HÜKÜMETTEN HİZMET BÜTÇESİ

Hükümetin 2016 bütçesi vatandaşa hizmet götürme ve sosyal hedeflere odaklandı. Bu yıl en büyük bütçe yine eğitim ve sağlığa ayrılırken, yatırımlar tam gaz sürecek. Kamuya 97 bin personel alınacak. Açıktan atama kontenjanları kapsamında da 30 bini öğretmen ataması olmak üzere 56 bin yeni kamu personeli alınacak. Ayrıca 41 bin polis, TSK personeli, doktor, hakim, savcı, 30 bini öğretmen işbaşı yapacak. Bu yıl çiftçinin de yüzü gülecek, tarımsal desteklemeye 17.6 milyar lira aktarılacak. Emekli, memur enflasyona ezdirilmeyecek. Maliye Bakanı Naci Ağbal, geçen yılın bütçe gerçekleşmeleri ve 2016 bütçesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Bu yılın bütçesi, sosyal amaçlı yatırımlar, kalkınma, hizmet, enflasyonla mücadele, tasarruf ayakları üzerine oturtuldu. Bakan Ağbal'ın gündeme ilişkin değerlendirmeleri ve gelecek hafta Meclis'te görüşülmesi beklenen 2016 bütçesindeki önemli başlıklar şöyle:
VERGİNİN DÖRTTE BİRİ EĞİTİME: İnsan odaklı bütçede vergi gelirlerinin yaklaşık dörtte biri eğitime harcanacak. Eğitime 109.3 milyar lira (2002'de bu tutar 11.3 milyar liraydı) aktarılacak. Bütçede ikinci büyük kalemi sağlık oluşturuyor. Sağlık harcamaları da bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 18 artırılarak 95 milyar liraya çıkarıldı.
BÜTÇE GELİRLERİ ARTIYOR: Bu yıl bütçede gelirler yüzde 11.9 artışla 540.8 milyar lira, giderler de 570.5 milyar lira olarak öngörüldü. Bütçe açığının 29.7 milyar lira olması bekleniyor. Vergi gelirlerinin de 2015'e oranla yüzde 12.7 artarak 459.2 milyar lira gerçekleşmesi bekleniyor. Gelir vergisi 98.9 milyar lira, kurumlar vergisi 36.8 milyar lira, ÖTV 116.3 milyar lira, dahilde alınan KDV 51.2 milyar lira, ithalatta alınan KDV 86.9 milyar lira olarak öngörüldü.
YATIRIMLAR TAM GAZ: Bu yıl yatırımlara kaynak aktarımı sürecek. Yatırım bütçesi bir önceki yıl başlangıç ödeneklerine göre yüzde 24.2 oranında artırılarak 60.1 milyar liraya çıkarıldı. Böylece 2002'de yüzde 6.6 olan yatırım harcamalarının bütçedeki payı yüzde 10.5'e çıktı.
ÇİFTÇİYE 17.6 MİLYARLIK DESTEK: Gübre ve yemde KDV'nin kaldırılmasıyla çiftçiye ilave 2.4 milyar lira daha destek sağlanacak. Tarım sektörüne sağlanan toplam destek tutarı 17.6 milyar liraya çıkacak. FAİZ GİDERLERİ AZALIYOR: Bu yıl faiz giderlerinin milli gelire oranı yüzde 2.5'e düşecek. Her 100 liralık vergi gelirinin sadece 12 lirasının faiz giderleri için harcanması tahmin ediliyor. 2002'de 86 lirası faize gidiyordu.
BÜTÇE GİDER KALEMLERİ: Personel giderlerinin 147.7 milyar lira, sosyal güvenlik primleri 24.9 milyar lira, mal ve hizmet alımları 46.4 milyar lira, cari transferler 217.7 milyar lira, sermaye giderleri 51.8 milyar lira, sermaye transferleri 7.5 milyar lira, borç verme 12.9 milyar lira, yedek ödenekler 5 milyar lira, faiz giderleri 56 milyar lira öngörülüyor.
BÜYÜME YÜZDE 4.5: Bu yıl gelişmiş ülkelerde toplanma devam edecek. Türkiye ekonomisi iki seçimin gerçekleştiği, finansal oynaklıklar ve jeopolitik gerginliklerin arttığı bir ortamda geçen yılın 9 ayında yüzde 3.4 büyüdü. 2015 yılı için büyüm tahmini yüzde 4 öngörülüyor. Türkiye büyümede, gelişmekte olan ülkeler arasında olumlu yönde gelişme sağlayacak.
CARİ AÇIK DÜŞÜYOR: Cari açığın milli gelire oranının daha da azalarak 2016'da yüzde 3.9'a gerilemesi öngörülüyor. 2014 sonunda 46.5 milyar dolar olan cari açığın, 2015 yılı kasım ayında yıllık bazda 34.7 milyar dolara geriledi. Yıl sonu itibariyle 31.7 milyar dolara kadar gerileyecek.
EMEKLİ AYLIĞI YÜZDE 402 ARTTI: Bütçede, önceki yıllarda olduğu gibi emekli, kamu çalışanlarının hakları gözetilerek, enflasyona ezdirmeyecek şekilde hazırlandı. Aile yardımı dahil 2002'de 578 lira olan memur maaşı yüzde 385.5 artışla Ocak 2016'da 2 bin 806 liraya, en düşük emekli memur aylığı da 377 liradan yüzde 329.7 artışla bin 618 liraya çıkarıldı. En düşük SSK emekli aylığı ise yüzde 402.6 artışla 257 liradan bin 292 liraya çıkarıldı.
KAMUYA 97 BİN PERSONEL: Bütçede öngörülen atama sayısı 56 bin olurken, bu yıl istisna kapsamında diğer atamalarla 97 bin yeni eleman alınacak. Bunun 41 bini emniyet, silahlı kuvvetler mensupları, engelli, doktor, hakim, savcı ve benzeri atamaları kapsıyor. Açıktan atama kontenjanları kapsamında da 56 bin yeni kamu personeli alınacak. Bunun 30 bini şubat ayında öğretmen atamaları için kullanılacak. Son bir yılda yaklaşık bir milyon kişiye istihdam sağlandı. İşgücüne katılım oranı da arttı.

9 YILIN EN İYİ PERFORMANSI: Maliye Bakanı Naci Ağbal, geçen yıl bütçede 9 yılın en iyi performansının elde edildiğini söyledi. Geçen yıl merkezi yönetim bütçe açığı 22.6 milyar lira oldu. 2015 yılına ilişkin sonuçlar bütçe açığının yıl sonu gerçekleşme tahminine göre nominal olarak yaklaşık 2 milyar lira, milli gelire oran olarak ise 0.1 puan daha düşük gerçekleştiğini gösteriyor. 2015'te bütçe gelirleri önceki yıla göre yüzde 13.6 artarak 483.4 milyar lira oldu. Gelir hedefi 452 milyar lira düzeyinde belirlenirken, yıl sonu gelir gerçekleşmesinin bu hedefin yaklaşık 31.4 milyar lira üzerinde oldu.

HAZAL ATEŞ/ANKARA