Neyse, bize düşen verilerin doğruluğunu kabul edip iktisadi açıdan ne anlam ifade ettiğini yorumlayalım...
TARIM COŞMUŞ
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Mart ayında bir önceki aya göre sadece yüzde 0.42 yükselmiş. 2010 yılının Mart ayına göre ise yıllık bazdaki artış yüzde 3.99 seviyesinde kalmış. 445 ürün bir araya getirilerek oluşturulan sepetteki aylık değişim ise şöyle: 67 üründe değişim olmamış, 106 ürünün fiyatı gerilemiş ve 272 ürünün fiyatı artmış. Aslında, Mart ayı TÜFE verisini kurtaran sepet içinde yüzde 26.78 ile en yüksek paya sahip "gıda ve alkolsüz içecekler" olmuş. Gıda grubu yüzde 0.41 gerilemiş Mart ayında. Böylece, 12 aylık ortalamada da TÜFE yüzde 7.29'a ulaşmış.
Tüketicilerin nihai satış yerlerinden aldıkları ürünlerin fiyatlarındaki değişimin ve talep enflasyonun göstergesi olan TÜFE'deki sınırlı yükselişe karşın, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) Mart ayında maliyetlerdeki artışa bağlı olarak daha fazla yükseldi. ÜFE'de yüzde 17 ağırlığı olan "tarım sektöründe" durum biraz daha kötü. Geçen yılın Mart ayına göre tarım kesiminde maliyetler yüzde 10.54 ve 12 aylık ortalamada yüzde 18 yükselmiş. Asıl vahim olan ham petrol ve metal cevheri grubunda. Ham petrol çıkarımında 2010 yılının aynı ayına göre artış yüzde 45.28, metal cevherinde ise yüzde 39.01 seviyesine kadar tırmanıyor.
Bu kadar maliyet artışına karşın nihai satıcılar fiyatlarını fazla artırmıyorlar ki TÜFE böylesine makul düzeylerde kalabiliyor!...
Son enflasyon verilerinden sanırım Merkez Bankası da memnundur. Çünkü, enflasyonun yüksek seviyelere çıkması Merkez Bankası'ın "senaryo değişikliğine gitmesine" ve faiz artırımlarına başlamasına neden olacak. Senaryo II'e yapılan varsayımları şöyle Merkez Bankası'nın: Küresel gıda ve emtia fiyatlarının yükselmesi Türkiye'de enflasyonu yukarı yönlü baskı altına alacak. Enflasyonun tırmanışa geçmesi durumunda, fiyat istikrarı ana hedefine odaklanır ve faiz artırımına giderim.
Şu aşamada Merkez Bankası'nın faiz artırımına gitmek zorunda kalması ikincil hedefi konumundaki "finansal istikrarı" sağlama çabalarını biraz zora sokar. Çünkü, Merkez Bankası faiz ve faiz dışı araç bileşimi ile bir taraftan "cari açığı düşürmeye" bir taraftan da "kredi hacmindeki artışı" baskılamaya çalışıyor.
İSTİKRARA DEVAM
Merkez Bankası'nın kaygısı, faiz oranlarının yükselmesinin sıcak parayı teşvik etmesi ve risk iştahlarının yeniden kabarması. Aslında, cari açık için "politika faiz oranını" yüzde 7'den yüzde 6.25'e çekmesi, diğer faiz oranlarının bırakın düşmesini yükselmesine neden olmuştu. Özellikle, gösterge tahvilin faiz oranının yüzde 6.8'lerden yüzde 9'ların üzerine çıkması son haftalarda yeniden sıcak para girişlerini tetiklemişti.
Sonuçta, Mart ayı enflasyon verilerinin Merkez Bankasının orta vadeli öngörüleriyle uyumlu seyretmesi ikinci çeyrekte de faiz artırımının gelmeyeceğini gösteriyor. Yani Merkez durumdan memnun... Herhalde hükümet de işveren de memnundur sonuçtan. Kamu ve özel sektör çalışanlarına verilecek "maaş artışları" sınırlı olacak.
İyi güzel de... Sürekli kişi başına düşen geliri ve alım gücü artan bir kişi neden bankadan kredi alır acaba? Bankaların verdiği kredilerdeki önlenemez artışın nedenini niye düşünüyoruz ki... Bir de kredi hacmindeki artışı engellemeye çalışıyoruz. Bu da rakamların gerçeklerle ne denli bağdaştığını göstermiyor mu sizce?