İzmir’in geleceğini karadelik yuttu

ERHAN GÜLENÇ/ MERT ALPDÜNDAR

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin kötü yönetilen şirket ve bağlı kuruluşları kentin parasını adeta birer kara delik gibi yutuyor. Büyük bölümü sürekli zarar eden şirketlerin açıklarının kapatılması ve bu şirketlerin batmaması için Büyükşehir kasasından her yıl yüz milyonlarca lira aktarılıyor. Büyükşehir Belediyesi'nin 2018 mali yılı kesin hesap rakamlarına göre 5 milyar 71 liralık bütçeden 10 şirkete toplam 480 milyon lira para aktarıldı.
ESHOT'a yapılan aktarım miktarı da 375 milyon lira oldu. Böylece 5 milyar 71 milyon liralık bütçenin 855 milyon lirası kötü yönetilen bu şirketler ve ESHOT'un borçlarına harcanmış oldu.
SORUN KÖTÜ YÖNETİM
2018'DE de şirketlerin zararları için aktarılan bu paralar önceki yıllarda olduğu gibi İzmir'deki yatırımları vurdu. Bunun üzerine borç ödemeleri için verilen 501 milyon lira da eklenince Büyükşehir bütçesinin sadece yüzde 43'ü yatırımlara aktarılabildi. Yatırımlara düşük pay ayrılması nedeniyle İzmir'de trafik sorunu gibi birçok ana sorununu çözecek yatırımlar yapılamadı. Bunun zararını da tüm İzmirli çekti.
GÖÇ ve nüfus artışı dikkate alındığında artan ulaşım, altyapı ve diğer ihtiyaçların bu yatırım oranları ile çözülmesinin mümkün olmadığını vurgulayan İzmir Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi AK Parti'li Erhan Çalışkan, "Sosyal belediyeciliğin gereği olarak en uygun fiyatlarla İzmirlilere hizmet sağlamak için bütçeden harcama yapılmasına itiraz etmeyiz. Ancak, burada asıl sorun kötü yönetimdir. Belediyeye bağlı kurum ve şirketlere verilen paralar çağdaş teknoloji ve yönetim anlayışlarını getirecek yapısal değişiklikler yapılmaması nedeniyle her yıl artıyor. Bu yüzden 2018 bütçesinde yatırım miktarı 2.1 milyar lira ile yüzde 42 seviyesinde kaldı. Oysa bu örneğin Denizli'de yüzde 62 seviyesinde. Yatırım bütçesinin artırılması için bir an önce belediye şirketlerinde yapısal değişikliklerin uygulamaya konulması gerekiyor. Öncelikler belirlenmeli ve belediyenin borç imkan ve kabiliyeti buna göre kullanılmalı" diye konuştu.
'MAZOT HESABI ORTADA'
Kötü yönetime ESHOT üzerinden örnek veren Çalışkan, "Büyükşehir, ESHOT'a fazla elektrikli otobüs almıyor.
Sadece 2017'de aldığı 20 adet elektrikli otobüs ile deneme seferleri başlattı. Bu nedenle ESHOT geçtiğimiz yıl 51 milyon akaryakıt için 258 milyon lira harcadı. Eğer elektrikli otobüslere geçilseydi çok farklı bir tablo olacaktı. Çünkü elektrikli otobüsler dizele göre yüzde 81 yakıt tasarrufu sağlıyor. Elektrikli ile dizel arasındaki alım bedeli farkı 4 yılda amorti edilebiliyor. Bu şekilde yıllık 205 milyonluk tasarruf mümkün" dedi. Ancak 2018'de elektrikli otobüs yerine ve 33 adet daha dizel otobüs alındığını ifade eden Çalışkan, "2019'da da alım planlanmıyor. En iyi ihtimal ile 2020'da ihaleye çıkılacak.
Otobüslerin teslimi de dikkate alındığında en az 3 yıllık bir gecikme olacak. Bu gecikmenin belediyeye bedeli, 3 yıl için 630 milyon lira gereksiz bir sübvansiyon yapmak olacak" diye konuştu.
BÜYÜKŞEHİR'İN 2018'DE ŞİRKETLERE AKTARDIĞI PARALAR
ESHOT: 375 milyon lira
İZELMAN: 63.3 milyon lira
İZULAŞ: 130.2 milyon lira
İZFAŞ: 19.9 milyon lira
İZBETON: 39.5 milyon lira
İZBELCOM: 22.2 milyon lira
İZBAN: 141 milyon lira
İZENERJİ: 19.7 milyon lira
İZDENİZ: 36.2 milyon lira
Grand Plaza: 5 milyon lira
Ege Şehir Planlama: 1.9 milyon lira
HIZAL: BORÇSUZ BELEDİYE SÖYLEMİ DOĞRU DEĞİL!
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi'nin Mayıs ayı ikinci oturumunda, Plan ve Bütçe Komisyonu raporu görüşüldü. Büyükşehir Belediyesi ile ESHOT Genel Müdürlüğü'nün 2018 Mali Yılı Kesin Hesabı ile Taşınır Kesin Hesabı, AK Parti ve MHP'li meclis üyelerinin ret oyuna karşılık, oy çokluğuyla kabul edildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin toplam borcunun 3 milyar 63 milyon TL olduğu görülürken AK Parti Grup Başkanvekili Özgür Hızal, "Belediye şirketleri de hesaba katıldığında borç, 4 milyar TL'nin üzerine çıkacaktır. Borçsuz belediye söyleminin ne kadar yanlış olduğu ortadadır" dedi.
CHP'li Meclis üyesi Yeşim Tekoğlu tarafından yapılan detaylı açıklamada, yıllardır borçsuz denilen İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 3 milyar TL'nin üzerinde borcu olduğu görüldü. Toplam 3 milyar 63 milyon TL olan borcun 551 milyon TL'sinin iç borç, geri kalan kısmın ise 2031 yılına kadar vadeli dış borç olduğu belirtildi.
SORUNLAR ÇÖZÜLMEDİ
Bütçeye sadece rakamsal anlamda bakmanın yanıltıcı olacağını belirten Hızal, "Meseleye sadece rakamsal açıdan yaklaştığımızda yanlış sonuçlar çıkarırız. Belediye bir tasarruf yaptı ama maalesef yatırımlar noktasında tasarruf yaptı. Halkımızın ihtiyaç duyduğu konularda tasarrufa gitti.
Bazı birimlerde uygun görülen bütçelerin tamamı kullanılmamış. Karşı olmamakla birlikte, örnek olsun diye söylüyorum: Bir opera binasına 66 milyon TL harcanırken, İzmir gibi trafik sorunun yaşandığı şehirde otopark için 20 milyon TL kaynak aktarılmış. Bu kabul edilebilir bir durum değil.
1 milyar 230 milyon net finansman gideri ortaya konulmuştur. Bu kadar harcamalar yapılmış sorunlar çözülmüş mü?" ifadelerini kullandı.