Bağ-Kur’lu esnaf ‘ihya’ oluyor

Siz sorun Faruk ERDEM cevaplasın - faruk.erdem@yeniasir.com.tr Bağ-Kur'lu esnaf 'ihya' oluyor Geçtiğimiz yıl çıkartılan bir yasa ile milyonlarca vatandaşın devlete olan prim ve vergi borçları yapılandırıldı. Vatandaşlar faiz ve cezalardan kurtulup küçük taksitlerle borçlarını ödedi. Peşin ödemeyi yapmayan ya da taksitlerini aksatan vatandaşlara 28 Şubat'a kadar yeni bir süre daha tanındı. Bu tarihe kadar ödemesini yapanlar yapılandırma haklarından yararlanmaya devam edecek. Genel Sağlık Sigortası borcu olanlar ise bu tarihe kadar ödeme yaparlarsa gecikme cezası ve faiz ödemeyecek. ESNAFA KOLAYLIK Bu yapılandırma ile birlikte Bağ-Kur borcu olanlar ödeme yapmak istemediklerinde borçları silindi günleri ise donduruldu. Yani Bağ-Kur'lular borçlarından kurtulurken günlerini ise emeklilik hesaplarında kullanamadılar. Sigortalılığı durdurulan Bağ-Kur'lular eğer kendi işlerini yapmaya devam ediyorlarsa sigortaları 1 Haziran 2018 tarihi itibariyle yeniden başlatılmıştı. Ancak bu geçmişteki günlerini hiç kullanamayacakları anlamına gelmiyor. EMEKLİLİK İMKANI Çünkü bu günlerini istedikleri zaman tekrar ihya etme yani canlandırma imkanları da bulunuyor. Silinen günlerin yeniden ihya edilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu'na talepte bulunmak gerekiyor. Bu kendiliğinden gerçekleşmiyor. Bağ-Kur'lu olarak çalışanların emeklilik için 25 yıl yani 9 bin gün prim ödemeleri gerekiyor. Kadınlarda bu süre 9 Eylül 1999 öncesinde 7.200 gün olarak da uygulanıyor. Tabi ilk sigorta olunan tarihe göre yaş şartı da bulunuyor. Eğer yaşınız dolmasına rağmen eksik günleriniz bulunuyorsa ihya ile bu günleri canlandırıp primlerinizi tamamlayabilirsiniz. Böylece emeklilik imkanına kavuşursunuz. Hatta son 3.5 yılını SSK'lı olarak çalışanlar da eksik primlerini bu şekilde tamamlayabilirler. BORÇ HESAPLANIYOR Talep etmenizden sonra dondurulan sürelerinizle ilgili hesaplama SGK tarafından yapılarak size bildiriliyor. Bu borcun tamamını 3 ay içinde ödediğinizde dondurulan süreler sigortalılık prim günlerinize ekleniyor. Kazandığınız bu süreler borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılıyor. Burada ödeyeceğiniz miktar dondurulan primlerinizin olduğu tarihe göre değil güncel prime esas kazanç miktarları üzerinden hesaplanıyor. KISMİ ÖDEME OLMUYOR İhya sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi de kısmi ödeme yapılamaması. Yani siz kendinize lazım olan gün kadar ihya ödemesi yapamıyorsunuz. Dondurulan süreleriniz ne kadar ise onların tamamını ödemek durumundasınız. VEFAT EDEN İÇİN DE GEÇERLİ Prim borcu silinen ve günleri dondurulan sigortalılar eğer vefat ederlerse hak sahipleri dul ve yetim aylığı bağlatabilmek için ihya başvurusu yapabilecek. Ödeme yaparak primleri tamamladıklarında ölüm aylığı alabilecekler. ÖDEMELER DEĞİŞİYOR YEDEK SUBAYIN EMEKLİLİĞİ Mayıs 1969 doğumluyum. 01.04.1993 itibariyle SGK'lı olarak işe giriş kaydım var. Yedek subay askerlik sevk tarihi, 31.07.1993. 17 ay askerlik hizmetim bulunuyor. Prim gün sayım 7.246. Yedek subay hizmeti emekliliği öne çeker mi? Önder YUVALI ● Yedek subay olarak askerlik yapanlar Emekli Sandığı'na bağlı 4C'li olarak sigortalı oluyorlar. Böylece fiili hizmet zammından da yararlanabiliyorlar. Bu da onlara bazı durumlarda erken emeklilik sağlıyor. Sizin ilk sigorta olduğunuz tarihe göre emeklilik şartlarınız 25 yıl 54 yaş ve 5675 gün olarak belirleniyor. Yedek subaylıkta geçen 14 ayınız (okulda geçen 3 ay sayılmıyor) size 3,5 ay kazandırıyor. Bu da işe giriş tarihinizi 15.12.92 tarihine çekiyor. Bu tarihe göre de emeklilik şartlarınız 54 yaş olduğu için erken emeklilik imkanı olmuyor. Eğer işe giriş tarihiniz 23.11.1992 ve öncesine çekilebilseydi yaş şartı 53 olacaktı. YAŞ BÜYÜTENLER DİKKAT Emekli olmak için normal şartlarda 2 yılım var. Yaşı bekliyorum. Ancak benim yaşım ilk başta iki yıl küçük yazılmış. Ben şimdi mahkemeye versem ve yaşımı düzeltsem hemen emekli olabilir miyim? (Musa K.) ● Sosyal Güvenlik Kurumu emeklilik hesaplaması yaparken yaş şartına da bakıyor. Sigortalının yaşını ilk sigorta olduğu tarihte nüfus cüzdanında yazan doğum tarihine göre belirliyor. Bundan sonra yapılacak hiçbir değişikliği kabul etmiyor. Yani mahkeme kararı ile de olsa yaş düzeltmeleri emeklilik hesaplarında geçerli olmuyor. Siz mahkemeden böyle bir karar alsanız da emeklilik yaşınız ilk nüfus cüzdanınıza göre belirlenecek.