Merkez Bankası (MB) Para Politikası Kurulu, 20 Ekim tarihli toplantısında, Bankalararası Para Piyasası (İnterbank) faiz oranlarına ilişkin bazı değişiklikler yapmıştır
MB bünyesinde oluşturulan İnterbank (bankalar arası para piyasası), bankalar arasında kısa vadeli fonların alınıp satıldığı piyasalardır. Bu piyasada alım-satımı gerçekleştiren taraflar birbirlerini bilmeden MB üzerinden (MB'yi taraf kabul ederek) işlemlerini gerçekleştirmektedirler. Ancak, bankaların taleplerinin örtüşmemesi durumlarına karşı MB borç veren veya borç alan olarak devreye girmektedir. Bu durumda MB Para Politikası Kurulu tarafından belirlenen faizlerin önemi ortaya çıkmaktadır. MB fon ihtiyacı ve fazlası olan bankaların kendi aralarında işlem yapmasını tercih etmekte, ancak zorunlu durumlarda da bankaların kendisinden borç alması veya ellerindeki fonları borç olarak kendisine vermesine imkan sunmaktadır.
MB'nin ekonomik birimleri yönlendirmek açısından kullandığı bir diğer faiz ise "Bir Haftalık Repo" faizidir. Bu uygulama bir haftalık olarak ve sadece MB tarafından borç verilmesi (bu kanaldan MB borç almamaktadır) şeklinde gerçekleşmektedir. Kısaca ifade etmek gerekirse MB'nin belirlediği borç verme ve borç alma faizleri ile bir haftalık repo faizleri gösterge niteliği taşımakta, bankalar ve diğer ekonomik birimler (firmalar, spekülatörler, vatandaşlar) bu göstergeye göre karar almaktadırlar.
ALINAN KARARLAR
Para Politikası Kurulu 20 Ekim'de;
a) Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 5.75 düzeyinde sabit tutulmasını öngörmüştür.
b) Gecelik faiz oranlarında, MB borçlanma faiz oranı yüzde 5 düzeyinde sabit tutulmuş; borç verme faiz oranı yüzde 9'dan yüzde 12.5'e, repo işlemleri yoluyla borçlanma faiz oranı yüzde 8'den yüzde 12'ye yükseltilmiştir.,
MB, tüketici kredilerindeki büyümenin daha makul seviyelere inmesiyle özel kesim tasarruflarında arzulanan artışın gerçekleşmeye başladığına dikkat çekmiş, önümüzdeki aylarda enflasyonda yükselişin gözleneceğini, bu durumun orta vadeli enflasyon beklentilerini etkilememesi için borç verme faizlerinin önemli ölçüde artırıldığını dile getirmiştir.
Bu açıklamalar önümüzdeki 3-6 aylık dönemde ekonomide önemli sorunlarla karşılaşılacağının bir teyidi olarak da değerlendirilebilecektir.
Görüldüğü kadarıyla MB dövize yapılan müdahalelerin kurları istenen düzeye geriletemeyeceğini öngörmüş ve son silahı olan faiz artışını hayata geçirmek zorunda kalmıştır.
Kanaatimizce faiz artışları ile,
1. Gerek İMKB tahvil piyasasında gerekse bankaların mevduat ve kredi faizlerinde artışlar yaşanacaktır.
2. Kredi faizlerinin artışı kredi kullanımını yavaşlatacak, iç talep artışı zayıflayacaktır. Bu ise talep enflasyonunu baskılayacaktır.
3- Öte yandan, kur artışları, enerji fiyatlarındaki yükseliş ve faiz artışlarıyla maliyet enflasyonu daha da derinleşecek, firmaların artan finansman maliyetlerini fiyatlarına yansıtması ise maliyet enflasyonunu körükleyecektir.
4- Bunların yanı sıra faizlerdeki artış biraz zamana yayılarak da olsa sıcak parayı yeniden Türkiye'ye çekecek, zamanla kurlarda gerileme yaşanabilecektir. Bu gelişmenin 2012 yılının ilk çeyreğinde gerçekleşmesi ihtimali daha yüksek görünmektedir.
5- Sıcak para girişi ve kurlardaki gerileme yeniden dış ticaret açığı ve cari açığı artırıcı etki yapabilecektir. Ancak, iç talepte kredilere dayalı bir artışın sonuna gelindiği için bu kez cari açık hızlı artmayacaktır.
6- Tüm bu gelişmelere bağlı olarak özellikle yılın son çeyreğinde ekonomik büyüme hızı düşebilecek, Eylül ayı verilerinin açıklanmasıyla birlikte işsizlik oranlarında artışlar görülebilecektir.
ESNAFA UYARILAR
Durumu esnaf ve sanatkarlarımız açısından ele aldığımızda ise şu uyarıları yapmakta fayda görüyoruz:
1. Bu gelişmeler en çok inşaat sektörünü olumsuz etkileyecek, artan kredi faizleri nedeniyle konut taleplerinde gerileme görülebilecektir. Bu nedenle müteahhitlere iş yapan üyelerimizin çok dikkatli davranması gerekmektedir. Zira, açıklanmamış olsa da, bazı bankaların müteahhitleri finanse etmekten vazgeçtikleri yönünde duyumlar alınmaktadır. Dolayısıyla esnaf sanatkarlarımızın yaptıkları işlerin bedellerini almada gecikmeler ve zorluklar yaşamaları söz konusu olabilecektir.
2- Esnaf ve sanatkarlarımız önümüzdeki 3-6 aylık dönemde alışverişlerde peşin işlemlere ağırlık vermelidirler.
3- Kredi kullanımında mümkün olduğunca Esnaf Kefalet Kooperatifleri'ni tercih etmelidirler.
4- Yeni yatırım kararlarını verirken, yatırım süresini ve talep gelişmelerini bir kez daha değerlendirmelidirler.