Seçim ile coşturulmaya çalışılan borsa bir türlü beklenen tepkiyi vermiyor. Sürekli medya kanalıyla "istikrar devam edecek, her şey güzel olacak" fikri empoze edilmesine rağmen bir aşağı bir yukarı dalgalanıyor. Tabii, süreç uzadıkça belirsizlikler de beraberinde geliyor. Aslında bu durum küresel piyasalar için de geçerli. Gelişmiş ülke ekonomileri ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki asimetri arttıkça küresel likiditenin huzursuzluğu artıyor, yönünü tam olarak belirleyemiyor.
Krizden çıkış süreci tam bir yarış startı gibi verilmişti. Tüm ülkeler "para ve maliye politikalarını gevşetmiş" ve likidite enjekte etmişti. Sonuçta, aşırı likidite hem piyasaların hem de reel kesimin harekete geçmesine neden olmuştu. Ama, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan piyasalar hep bir arada coşarken, gelişmiş ülkelerin ekonomileri yerinde saymış, gelişmekte olan ekonomiler ise piyasaları gibi hızla toparlanmıştı.
Son geldiğimiz noktada karşımızda duran resim ise şöyle; Gelişmiş ülkeler likidite enjekte ediyor, gelişmekte olan ülkeler bu likiditenin piyasalarına girişini engellenemeye çalışıyor. Çünkü, hem ekonomileri çok ısındı hem de varlık, emtia ve kıymetli madenlerde balonlar oluştu. Bu da beraberinde "finansal kırılganlığı" yükseltiyor doğal olarak.
ÇİN SOĞUYOR MU?
Yılın son çeyreği itibariyle, sıcak paraya alınan önlemler etkisini gösterdikçe, gelişmekte olan ülkelerin ekonomileri soğuyacak. Bu ülkeler içinde Çin ve ikinci olarak Hindistan çok önem arz ediyor. Üretimde kullandıkları girdileri azaltmaları emtiada küresel talebin düşmesi anlamına gelecek.
Zaten son haftalarda, emtia, kıymetli madenler ve petrol fiyatlarındaki geri çekilmede Çin ekonomisinin büyüme hızının yüzde 8'lere gerileyebileceği projeksiyonu kritik rol oynuyor. Dikkat çeken bir bilgi ekleyelim, dünya bakır talebinin yüzde 40'ını Çin tek başına yapıyor. Diğer emtialar da bu kadar yüksek olmasa da aslan payını Çin'e ayırıyor.
Piyasalar açısından "balayı dönemi" bitmiş gibi görünüyor. Ama, bahar dönemi biraz daha sürecek. Yani, gelişmekte olan ülkelerde nominal getiriler halen yüksek seviyelerini koruduğu için sıcak para girişleri FED'in parasal sıkılaştırmaya başlayacağı süreye kadar devam edecek.
BORSA AŞAĞI
Son haftalarda bizdeki klasik "bileşik kap" yine çalışmaya başladı. Hisse senetleri geriliyor, diğer taraftan kurlar yükseliyor. İMKB 100 Endeksi 100 günlük hareketli ortalamaya göre yapılan teknik analizde "ters omuz baş omuz" formasyonunu çiziyordu. Mart ayı sonu gibi bir omuz bitti, sonra kafa tamamlandı, sıra diğer omuza gelmişti, o da fena gitmiyordu ama bir anda endeks aşağı doğru inişe geçti. Eğer omuzu çizebilseydi endeks 72 bin sınırına gelecekti.
Yazımı kaleme alırken endeks 64.100 seviyesinde, dolar ise 1.60'ları zorluyordu. Geniş perspektiften baktığımızda piyasaların böylesine olumsuz tepki vermesini gerektirecek belirgin bir faktör görünmüyor. Tam tersi, rüzgar yine piyasaların arkasından esiyor. Üçer aylık bilançolar genellikle iyi geliyor, Firma çarpanları gelişmekte olan piyasa ortalamasının altında, FED "likiditeye dokunmayacağım" dedi. Yabancı sermayenin risk iştahı da fena görünmüyor VIX Endeksi'ne göre.
Her şeye rağmen, küresel ekonomideki belirsizlik, gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki asimetrinin ne olacağı, Çin gibi gelişmekte olan ülkelerin aldığı soğutucu önlemlerin etkilerinin ölçüsü gibi yanıt bekleyen sorular piyasa aktörlerinin canını sıkıyor, belirsizlik algılamalarını artırıyor.
Seçimlerden dolayı, önümüzde "pastırma yazının" kaldığını düşünüyorum. Daha açık bir ifadeyle, borsanın bir kez daha coşma olasılığı yüksek. Ancak, sonrası bizde de sonbahar...