İzmir'de dün başlayan ve yarın sona erecek olan 5. İktisat Kongresi'nde, Türkiye'nin ekonomi yönetimine ışık tutacak önemli kararların alınması beklenmektedir. Kongreye Türk ekonomisinin önemli isimlerinin yanı sıra, IMF ve Dünya Bankası uzmanlarının da aralarında bulunduğu çok sayıda ünlü yabancı ekonomist de katılmaktadır.
Kongrenin yarınki oturumlarında, 'İzmir'in Marka Kent olmasında Esnaf Sanatkarların Rolü' konu başlığı altında esnaf sanatkarlarımızın düşüncelerini ve beklentilerini gündeme getirmeye çalışacağım.
MARKA KENT NEDİR?
Piyasa ekonomisinde markalaşmak, yani geniş kitleler tarafından bilinir ve satın alınabilir hale gelebilmek oldukça uzun ve zorlu bir süreç sonunda başarılabilen bir durumdur. Marka olabilmek, her üreticinin arzusu, ancak sadece bazılarının gerçekleştirebildiği bir sonuçtur.
Kent kavramı ise, siyasi, ekonomik, sosyolojik ve demografik özellikler gibi farklı referanslar dikkate alınarak tanımlanabilmektedir. Hizmetler ve sanayi üretimi gibi tarım dışı faaliyetlerin ön plana çıktığı, nüfusun yoğunlaştığı yerleşim yerleri olarak tanımlanabilecek kentlerin markalaşması konusu da son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir.
"Kent Markası"nı, kentin özelliklerini tanıtan, farklılıklarını hatırlatan, kentin özgünlüğüne vurgu yapan bir sembol ile uygulamaya konulan tanıtım ve gelişme stratejisi olarak tanımlayabiliriz.
Bu çerçevede, romantizm ve gondollar kenti Venedik'i, aşıkların şehri Paris'i, kumar merkezi Las Vegas'ı, Kızıl Meydanı ile Moskova'yı, iki kıtayı birleştiren İstanbul'u marka kentlere örnek verebiliriz.
İZMİR'İN DURUMU
Bu perspektiften bakıldığında İzmir'in bir marka kent olduğu rahatlıkla söylenebilecektir.
Tarihsel süreçte ihracat limanı olarak küresel nitelik taşıyan, Kemeraltı gibi dünyanın en büyük üstü açık pazarlarından birine sahip olan, her yıl uluslararası İzmir Enternasyonel Fuarı ile ihtisas fuarlarını gerçekleştiren, Efes'i, Bergama'sı ile tarihi yaşatan, termalleri ile şifa veren, dünyanın sayılı sörf merkezlerinden biri olan Alaçatı'yı, Kordon'u, Saat Kulesi'ni bünyesinde barındıran İzmir, zaten bir marka kenttir.
O halde yapılması gereken, bir marka kent ve dünya kenti olarak İzmir'i daha hızlı geliştirmek, daha çok tanınır hale getirmek, İzmir'in marka değerini ilin ekonomik ve toplumsal gelişmesine daha fazla katkı yapar hale dönüştürmektir.
ESNAFIN ROLÜ
İzmirli hemşerilerimizin ve şehir dışından gelen misafirlerimizin mutlaka temas ettiği kişilerin başında esnaf sanatkarlar gelmektedir. Taksiciden başlayarak, Kemeraltı'nda Kızlarağası Hanı'ndaki hediyelik eşya dükkanları ve antikacılar, yol boyunca bulunan tuhafiyeciler, dönerciler, kahveciler, aktarlar, Kordon'daki kahveciler, gevrekçiler bunlardan sadece birkaçıdır. (İzmir'in marka unsurlarından biri olan Kemeraltı'nın, 'Marka Kent İzmir' ile esnaf ve sanatkarların kesiştiği en önemli alan olduğunu söylemek mümkündür.)
Mevcut durum bize, İzmir'in marka kent niteliğinin oluşumunda esnaf sanatkarların oldukça önemli rolü bulunduğunu göstermektedir. Dolayısıyla İzmir'in marka kent niteliğinin geliştirilmesi hedefi de esnaf sanatkarların katkısıyla başarılabilecektir.
İzmir'in en geniş kesimi olan esnaf sanatkarların niteliği, hedeflenen marka kent standartlarıyla uyumlu hale getirilmelidir. İzmir Birliği çatı örgüt olarak bu konuda üzerine düşeni yapmak için gerekli altyapıyı oluşturmuştur.
AVM'LER İLE OLMAZ
İzmir, yapılmış ve yapılacak AVM'ler, rezidanslar ile marka olamayacaktır. İzmir doğasıyla, tarihi değerleriyle, özgünlüğüyle ve bu özelliklerinin sağladığı potansiyellerin kullanılmasıyla marka kent olacaktır. Bu nedenle esnaf sanatkarları, yani İzmir'in özgün özelliklerini korumak gerekmektedir.
AVM'leri ile marka olmuş bir kent yoktur. İzmir'e gelen turistlerin kendi ülkelerinde zaten fazlasıyla AVM bulunmaktadır. Yabancı ziyaretçilere daha ziyade, Kemeraltı'nın atmosferi, orada içilecek bir dibek kahvesinin kokusu, Tire köftesinin tadı, topraktan yapılmış hediyelik eşyaların orijinalliği, Kordon'daki fayton turunun keyfi gibi İzmir'e özgün özellikler sunulmalıdır.
(Bu noktada hükümetin AVM'ler için hazırladığı taslağı geç ancak olumlu bulduğumuzu, ancak taslakta öngörülen geçiş sürelerinin uzunluğundan da endişe duyduğumuzu ifade etmek istiyorum.)
Netice itibarıyla, yerelde oluşturulacak demokratik karar birimleri ile İzmir'i daha iyi planlamanın, daha güzel bir kent haline getirmenin mümkün olduğuna inanıyoruz. İzmir bu hedefi gerçekleştirecek vizyona, ekibe ve kaynağa sahiptir.
------------
Bir sonraki yazımızda bu konuya devam edecek ve İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği'nin, İzmir'in marka kent vizyonuna yönelik bütüncül önerilerini işleyeceğiz.