Büyük Atatürk 9 Eylül'ü şöyle değerlendiriyor:
"Bu başarı milletindir."
Yine, İstiklal Savaşımızın unutulmaz komutanlarından Rauf Orbay, "Mustafa Kemal Atatürk 1 Eylül 1922 tarihinde 'Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir' emrini vermiş ve Türk ordusu 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir'i almıştı" diye değerelendirip eklemişti:
"Birliklerimiz İzmir'in doğu sırtlarında düşmanın son direnişini kırdıktan sonra bugün mağlup düşmanla beraber İzmirimize zaferle girdik. Ben yarın öğleden itibaren İzmir'de bulunacağım."
***
Atatürk'ümüzü dinlemeye devam:
"İzmir, bu kadar derin bir tarihe sahip olmakla beraber coğrafi durumu sebebiyle ekonomik ve siyasi çok büyük bir öneme sahiptir. İşte bunun içindir ki, Türkiye'yi mahvetmek isteyen düşmanların, her şeyden evvel gözleri bu tarihi, bu önemli beldeye döner.
Çeşitli görüş noktalarından çok değerli olan İzmir, elbette düşmanların elinde bırakılamazdı ve nitekim bırakılmadı.
* * *
Ben, bütün İzmir'i ve bütün İzmirlileri severim. Güzel İzmir'in temiz kalpli insanlarının da beni sevdiklerinden eminim. Yalnız bir tesadüf, beni Karşıyaka'ya daha fazla bağlamıştır. Karşıyakalılar, annem sizin bağrınızda, sizin topraklarınızda yatıyor. Karşıyakalılar, İzmir'i gördüğüm gün evvela Karşıyaka'yı ve orada da sizin Türk topraklarınızda yatan annemin mezarını gördüm!
Bütün cihan işitsin ki efendiler, artık İzmir hiçbir kirli ayağın üzerine basamayacağı kutsal bir topraktır!
İzmir'in işgali, bütün milletin kalbinde derin bir yara oluşturmuştur. Herkes İzmir için feryat ediyordu. İzmir, halkın elemlerini, feryatlarını, kararlılık ve imanını ifade etmek için bir parola olmuştu."
HHH
9 Eylül günü I. Kolordu Kemalpaşa'ya, II. Kolordu Manisa'ya, IV. Kolordu Turgutlu'ya ulaştı. Kuzeyde Kazancıbayırı'nda Yunan mevzilerine taarruz eden III. Kolordumuz düşmanı atarak Bursa'ya ilerledi.
Türk süvarileri 3 yıl, 3 ay, 25 gün yas çeken İzmir halkının sevinç göz yaşları arasında, 9 Eylül sabahı İzmir'e girdi. Ahmet Zeki (Soydemir) komutasındaki 2. Süvari Fırkası ve hemen ardından Mürsel (Bakü) komutasındaki 1. Süvari Fırkası, ardından Kurmay Albay Suphi (Kula) komutasındaki 15. Süvari Tümeni, üç ayrı koldan İzmir'e girerken, birkaç yerde hafif ateşle karşılaşmaktan başka bir olay olmadı. Kordon'dan geçerken bir İngiliz birliği tarafından selamlandı. Türk bayrağı, Yüzbaşı Şerafettin (İzmir), Teğmen Ali Rıza (Akıncı) ve Teğmen Hamdi (Yurteri) tarafından Hükümet Konağı'na, Yüzbaşı Fikret (Yüzatlı) tarafından Sarı Kışla'ya, Üsteğmen Selahattin (Selışık) tarafından Kordon'daki postahaneye, Takım Komutanı Teğmen Celil, Üsteğmen Arif ve Yedeksubay Besim tarafından Kadifekale'ye, Binbaşı Zekai (Kaur) ve Bombacı Ali Çavuş tarafından Karşıyaka'ya çekildi.
bir şiir
Bugün 9 Eylül
Sen İzmir dersin
iki hece ben sevinçten ağlarım
sen "9 Eylül" dersin iki kelime
ben değişen yazgı anlarım,
özgürlük anlarım, bağımsızlık,
sen "İzmir" dersin iki heceyle
ben sevinçten ağlarım
tarihin başı mı dönmüş şimşek hızı geldiklerinde?
şaşırmış mı toprak
ayakları yere değmeyen atlar geçerken?
önce deniz mi görmüş
kavruk yüzlü neferleri?
bugün 9 Eylül
tam sırasıdır canlandırmanın hatıraları...
sen 9 Eylül dersin iki kelime, ben onurlu bir halk anlarım
rüzgarın çevirdiği sayfa anlarım
sen "İzmir" dersin iki hece
ben saygıyla ayağa kalkarım...
Haluk IŞIK
küpe
Değerli kişileri etrafına toplamayan bir hükümdar, bence ordusuz bir komutan gibidir.
Goethe