"Sanayici nitelikli eleman bulamıyor"

İşsizligin her geçen gün arttığını belirten Saka; "Odamıza başvurup, iş arayan her üç kişiden ikisi, üzülerek söylüyorum ki mesleki yeterliliğe sahip değil. Öte yandan sanayicilerimiz ise vasıflı işgücü bulamıyor" dedi
ERDAL ÇARBOĞA
Aliağa denince akla gelen ilk isimlerden biri olan ve kurulduğu yıldan bu yana Aliağa Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini sürdüren Adnan Saka ile Aliağa'nın önemi, limanlar, işgücü ve istihdam olanaklarıyla ilgili bir röportaj gerçekleştirdik. İşsizliğin her geçen gün arttığı ülkemizde gençlere de tavsiyelerde bulunan Saka, "İşleri ile ilgili öğrenme ve uzmanlaşma hedefi olmayan gençlerin aradığı fırsatı bulması çok zor" dedi.
- Kent kuzeye doğru gelişiyor. Bu açıdan bakarsak, Aliağa ve çevresinin bölge için önemi nedir?
Aliağa; sanayi sektörlerinin üretimine ve beklentilerine uygun, ulaşım yollarının odağında, lojistiğin gerektirdiği tüm olanaklara sahip tek bölgedir. Aliağa ve çevresi sadece Ege için değil, tüm Anadolu için çok önemli bir üretim, depolama, dağıtım ve ihracat üssü niteliğindedir. Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu listesinin zirvesinde Aliağa'da faaliyet gösteren kuruluşlar yer alıyor. Türkiye ihracatının yüzde 45'i Aliağa'dan yapılıyor.
Son iki yılda yeni konteyner liman yatırımlarıyla bölge uluslararası deniz taşımacılığı şirketlerinin ilgi odağı oldu. İzmir'in yanı sıra Manisa, Uşak, Denizli gibi kentlerdeki sanayicilerin dünyaya açıldıkları nokta Aliağa'dır. Aliağa Organize Sanayi Bölgesi tam kapasiteye ulaşıldığında, Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayacak. Aliağa, bölgedeki enerji sektörüne ev sahipliği yapmasıyla da öne çıkıyor. Bölgemiz; petro kimya, rafineri, LPG, LNG, akaryakıt ve enerji üretimiyle Anadolu coğrafyasında yaşayan herkesin enerji ihtiyacını karşılıyor. Ticari faaliyetler sonucu devlete çok büyük vergi ödenmektedir. Bu yönüyle de Aliağa gurur duyulması gereken bir bölgedir.
- Limanın öneminden bahseder misiniz?
Aliağa'nın geleceğine üç önemli yatırım yön verecek. Bunlar; Aliağa Organize Sanayi Bölgesi, Nemrut bölgesindeki liman-iskele yatırımları ve yakında yapımına başlanacak olan Çandarlı limanı. Bu üç yatırım alanı Aliağa'nın gelecekteki ekonomik yoğunluğunu belirleyecek. Aliağa'daki iskelelerden yılda 40 milyon ton elleçleme (yükleme boşaltma) gerçekleşiyor. Yılda ortalama 4 bin gemi Aliağa'daki iskeleleri kullanıyor. 80'li yıllarda kurulan iskelelere son iki yılda konteyner liman yatırımları eklendi. TCE EGE ve Nemport Limanları bölgenin prestijini artırdı. Petkim'in limanını üçüncü şahıslara açması bölgede avantaj sağladı. Nemrut'ta yeni iskele yatırımları start alacak. TCE EGE ve Nemport'un konteyner liman yatırımları bölgenin önemini artırdı. Aliağa'nın geleceğinin deniz ticareti ve buna bağlı diğer ulaşım yollarıyla birlikte lojistik yapılanmada olacağı çok açık. Biz, bu gerçeği görerek ulaşım olanaklarının biran önce hazırlanması gerektiğini her fırsatta dile getiriyoruz.

Yeni iş alanları
- İstihdam olanaklarının artması için neler yapılmalı?
2008'in ikinci yarısından başlayarak ekonomik krize bağlı olarak istihdam daralması yaşandı. 2010 ile birlikte iyileşmeler olduğunu görüyoruz. Türkiye genç nüfusa sahip bir ülke. Üretmekten başka şansımız yok. Fabrika kurulacak ki gençlerimiz iş imkanına kavuşsun. Bunun için yatırımlar artmalı. Bürokrasi, engel olmamalı, destek verilmeli. Ancak Manisa ile İzmir arasındaki teşvik farklılığı Aliağa'nın önüne yatırımlarda bir dezavantaj olarak çıkıyor. Körü körüne yatırımlara karşı çıkılmasını doğru bulmuyorum. Bir sanayi kuruluşu çevreyle dost bir teknoloji kullanıyorsa, istihdam yaratacaksa, her türlü kolaylık sağlanmalıdır. Ancak yeni iş alanları açarak iş ve aş imkanı sağlayabiliriz.
- EGOD Başkanı'nın Aliağa'da otomotiv fabrikası kurulmasını gündeme getirmesi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Aliağa her türlü yatırım, istihdam ve lojistik avantajlarına sahip bir bölge. İşsizliği çözmenin yolu yatırımdan ve üretimden geçiyor. Biz çevreyi kirletmeyen, istihdam yaratan her türlü yatırımın yapılması gerektiğine inanıyoruz. Otomotiv sektörünün katma değeri yüksek ve istihdam kapasitesi geniş. İstihdama büyük katkısı olabilecek bir yatırım alanı. Ege otomotiv Derneği (EGOD) Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Mustafa İduğ'un, "Yatırım için en uygun bölge Aliağa'dır" şeklindeki açıklamalarından büyük memnuniyet duymaktayız. Aliağa'nın öneminin sektör tarafından dile getirilmesi bizim için çok anlamlı. Yatırımların Aliağa'da yapılması için desteğe hazırız.
- Kariyer yolculuğunuzdan bahseder misiniz?
1943 Aliağa doğumluyum. Ortaokul ve lise öğrenimini şimdiki adı Bornova Anadolu Lisesi olan İzmir Maarif Koleji'nde tamamladım. İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nde öğrenim gördüm. Özel ilgim nedeniyle turizm konusunda eğitim almak üzere Almanya'ya gittim. 10 yıldan sonra Aliağa'ya döndüm. 1974 yılında evlendim. Turizm sektöründe işletmecilik yaptım. PETKİM'in kuruluşundan itibaren inşaat ve hizmet müteahhitliği yaptım. 1974'te başladığımız inşaat ve hizmet taahhütlüğü faaliyetlerini 1993'te Saka Beton Ltd. Şirketi'ni kurarak kurumsallaştırdık. 2000 yılından itibaren şirket faaliyetlerini fiilen çocuklarımız Şükrü Saka ve Gözde Saka sürdürüyor.
Çeşitli sosyal ve ekonomik amaçlı kurum, kuruluş ve derneklerin yönetimlerinde bulundum. 1991 yılında Aliağa'da Ticaret Odası kurulması için çalışmalara başladık. 1992'de Aliağa Ticaret Odası kuruldu. 1992 yılından bu yana Aliağa Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini sürdürmekteyim. Kuruluş sürecinde Müteşebbis Heyeti'nde yer aldığım Aliağa Organize Sanayi Bölgesi'nde Yönetim Kurulu Başkan vekilliği görevini sürdürmekteyim.
- Sizce gençler meslek tercihlerinde nelere dikkat etmeli?
İşsizlik ne yazık ki her geçen gün artıyor. Odamıza başvurup, iş arayan her üç kişiden ikisi, üzülerek söylüyorum ki mesleki yeterliliğe sahip değil. Öte yandan sanayicilerimiz ise ihtiyaç duyduğu vasıflı işgücünü bulamıyor.
Gençlerimizin sevecekleri, manevi haz alacakları, para kazanabilecekleri, iş imkanı olan bir mesleği tercih etmeleri yaşam boyu mutlu olmalarını sağlayacaktır. Bu yüzden üniversite ve yüksekokul seçimi çok önemlidir. "Bir diplomam olsun, hangi okul olduğu önemli değil" diye düşünmesinler. Herkesin her işi yaparak öğrendiği dönem bitti. Gençlerimizin büyük bölümünün teorik eğitim veren lise, yüksekokul ve üniversitelerden mezun olduğunu ve pratik tecrübelerinin olmadığını görüyoruz. Oysa sanayicilerimiz kendini yetiştirmiş meslek lisesi ya da yüksekokul mezununa, bir üniversite mezunundan çok daha fazla ihtiyaç duymakta.
Buna rağmen gençlerimiz düz liselere, mezun olunduğunda iş bulma şansı yok denecek kadar az olan yükseköğretim bölümlerine gidiyor. Bir çok anne baba da, sosyal prestij kaygılarıyla çocuğunu mesleki eğitim yerine teorik eğitim ağırlıklı üniversitelere gönderiyor. Gençlerimiz mesleki eğitime yönelmeli, aileler de gençleri bu doğrultuda yönlendirmelidir.
- Mesleki eğitim konusunda ne gibi çalışmalarınız var?
Aliağa Ticaret Odası olarak sanayide nitelikli iş gücü ihtiyacının giderilmesi için uzun süredir çalışmalar yapıyoruz, eğitim programları gerçekleştiriyoruz. Girişimcilik, dış ticaret, emlak danışmanlığı, yönetici asistanlığı, el sanatları, iyi tarım uygulamaları, gıda hazırlama ve saklama, özel güvenlik, iş makinası operatörlüğü gibi çok sayıda eğitim, Odamız tarafından düzenlendi. Önümüzdeki süreçte de eğitim projelerine devam vereceğiz.
Hedefi olmayan gençlerin aradığı fırsatı bulması zor
"Gençlerimiz kendilerini çok iyi yetiştirmeli" diye Saka önerilerine şöyle devam etti: "Her yıl yüksek öğretim kurumlarından, işgücü piyasasına girmeye hazır 200 bin genç mezun oluyor. Yurtdışında üniversiteyi bitiren 5 bin gençten 4 bini kesin dönüş yapıp iş aramaya başlıyor. İş dünyası ise donanımlı işgücü arıyor. Kendini yetiştirmek için çaba göstermemiş, staj yapmamış gençlerin iş bulmada şansı çok az. İşleri ile ilgili öğrenme ve uzmanlaşma hedefi olmayan gençlerin aradığı fırsatı bulması çok zor."