Rahat bir odada oturduğunuzu, üzerinize battaniyeyi çektiğinizi ve elinizde bir fincan çay olduğunu hayal edin. Dışarıdaki dünya sakin. Peki ya zihninizin içi? Bir hortum gibi. Geçtiğimiz haftadan bir konuşmayı tekrar tekrar yaşıyorsunuz. Gelecek ay için endişelisiniz. Bugün yeterince iş yapmadığınız için kendinizi yargılıyorsunuz. Vücudunuz güvende, ama zihniniz yarışıyor. Düşüncenin hilesi de budur; sizi gerçek bile olmayan fırtınalara sürükler. İşte radikal bir fikir: Kafanızdaki o ses siz değilsiniz. O, sizin sadece bir yönünüzdür. Gürültücü bir oda arkadaşı, sorumluluk sahibi bir anlatıcıdır. Ve çoğu zaman, onun sesini duyduğumuzun farkında bile değiliz. Yaşamıyoruz, sadece tepki veriyoruz. Peki ya geri çekilip, sesi susturmaya çalışmak yerine onu izleseydik?
DÜŞÜNCE BİR USTA DEĞİL
Düşüncelerinizi ateşe benzetin. Ateş evinizi ısıtabilir, ama aynı zamanda yakabilir. Ekmek pişirebilir, ama bir ormanı da yok edebilir. Bu, alevi nasıl beslediğinize ya da vahşice serbest bırakıp bırakmadığınıza bağlıdır. Düşünce de aynıdır. Akıllıca kullanıldığında muhteşemdir; sorunları çözer, plan yapmamıza, hayal kurmamıza, inşa etmemize yardımcı olur. Ancak kontrol edilmediğinde, barışı yok eder. Bilinçli düşünmek, düşünceyi kasıtlı ve farkında olarak kullanmak demektir. Karanlıkta görmek için el feneri kullanmak ile 7/24 flaş ışığı açarak kör olmak arasındaki fark gibidir. Düşüncenin sizin aracınız olduğunu hatırladığınızda, kendi deneyiminiz üzerinde inisiyatifinizi yeniden kazanırsınız.
NASIL UYGULANMALI?
Peki bunu nasıl yaparız? Düşünceye kapılmak yerine onu gözlemlemeyi nasıl öğreniriz? Basit bir dikkatle başlar. Bir dahaki sefere bunaldığınızda durun. Düşünceyi değiştirmeye çalışmayın, sadece fark edin. Yardımcı olursa, düşüncelerinizi etiketleyin: "Ah, işte endişe. Merhaba, yargı." Bu nazik adlandırma, aranıza mesafe koyar ve büyüyü bozar. Elinizi göğsünüze koyup derin nefes alın. Farkındalığınızın bedeninize inmesine izin verin. Ayaklarınızın dokunduğu zemin nasıl? Havanın cildinizdeki hissi nasıl? Beden şimdiki zamanda yaşar, oysa düşünceler geçmişte ve gelecekte dolaşır. Farkındalığı duyularınıza getirmek, düşünce döngüsünden çıkarak şu ana açılan bir kapıdır. Günlük tutmak da harika bir araçtır. Bunu analiz için değil, tanıklık etmek için yapın. Düşüncelerinizi yazıya döktüğünüzde görünür hale gelirler; görünmez tuğlalar gibi sırtınızda taşımazsınız onları. Aniden, gerçek gibi hissettiren şeyler daha çok varsayımlar gibi görünür; güncel gerçeklikten çok eski senaryolar gibi.
İTAAT ALIŞKANLIĞI
En zor kısım ise, düşüncelerimize o kadar uzun süre itaat ettik ki bu otomatikleşti. Aşınmış bir orman patikası gibi zihin tanıdık yollara geri döner: korku, eleştiri, felaket düşünceleri... Yeni yollar açmak zaman alır. Başlangıçta tanıklık etmek beceriksizce gelebilir. Unutabilirsiniz, sorun değil. Sadece tekrar başlayın. Farkındalığa her döndüğünüzde yeni oluklar, yeni alışkanlıklar yaratıyorsunuz. Bu mükemmellikle ilgili değil. Düşüncesiz bir Zen haliyle ilgili değil. Araya alan açmakla ilgili. Uyarıcı ile tepki arasındaki alanı yaratmakla ilgili. Tepki vermeden önce nefes alacak mesafe. İşte bu alan özgürlüktür. Bir şey daha var: Bu yolculuk kendinizi düzeltmekle ilgili değil. Siz bozuk değilsiniz. Düşünceleriniz size bozuk olduğunuzu söyler, elbette; bu onların oyunudur. Ama düşüncelere tanık olmak, bu döngünün dışına çıkmak, kendinize daha nazik gözlerle bakmak demektir. Huzur, zihni kontrol etmekte değil; zihne farklı şekilde yaklaşmakta bulunur. Daha az düşünmeniz gerekmez; sadece düşüncelerinize daha az inanmanız gerekir. Onların arkasından sürüklenmek yerine yanlarında yürüyün. Unuttuğunuzda da tekrar başlayın. Tanık olmayı hatırladığınız an, zaten özgürsünüz. Bu sessiz bir devrimdir. Gürültüsüz, gösterişsiz ama güçlüdür. Çünkü düşüncenin suç ortağı olmayı bırakıp onun tanığı olduğunuzda, daha derin bir güce adım atarsınız—kontrolde değil, "şimdi ve burada" olmada kök salmış bir güce. Ve işte oradan her şey değişir.
