Yeni yılla birlikte milyonlarca vatandaşın geliri artacak. Çalışanların en önemli güvencesi olan kıdem ve ihbar tazminatında hesaplamalar yeni yılla birlikte değişiyor. Özel sektör çalışanlarına toplu para alma imkanını sunan tazminatta Ocak ayında yaşanacak artışta hem yeni maaşlar hem de memur zammı etkili olacak. İşte detayları...
NASIL HESAPLANIYOR?
Kendi istek ve kusuru dışında ayrılanlar ile emeklilik, askerlik, kadınlar için evlilik ve haklı fesih gibi sebeplerle işten çıkanlara iş yerinde en az 1 yıllık çalışmaları varsa kıdem tazminatı ödeniyor. Bu tazminat çalışanın son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanıyor. Brüt ücrete, çalışana yıl içinde yapılan düzenli ödemeler de ekleniyor. Çalışılan süre ile giydirilmiş brüt ücret çarpılıyor. Bu tutardan damga vergisi düşülerek ödeme yapılıyor.
NE KADAR ARTACAK?
1 Ocak itibarıyla asgari ücretliler dahil tüm özel sektör çalışanlarının maaşları artacak. Artacak maaşlarla birlikte kıdem tazminatı da yükselecek. Asgari ücretteki artış en düşük tazminat tutarını yukarıya çekecek. Halen işten ayrılan asgari ücretlilere çalıştığı her yıl için 26 bin 5 lira (damga vergisi kesilmiş olarak 25 bin 808 lira) üzerinden tazminat ödenirken, bu tutar Ocak'ta artacak. Örneğin; asgari ücret yüzde 28.5 artırılırsa en düşük kıdem tazminatı yıllık 33 bin 417 liraya çıkacak. Damga vergisi kesilerek yapılacak ödeme 33 bin 163 lira olacak. Asgari ücretin yüzde 35 artırılması halinde de en düşük tazminat 35 bin 107 liraya (damga vergisi kesilmiş olarak 34 bin 841 liraya) yükselecek.
ZAM NE GETİRECEK?
Bir artış da kıdem tazminatı tavanında olacak. Memur maaş katsayısındaki artış Ocak ayında kıdem tavanını yükseltecek. Bu artışa ilişkin son tahmin Merkez Bankası'nın Piyasa Katılımcıları Anketi'nden geldi. Anketteki yüzde 31.77 olan 2025 yıl sonu enflasyonu tahmini gerçekleşirse, memur maaş katsayısı yüzde 19.39 artacak. Halen tazminat tavanı 53 bin 919 lira. Bu tutarı aşan kazancı olanlara binde 7.59 damga vergisi kesilerek her yıl için en çok 53 bin 510 lira ödeme yapılıyor. Tazminat tavanı Ocak artışı 19.39 olursa 64 bin 375 liraya ulaşacak. Damga vergisi kesilmiş olarak yıllık en çok 63 bin 886 lira kıdem tazminatı ödenecek. Giydirilmiş brüt ücreti bu tutarın altında olanlar kendi ücreti, üstünde olanlar ise bu tutar üzerinden tazminat alacak.
İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMASI
İş Kanunu'na göre; ihbar süresine uyulmadan işten çıkartılan işçiye çalışma süresi 6 aydan az ise 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar ise 4 hafta; 1.5 yıldan 3 yıla kadarsa 6 hafta; 3 yıldan fazla ise 8 hafta üzerinden ihbar tazminatı ödeniyor. Brüt maaş üzerinden o sürelerin ücreti hesaplanıyor, gelir ve damga vergisi kesintisi yapılıyor. Ocak ayında artacak maaşlar ihbar tazminatını da yükseltecek. Örneğin; asgari ücretlilerin 2 haftalık ihbar tazminatı 10 bin 223 liradan Ocak zammı yüzde 28.5 olursa 13 bin 137 liraya, yüzde 35 olursa 13 bin 801 lira seviyesine yükselecek.
