Yerli motor için vatanına döndü

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak Mühendisliği Bölümü'nü bitirdikten sonra yaklaşık 40 yıldır akademik çalışmalarını Fransa'da yürüten Prof. Dr. İskender Gökalp, Türk savunma sanayisinin can damarı olan "yerli motor" üretimine destek vermek için vatanına döndü. İTÜ Uçak Mühendisliği Bölümünü bitirdikten sonra 1976'dan beri akademik araştırmalarını Fransa'da yürüten Prof. Dr. İskender Gökalp, TÜBİTAK'ın "Lider Araştırmacılar Burs Programı" kapsamında enerji üretimi ve yerli motor çalışmalarına "yanma" alanında destek verecek.

SEFERBERLİK BAŞLADI
'TÜBİTAK 2232 Lider Araştırmacılar Programı'yla desteklenen Gökalp, yanma ve enerji konusunda mükemmeliyet merkezi kurmak ve doktoralı araştırmacı yetiştirmek için seferberlik başlattı. Program kapsamında her bir araştırmacı için 3 milyon liraya yaklaşan bir AR-GE desteğinin, ODTÜ'de bilimsel altyapı tesislerini kurmak ve doktoralı öğrenci yetiştirmek için kullanılacağını belirten Prof. Dr. Gökalp, "Üç bilim insanı olarak 10 doktora öğrencisi ile işe başlayacağız. Yanma teknolojileri üzerine Ar-Ge laboratuvarları kurulacak. Bir mükemmeliyet merkezi kurulmuş olacak" dedi.

Arkadaşımız Belma Şahaner'e önemli açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Gökalp, "Destekler yeterli ve sürekli olursa başarı elde edilir" dedi.

KOORDİNASYON ŞART
"Yanma' konusuna hakim olamazsanız 'Yerli Motor'dan bahsedemezsiniz" diyen Prof. Dr. Gökalp, "Bu alanda ülkemizin güçlü olabilmesi için bütün kurumların koordineli, akademisyenlerin ve gençlerin de sürmenaj olacak kadar çok çalışması gerekir" dedi.

Sizi yıllar sonra ülkenize dönme kararı aldıran sebep nedir?

İTÜ Uçak Mühendisliği bölümünü bitirdikten sonra yüksek lisans ve doktora yapmak için Fransa'ya gittim. Yüksek lisans sonrası seçtiğim konu "türbülanslı yanma" konusuydu. İTÜ'de yanma ve türbülans dersi verilmiyordu. Dolayısıyla o eksikleri kapatmak için sürmenaj olmak pahasına çalışmam gerekti. Daha sonra Fransız Ulusal Araştırma Merkezi'nde Yanma Enstitüsü Müdürü oldum, kapsamlı bir mükemmeliyet merkezi kurdum. Projeler yürüttüm, dünya kadar makale yazdım, 100'e yakın doktora çalışması yürüttüm. Bu tarafları kuvvetlendirdikten sonra, neden bu konular Türkiye de çalışılmıyor, sorusu akla geliyor elbette.

YERLİ MOTORA ÇÖZÜM
2000'lerin ortasından itibaren Türkiye'ye gelip gitmeye başladım. Türk öğrencilerini davet edip, doktora yaptırdım, Türk akademisyenleri davet ettim. 2015 sonunda ODTÜ Teknokent'te firma kurdum. TÜBİTAK'ın Lider Araştırmacılar Programı'na başvurdum, desteklenme hakkını kazandım. Türkiye'de eksik olan yanma ve yakın alanlarda altyapı kurmak ve araştırmacı yetiştirmek için seferberlik açtım. Çabalarımın ilk yılı olan 2020 umarım hayırlı olacak.

TÜBİTAK programı ile ne amaçlanıyor? Bu programla yerli motor konusuna çözüm getirmek amaçlanıyor. Öncelikle bilim ve teknoloji alanında yurt dışında kendini kabul ettirmiş Türkleri veya yabancı isimleri Türkiye'ye davet edip buradaki eksik olan altyapıları kurmak ve doktoralı uzman yetiştirmek gerekiyor. Biliyorsunuz bunu Çin de yaptı, Hindistan da, Güney Kore de; bilhassa ABD'de doktoralarını yapmış ve kendilerini o ülkelerde kabul ettirmiş gençlerin ve tecrübeli uzmanların yurtlarına dönmelerini ve yüksek seviyelerde sorumluluk almalarını sağlayarak. Bu saydığımız 3 ülke savunma, uzay, enerji teknolojileri alanlarında bugün ABD ve AB'ye meydan okuyorlarsa bu stratejiler sayesindedir. Yani strateji kapsamlı ve sürekli, destekler yeterli ve sürekli olursa başarı elde edilir.

KARMAŞIK BİLGİ ALANLARINA HAKİM OLUNMALI
"Savunma sanayinin dışa bağımlılığının azaltılmasında yerli motor ile ilgili hedefiniz nedir" diye sorduğumuz Prof. Dr. Gökalp, "Dizel motorlarının sadece yanma odalarının tasarlanması için karmaşık bilgi alanlarına hakim olunması gerekiyor" dedi ve ekledi: "Dolayısıyla buradan başlamak gerekmektedir. Lider Araştırmacılar Programı ve benzerleri bu eksikliği tamamlaya yöneliktir."

Üniversitelerin sanayicilerle AR-GE çalışmalarına katkıda bulunacak mısınız? Nihai hedef bu. Enerji, savunma sanayi ve uzay gibi konularda hedef ürüne ulaşmak, hem yurt dışına bağımlılığı azaltmak hem de dünya pazarından pay kapmak. Bu ancak sanayi, kamu üniversiteler ve araştırma kurumları arasındaki ortak çalışmalar sayesinde olur.

BÜYÜK DESTEK
TÜBİTAK'IN sağladığı destekler hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Gökalp, "TÜBİTAK her proje için proje yürütücüsüne Türkiye için önemli sayılabilecek bir destek veriyor. Proje yürütücüsünün bir burs ile kişisel desteklenmesinin ötesinde, 3 senelik bir proje için 3 milyon TL'ye yakın ARGE desteği ve 5 doktora öğrencisinin bursunu veriyor. Program iyileştirilebilir ve çeşitlendirilebilir elbette ama kesinlikle bu safhasının başarılı olması gerekiyor. Bunun için kriter gelen kişilerin sayısı değil niteliğidıi. Programın ileriki safhalarında bu nitelikteki insanların getirilmesi önemli olacak" dedi.

BELMA ŞAHANER