Son yazımızda, Haziran 2013 tarihinde Esnaf ve Sanatkarlar Şurası'nın düzenleneceğini hatırlatmış, şurada alınacak kararların layıkıyla uygulamaya konulması durumunda üyelerimizin sorunlarının çözümü ve kesimin yeniden yapılandırılması konusunda ciddi mesafelerin alınabileceğini dile getirmiştik.
İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, Şura'dan üyelerinin beklentilerine en iyi şekilde cevap verecek kararların alınması için özverili çalışmalar sergileyecek ve bu kararların hayata geçirilmesi konusunda da takipçi olacaktır. İzmir Birliği, bu amaçlar doğrultusunda Esnaf Şurası'na çok yetkin ve etkin bir katılım göstererek üyelerini en iyi şekilde temsil etmeye hazırlanmaktadır.
Öte yandan, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK), 25-26 Mart tarihlerinde Ankara'da, Esnaf ve Sanatkarlar Şurası'na Hazırlık Çalıştayı düzenlemektedir.
İESOB, Ankara'daki çalıştaya da her biri konularında uzman olan danışmanlarıyla katılacak, kesimin sorunları ve çözüm önerileri hakkındaki görüşlerini ortaya koyacak, güçlü kadrosuyla üyelerini en iyi şekilde temsil edecektir.
ESNAF SANATKAR VİZYONU
Esnaf sanatkarlar, Türkiye'nin ekonomik ve sosyal yaşamında önemli yer tutmaktadır.
Bu nedenle esnaf sanatkarların çalışma ve refah koşullarında bir iyileşme gerçekleştirmeden, toplumsal huzur ve refahın sağlanması da pek mümkün olamayacaktır.
Dolayısıyla esnaf sanatkarlar için yapılacak her türlü düzenleme ve uygulamanın olumlu sonuçlarının, toplumun diğer kesimlerine de fayda sağlayacağı söylenebilecektir.
Esnaf ve Sanatkarlar Şurası, özü itibariyle bu kesime yönelik vizyonunun ortak akıl ile belirlenmesine hizmet edecektir.
Esnaf ve sanatkarın işletme koşulları (mikro iklim), mesleki ve sektörel durumu (mezo iklim), iş yapma ortamı (satış ve tedarik iklimi) ile; makro ekonomik gelişmeleri ve küresel yansımaları entegre eden bir vizyona ihtiyaç bulunmaktadır.
Yazının girişinde de ifade ettiğim gibi, İESOB Şura çalışmalarında öncelikli ve acil sorunların çözümü kadar yeni ve gelecek referanslı bir esnaf sanatkar vizyonunun oluşturulmasına da katkı yapmayı amaçlamaktadır.
Birliğimiz bu bağlamda önerilerini geniş bir zeminde;
-Makro ekonomi ve terminolojik zeminin iyileştirilmesi,
-Esnaf Sanatkar Geliştirme Stratejisi'nin oluşturulması
-Bazı yenilikçi projeler ve mesleki eğitim, finans, mevzuat gibi diğer temel alanlara ilişkin öneriler alt başlıkları şeklinde sunmayı uygun bulmuştur.
Bu noktada makro ekonomik iklimin iyileştirilmesine yönelik önerilerimizi kamuoyu ile paylaşmayı uygun buluyorum.
İESOB'UN ÖNERİLERİ
Bir tohum (esnaf ve sanatkar) ne kadar kaliteli olursa olsun, toprak ne kadar iyi işlenirse işlensin (mesleki eğitim) eğer iklim (ülke ekonomisinin genel durumu ve uygulanan politikalar) uygun değilse verimli ve kaliteli bir üretim yapmak (mal ve hizmet üretmek) mümkün olamayacaktır.
Aynı şekilde esnaf ve sanatkarlar iyi yetişmiş, bilgili, çalışkan ve dürüst olsa da, eğer faaliyette bulunulan bölgenin veya ülkenin iş ortamı (enflasyon, vergi ve faiz oranları, döviz kurları, işsiz sayısı, gelir dağılımı gibi) uygun değilse faaliyetlerini sürdürülebilmeleri mümkün olamayacaktır.
Bu çerçevede esnaf ve sanatkarlarımızı yakından ilgilendiren makro ekonomik ortam öncelikle değerlendirilmek durumundadır. Zira bu ortamın uygun olmaması durumunda alınacak iyi niyetli önlemler de beklenen faydaları sağlayamayacaktır.
Bu çerçevede önerilerimizi şöyle sıralayabiliriz:
a) Büyüme stratejisi yenilenmelidir: Türkiye için yeni bir büyüme modeline ihtiyaç vardır. Bu büyüme modeli ise finansman ihtiyacını dışarıdan gelecek sıcak para yerine, yerli kaynaklar ile teknoloji ve yenilik getirecek yabancı kaynaklardan karşılamalıdır.
Yine reel sektör öncelikli yeni büyüme modeli çerçevesinde, yeni bir sanayileşme ve tarım stratejisi geliştirilmelidir. Bunlar gerçekleştirilirken ihtiyaç duyulacak bağlı ve yan sanayiler çerçevesinde de esnaf ve sanatkarlara yönelik entegre alt stratejiler hayata geçirilmelidir. Böylece yeni bir büyüme stratejisinin yanında esnaf ve sanatkar yenilenme ve uyum stratejisi de geliştirilmiş olacaktır.
b) Para, kredi ve faiz politikaları değiştirilmelidir: Merkez Bankası, yatırım ve işletme kredilerine sınır koymamalı, borç verme faizini bir miktar daha düşürmeli ve mevduatların yatırım kredilerine dönüştürülen kısmında uygulanan zorunlu karşılıkları daha düşük tutmalı, Kredi Garanti Fonu devreye sokulmalı, Bankaların tümüne kredilerinden belli bir oranını esnaf sanatkarlara yönlendirme zorunluluğu getirilmeli, kurların düşük değerlenmesinin önüne geçilmelidir.
c) Maliye ve vergi politikaları gözden geçirilmelidir: Enerji maliyetleri, bu girdilerin üzerindeki vergiler azaltılarak düşürülmeli, istihdam vergileri azaltılmalı, kayıtdışı istihdamın azaltılmasına yönelik yeni ve etkin stratejiler geliştirilmeli, vergi sistemi daha çok doğrudan vergilere dayandırılmalı, gıda-ilaç gibi temel ihtiyaç niteliğindeki ürünler üzerindeki KDV oranları indirilmeli, üyelerimize makine ve teçhizat alımlarında vergi teşviki sağlanmalı, yerli girdi kullanımını teşvik edecek vergisel düzenlemeler yapılmalıdır.
d) Kayıt dışı ekonomi daraltılmalıdır: Maliye Bakanlığı'nın oldukça önemli stratejileri bulunmaktadır. Ancak, başta esnaf ve sanatkar örgütleri olmak üzere örgütlü tüm toplum kesimlerinin desteği ile, ciddi yaptırımlar getirilerek kayıtdışı ekonomi engellenmelidir. Bu bağlamda işyeri açma (ve kapama) durumlarında esnaf sanatkar odalarına kayıt (ve kayıttan düşme) zorunluluğunun getirilmesi kayıtlılık oranını yükseltecektir.
e) İstihdam stratejileri yenilenmelidir: Sadece esnaf ve sanatkar işletmeleri değil, tarım, sanayi, turizm, lojistik, eğitim, sağlık vb. gibi tüm sektörleri kapsayan bütüncül bir istihdam stratejisine ihtiyaç bulunmaktadır.
f) Yatırım iklimi iyileştirilmelidir: Türkiye'de halkın talep deseni ile ülkenin üretim deseni arasında ciddi bir uyum sorunu vardır. Bu durum cari açık sorununu doğurmakta ve Türkiye'nin 2023 yılı hedeflerine ulaşmasını güçleştirmektedir. Dolayısıyla hem yerli yatırımları hem de Türkiye'nin ithal ürün veya girdi bağımlılığını azaltacak alanlardaki yabancı yatırımları artırmak gerekmektedir. Ekonomideki istihdam ortamının korunması için yatırım iklimi iyileştirilmelidir.
Tüm bunların yanı sıra, İESOB'nin Terminolojik zeminin iyileştirilmesine, Esnaf ve Sanatkar Geliştirme Stratejisi'nin oluşturulmasına ve bazı yenilikçi projelere yönelik de önerileri ve çalışmaları bulunmaktadır.
İzmir Birliği'nin Esnaf Şurası Hazırlık Çalıştayı'nda gündeme getireceği bu çalışmalar ise, bir başka yazımızın konusunu oluşturacaktır.