Ekonomik krizlerin ardından İzmir'deki fabrikalarını kapatmak zorunda kalan deri sektörünün tanınmış isimleri Cemal Dönmez, Yahya Uz ve Mehmet Oray bugün yurtdışındaki fabrikalarından tüm dünyaya satış yapıyor
SİNAN DOĞAN (HABER MERKEZİ)
1990'lı yıllarda İzmir'in en büyük sanayicileri arasında yer aldılar. Futboldan siyasete kadar kentin önemli simaları arasına isimlerini yazdırdılar. Faaliyet gösterdikleri deri sektörü önce Rusya'daki ekonomik kriz, ardından Uzakdoğu krizi ve son olarak da 2001'de Türkiye'de yaşanan finansal kriz nedeniyle zor duruma düşünce, üretimi durdurdular. Tesislerini kapatıp yurtdışına gitmek zorunda kalan Dönmez Deri'nin Sahibi Cemal Dönmez, Toskana Deri'nin Sahibi Yahya Uz ve Antilop Deri'nin Sahibi Mehmet Oray, bugün yurtdışında sektörlerinde yaptıkları yatırımla ikinci baharlarını yaşıyor. İzmirli deri sanayicileri bugün ABD, Çin, Avrupa hattında önemli başarılara imza atıyor.
MEKAN NEW YORK
Uzun süre İzmirspor'un başkanlığını yapan, kulübün efsane başkanı olarak anılan Cemal Dönmez, aile şirketi Dönmez Deri'nin başındaydı. Dönmez, 1990'lı yıllarda Rusya pazarının açılmasıyla Türkiye'nin en büyük deri ihracatçıları arasına girdi. Ancak krizlerin getirdiği finansal kriz nedeniyle Dönmez Deri'yi kapatıp 2005 yılında Çin'e gitti. Orada Çinli ortağı ile kurduğu tesis, ülkenin en büyük deri fabrikalarından biri oldu. Cemal Dönmez'in Çin'deki fabrikası 260 bin metrekare alanda 35-40 dönüm kapalı alana sahip. Kapasitesi günde 20 bin deri işleyebilecek büyüklükte. Dezhou eyaletindeki Dezhou Dönmez'de üretilen deri giysiler, Çin pazarının yanı sıra dünyanın bir çok ülkesine satılıyor.
Deri sektöründe sayılı markalar arasında yer almayı başaran Toskana'yı yaratan Yahya Uz ise, deri sanayicilerinin duayeni olarak biliniyor. Yahya Uz, 1990'lı yıllarda Rusya pazarına ihracat yapmanın yanı sıra markalı üretimi ve ihracatı da bırakmadı. Menemen Deri Organize Sanayi Bölgesi'nin kurulmasında ve bu bölgenin serbest bölge statüsü kazanmasında büyük çaba gösterdi. Uzun süre bölgede başkanlık yaptı. Ancak üst üste yaşanan krizler nedeniyle aldığı kredileri ödeyemedi. Önce işlerini küçülttü, sonra üretimi durdurmak zorunda kaldı. 2001 krizinden sonra ise ABD'ye yerleşti. New York'ta yaşayan Uz, Uzakdoğu'dan ve Türkiye'den getirdiği deri giysileri başta New York olmak üzere ABD'nin farklı eyaletlerinde satan geniş bir pazarlama ağı yaratmayı başardı.
BÜYÜK BAŞARI YAKALADI
Mehmet Oray'ın sahibi olduğu Antilop Deri de, Ege Bölgesi'nin en çok ihracat yapan firmaları arasında yer alıyordu. Uzun süre Ege Bölgesi Sanayi Odası Meclis üyeliği yapan Mehmet Oray, büyüyen deri sanayi ile beraber firmasını büyütmeyi başardı. Oray, Rusya ve Uzakdoğu krizlerine
yüklü ham deri stoklarıyla yakalanınca, firmasının kepenklerini indirdi. 2002 yılında Çin'e gitti. Bu ülkede deri üretimi ve ticaretini organize eden bir ofis kurdu. Çin'deki firmalarla bağlantılı olarak deri ceket imalatı yaptırıyor. Avrupa ve ABD'nin ünlü firmalarına ve markalarına satış gerçekleştiriyor. Bir süre Çinli ortakla beraber çalışan Oray, şu an tek başına yoluna devam ediyor.
'Onlarla gurur duyuyorum'
İzmir Ticaret Odası Meclis Üyesi ve Alak Deri'nin sahibi Ali Alak, sürekli görüştüğü deri sanayicisi arkadaşlarının zor koşullarda dahi mücadeleyi bırakmadığına dikkat çekti. Alak, "Meslektaşlarım yaşanan krizler sebebiyle Türkiye'den ayrılmak zorunda kaldılar. Ancak deneyimleri ile yurtdışında işlerini yeni baştan kurmayı başardılar. Ancak işlerinin kolay olduğunu söylemem. Bugün hamderi fiyatları aldı başını gidiyor. Dünyada üretim ve ihracat yapmak zorlaştı. Fakat inatla sanayiciliğe devam ediyorlar. Onlarla gurur duyuyorum" diye konuştu.
