CEYDA DİNÇBAKIR
Ekonomik sıkıntı, her meslek grubundan çalışanların sorunu. Yıllarca çalışmanın mükafatını almak isteyenler, emekli olup toplu para alarak birikim sağlamaya çalışıyorlar. Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup olanlar da öyle. Ancak onlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmek için bir de sivil hayata ve özel sektöre uyum sağlamak zorundalar.
Hayatları boyunca tel örgülerin içerisinde emir-komuta ilişkisinde çalıştılar. Dışarıdaki dünya ile bağlantıları olmayanlar, şimdi emekli olduklarında güçlük çekebiliyor. Sivil hayata adapte olmakta zorluk çeken bazı askerler, maddi ve manevi açıdan çalışmak istiyorlar ama nerede? Kiminle konuşabilirler, iş görüşmesine nasıl giderler, sivil patronlardan nasıl emir alırlar? İtibarlarının zedelendiğini de düşünenler ayrıca zorlanıyorlar özel sektörde.
Her ortama giremiyorlar
700-1500 TL arasında emekli maaşı alıyorlar. Ekonomik sıkıntı nedeniyle hem maddi; çalışmak biraz da hayatlarının anlamı olduğu için hem de manevi yönden çalışmaya ihtiyaçları var. Özel sektör, kar elde etmek için üretim yapıyor. Askeriyede ise vatan millet kavramlarıyla canla başla çalışıyor astsubaylar. Emekli olduklarında sivil hayatın acımasızlığı içerisinde bazen ezilseler de itibarlarını korumak için her işte çalışmak istemiyorlar.
Emeklilik bazısına hüsran, bazısına da güzellikler getiriyor. Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği (TEMAD) İzmir Şube Başkanı Aykut Özer, kendilerini sivillerden soyutlamak istemediklerini söylüyor. TEMAD'ın yalnızla üyelerine açık olan Karşıyaka'daki lokalinde konuştuğumuz emekli astsubay Özer bakın neler dedi:
"Sivillerden kendimizi soyutlamak istemiyoruz. Ancak bu elimizde değil. Girdiğimiz ortamlarda seviyesiz konuşmalar olabiliyor. Kahveler bizim yerimiz değil. Aile terbiyemizi bazı şeyler aşıyor. Güvenlik görevlisi olarak çalışan arkadaşlarımız var. Ama ben bunu tasvip etmiyorum. Neden askeri ücretle arkadaşlarım hizmet etsinler. Bu kesimin bir kalitesi de var. Duygusal bir yanı da var. İtibarları da zedeleniyor elbetteki."
Farklı meslek dallarında çalışan emekli astsubayların olduğundan bahseden Başkan Aykut Özer, çalıştığı dönemde çevreyle irtibatını kesmeyenlerin kolaylıkla iş bulduklarını ve çoğunlukla kendi işlerini kurup bağımsız alanlara yöneldiklerini anlattı. Özer, İzmir'de yaklaşık 28 bin emekli astsubay olduğunu ve bunların içerisinde; işadamları, kendi işini kuranların yanı sıra avukatlık, belediye başkanlığı, Futbol federasyonunda milli hakemlik ve hatta gemi kaptanlığı yapanların varlığından söz etti.
Disiplinli ve iyi yönetici olurlar
Çalıştıkları süre boyunca disiplin içerisinde bir yapıya sahip olan askerlerin çok iyi yönetici olacaklarını da ifade eden TEMAD İzmir Şube Başkanı Aykut Özer, "Silahlı kuvvetlerden emekli biri ile dışarıda yetişen biri arasında yüzde yüz fark vardır" dedi.
Potansiyel bir güç
Özer, herkesin her işi yapamadığını belirterek seçici davrandıklarını söyledi ve "Potansiyel bir güç ölü vaktini geçiriyor. Kahvelerde işsiz güçsüz insanlar zaman geçirenler gibi."
TEMAD'ın kalabalık lokalinde gürültü içerisinde son sözü, oturan arkadaşlarını göstererek Başkan Aykut Özer söylüyor: "Ben kabul etmiyorum bu insanların emekli olduklarını."
Tel örgünün ardında kötü niyetliler var
Sabahattin Bitirim, 2003 yılında emekli olduktan sonra Futbol Federasyonunda faal olarak hakemlik yapmış. Halen futbol karşılaşmalarında gözlemcilik yapan Bitirim, Hava Kuvvetlerinde çalışırken de sivil hayat ile bağlantısını koparmamış ve böylece de uyum sorunu çekmemiş. Özel sektörün çok farklı olduğundan söz eden Bitirim, "Silahlı kuvvetlerde tel örgülerin içerisindeyiz. Samimi, bilindik bir dünya var. Ancak dışarıda iyi niyeti suistimal edenler var. Maddi ve manevi kullanabiliyorlar seni. Askerlikten sonra şimdi sivil hayat daha rahat. Bundan sonra ailemize vakit ayırıyoruz" diyor.
Eski gemiyse işi kabul etmiyorum
Emekli deniz kıdemli başçavuşu Hayati Konukçu ise 15 senedir emekliliğin tadını çıkarıyor. Ancak o da çoğu emekli arkadaşı gibi uzun yıllar çalışmaya devam edenler arasında. Gemilerde kaptanlık yaptığından söz eden Konukçu, çalışmanın maddi ve manevi yararı olduğunu söyledi. Konukçu, Silahlı Kuvvetler ile özel sektör arasındaki büyük uçurumu ise şu sözlerle anlattı:
"Siviller para kazanmak için bu işi yapıyorlar. Özel işyerlerinde, bizde 10 kişinin yaptığı işi 1 kişi yapıyor. Personel kısıtlaması var. İşveren ayrıca işe yaramayanı da gönderiyor." Emekli olduktan sonra iş ararken de seçici davrandığından söz eden Hayati Konukçu, "Çok seçici oluyoruz. Eski gemiyse gitmek istemiyorum, sefere çıkmıyorum" dedi
Çalışmaz oturursam kendime acıyorum
29 sene önce Deniz Kuvvetlerinde makina astsubayı iken emekli olan Nurettin Pulcu, bir ev alabilmek için erken emekliliğini isteyenler arasında. Hemen akabinde çalışmaya başlayan Pulcu, şimdi 70 yaşında ancak hala çalışıyor. Biraz boş oturmayı sevmediği için biraz da maddi durumunu iyileştirmek için...
Hala gemilerde başmakinist olarak görev yapan Pulcu, başlarda iş görüşmelerine gittiğinde farklı tepkilerle karşılaşsa da "Saatim el verdiğince çalışacağım. Bu yaşımda çalışmam, işverenlere de garip geliyor ancak deneyimden yararlanmak istedikleri için çağırıyorlar beni. Yaşım geçkin ama zindeyim. Ben kendime acıyorum. Hem maddi hem de manevi yönden oturmamak gerekli" diyor.
