Hep deriz ya, nerede o eski bayramlar... Aslında eski bayramların özendiğimiz kısmı öncesinde ve bayram süresince yaşanan heyecandı... Büyük küçük herkesin bir araya gelmesi. Bugünlerde bayramların sadece ekonomik bacağı fazla değişmeden devam ediyor. Belli sektörlere bayram süresince yapılan ekonomik katkı katlayarak artıyor üstelik. Ama, heyecan kısmı derseniz fazla kalmadı.
Bayramlarda ekonomiye ne kadar katkı yapıldığını biraz internetten araştırdım. Gerçekten ilginç rakamlar karşıma çıktı. Örneğin, bayramlarla en doğrudan ilişkisi olan çikolata sektöründe 220 milyon TL'nin üzerinde bir satış tutarına ulaşılıyormuş ki, bu da sektör toplamının beşte biri imiş. Yani, Türkiye'de yıllık 1 milyar TL'lik çikolata tüketiyormuşuz. Bunun yüzde 22'si bayramlara denk geliyormuş. Bu arada kıyaslama yapmanız için AB ortalamasına da ulaştım. AB ülkeleri yıllık 12 kilogram çikolata tüketirken, biz sadece 1 kilogramla yetiniyormuşuz. Görüyor musunuz şu beğenmediğimiz ve bize özenen Avrupa ülkelerini....
Bayramlarla doğrudan ilintili diğer bir sektör de hayvancılık. Bayramlarda 2 milyonun üzerinde küçükbaş, 250 binin üzerinde de büyükbaş hayvan kesiliyormuş. Bir küçükbaş hayvanın ortalama fiyatının 500 TL olduğunu varsayarsak buradan 1 milyar TL katkı geldiği sonucuna ulaşıyoruz. Buna bir de büyükbaş hayvanları ekleyelim. Bir o kadar da büyükbaştan geliyor.
Bu arada dericilik sektörü de bayramlarda canlanıyor. Kesilen hayvanların derilerinin yaklaşık yarısı bağışlanıyormuş. Önceleri, başta Türk Hava Kurumu olmak üzere, LÖSEV, Mehmetçik Vakfı ve Darüşşafaka Cemiyeti gibi gerçek yardım kuruluşları toplardı kurban derilerini. Ancak, son yıllarda mantar gibi türeyen ve adını hayır kurumu koyan bir sürü oluşumlar da topluyor. Toplanan derilerin satışından elde edilen paralar nerelere gidiyor belli değil ne yazık ki.
Bayramları bayram yapan diğer bir sektör de bankacılık. Kredi kartları kullanımı tavan yapıyormuş. İnanılır gibi değil ama geçen bayram kullanılan kredi kartı 900 milyon TL sınırına dayanmış. Aslan payı yüzde 30 ile marketlerde. Sonra turizm geliyor, yüzde 20 ile benzin istasyonları, yüzde 10 giyim, yüzde 5 yiyecek ve telekomünikasyon turizmi izliyor.
Bayramların ekonomik boyutu böyle. Bayramın diğer boyutlarını en güzel Can Yücel anlatmış "Bayram" şiiri ile...
"Nefes almak bayramdır mesela; günün birinde soluksuz kalınca anlar insan...
Görmenin nasıl bir bayram olduğunu karanlık öğretir; sevmeninkini yalnızlık...
Sızlamayan her organ, hele de burun direği bayramdır.
Bayramdır, elden ayaktan düşmemek, zihinden önce bedeni
kaybetmemek, kurda kuşa yem olmayıp "çok şükür bugünü de gördük" diyebilmek...
Sevdiklerinle geçen her gün bayramdır.
Yoğun bakımda sancılı geceyi ya da kangren olmuş bir ilişkiyi bitirmek de öyle...
En acıktığın anda dumanı tüten bir somunun köşesini bölmek, korktuğunda güvendiğine sarılabilmek, dara düştüğünde dost kapısını çalabilmek bayramdır.
Bir sürpriz paketinden çıkan hediye, tatlı bir şekerlemede üstüne serilen battaniye, saçlarını müşfik bir sevgiyle okşayan anne bayramdır."
Hepinize iyi bayramlar...