Geçtiğimiz hafta, kadınların ilk kez katıldığı 1935 yılı seçimlerinde Meclis'e giren 18 kadın milletvekilini tanıtan bir yazı dizisine başlamıştım. Bugün de bu konuya devam ediyoruz.
Huriye Öniz Baha, Diyarbakır milletvekili, 1887'de İstanbul'da doğdu. Tahsilini Londra Üniversitesi kadın kısmında Betford Kolej'de pedagoji eğitimi görerek tamamladı. İngilizce bilen Öniz, İstanbul Kız Muallim Mektebi ile eski İnas İdadisi'nde pedagoji ve uygulama dersi ile ev idaresi derslerini okuttu. Balkan Harbi'nden sonra muhacirlere açılan kurslarda ders vermiş ve türlü hayır işlerinde çalışmış, Hilal-i Ahmer'in açtığı kursa giderek gönüllü hastabakıcı olmuştur. Milletvekili seçilmeden önce Türkçe öğretmenliği yapmaktaydı. Yeniköy Rum Mektebi'nde de öğretmenlik yapan Öniz, 1950'de vefat etti. Okumak için köyünden ayrılan ve sonunda okuluna kavuşan bir çocuğun romanı. Diyarbekir saylavı Huriye Hanım tarafından kaleme alınmış Romanı, Cumhuriyet dönemi çocuk edebiyatının kurucularından kabul edilmiştir.
FAAL BİR VEKİL
Adana milletvekili Esma Nayman, 1899 yılında İstanbul'da doğdu. İngilizce, Fransızca ve Rumca bilen Nayman, Bezmialem Kız Lisesi'nde yedi yıl Fransızca öğretmenliği yaptı.
Evlenerek Adana'ya yerleşen Esma Nayman'ın adı milletvekilliği için Atatürk'e önerilince, hakkında inceleme yapıldı ve olumlu bulununca seçimlerde Seyhan'dan Milletvekili seçildi. 10 Şubat 1935'te aldığı seçim tutanağı ile 1 Mart 1935'te Meclis'e katıldı ve tutanağı 7 Mart 1935'te onaylandı. Dönem boyunca İktisat ve Maliye Encümeni'nde üye ve katip olarak görev yaptı. Genel Kurul'da, 1936 yılı Bütçe Kanunu (Muvazene-i Umumiye Kanunu) görüşmelerinde bir konuşma yaptı. Esma Nayman; suçlu çocuklar meselesi üzerine yaptığı uzun konuşmasında, çocukları suça iten nedenlerin araştırılmasını ve çocuklara ağır cezalar vermek yerine onları ülkeye yararlı bireyler olarak yetiştirmeye yönelik çalışmalar yapılması gerçeğine dikkat çekmişti.
ARA SEÇİM
Çocuğa kelepçe vurulmasına karşı çıkıyor, çocuklar için hapishane yerine "Çocuk Islah Evleri"nin oluşturulması için teklifte bulunmuştu. Ayrıca Adalet Bakanını (Adliye Vekilini), çocuk mahkemeleri kurulmasını isteyen bir tasarı ile mecliste görmek istediğini belirtmişti.
Esma Nayman Sağlık Ve Sosyal Yardım Bakanlığı (Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti) 1937 yılı bütçesi, turist gemilerinden alınan resimlerden bazılarının af ve tenziline dair kanun dolayısıyla da çeşitli konuşmalar yaptı.
1946'da Anadolu Ajansı'nda Fransızca, İngilizce mütercimliği yaptı. Milletlerarası Kadınlar Konseyi Üyeliği ve Türkiye Kadınlar Konseyi Genel Sekreterliği'de yaptı. Adana'nın ilk kadın Milletvekili olan Ayman, Adana Belediye Meclisi üyeliğinde de bulundu. Nayman 1967'de vefat etti.
Ara seçimle parlamentoya giren Çankırı Milletvekili Hatice Özgöner, 1865'te Selanik'te doğdu. Rüşdiye ve hususi öğrenim gördü. Rumca bilen Özgener, milletvekili olmadan önce Darüleytam Müdürlüğü'nden emekli bir maarifçiydi.
Bugüne kadar söz ettiğim vekiller hep eğitimci. Yarın da doktor, çiftçi ve köylü vekillerden ve tabii İzmir vekilinden söz edeceğim.