Hür Efe Gazete Matbaa ve Antika mağazası geniş bir efe koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor. 1948 yılında Şeref Üsküp tarafından Ödemiş'te kurulan dükkan şimdi oğlu Cem Üsküp tarafından Kemeraltı'nda faaliyet gösteriyor. Şeref Üsküp, gençliğinde birçok namlı efe ile tanışmış, onlarla kurduğu dostlukların ardından da bu kültüre olan hayranlığı artmış. Efelerle ilgili anılarını derleyen Şeref Üsküp'ün efeler üzerine 10 tane kitabı var. 2006 yılından vefat eden Şeref Üsküp'ün ardından efelik kültürüne olan ilgileri giderek büyüyen evlatları bu işi devralmış. 25 yıldır antikacılık yapan ve aynı zamanda İzmir Antikacılar Derneği Başkanı olan Cem Üsküp, bu sayede geniş bir efe koleksiyonuna sahip olmuş. Üsküp, Milli Mücadele'ye katılmış ya da nam salmış efelerin giysileri, kullandıkları aksesuvarları, başlarındaki efe oyaları, mendilleri, silah ve teçhizatları, köstekleri, istiklal madalyaları ve efelikle ilgili üzerlerinde taşıdıkları tüm kıymetli objeleri topluyor.
LAKABI 'İZMİRLİ' AMA...
Üsküp'ün koleksiyonundaki en önemli objeler arasında ise İzmirli İsmail Efe'nin kıyafetleri yer alıyor. İsmail Efe, lakabı 'İzmirli' olmakla beraber Ödemişli. Milli Mücadele'ye katılımından dolayı kırmızı şeritli istiklal madalyası almaya hak kazanan İsmail Efe, Cumhuriyet'in ilanından sonra diğer tüm efelerin yaptığı gibi dağdan inip Cumhuriyet'in getirdiği tüm nizamlara uymuş ve efelik adabını temsil edip saygı görerek ömrünü tamamlamış. İsmail Efe, Cumhuriyet'ten sonra İsmet Paşa'nın davetlisi olarak Paşa tarafından misafir edilmiş ve itibar görmüş kıymetli bir efe.
HİKAYE DOLU DETAYLAR
İsmail Efe'nin kostümündeki detayların her biri ise başka bir hikaye. Örneğin başındaki fes... Efe dağdayken, köydeki yavuklusu efesi başına sarsın diye kır çiçeklerinden esinlenerek ipek ipliklerle el işi oyalar yaparmış. Efe de bunları baş tacı ederek başındaki fese dolarmış. Efenin üzerindeki kıyafetler ise yine Ödemişli kadınların ellerinde işledikleri, kolay kolay bıçak ve kılıç darbesi işlemeyen bir kostüm. Bu kıyafetlerin abartılı olmasının nedeni efelerin heybetli görünmelerini sağlamakmış.
RENKLİ İPEK MENDİL
İsmail Efe'nin üzerindeki gümüş kösteğinin ağırlığı 700 gram. Belinde Trablus ve Şam kuşakları, renkli ipek mendili ve dizaltından itibaren deri tozluklarıyla, belinde kaması ve gümüş kabzalı akik taşı işlemeli tabancasıyla mağazaya teslim edilen İzmirli İsmail Efe'nin kıyafetleri kurulması planlanan Milli Mücadele Müzesi'nde sergilenmeyi bekliyor.
Bu gravürde 1977-1978 Osmanlı-Rus Harbi'ne iştirak eden bir zeybek alayının İstanbul'da toplandıkları an resmedilmiş. 1850'lerde Avrupalı seyyahların, Ege'deki ziyaretlerinin birinde resmettikleri zeybekler. Gravürün altına Timolos'taki zeybekler diye not düşülmüş. Timolos ise Ödemiş Bozdağ'ın eski adı.
İzmirli İsmail Efe'nin tam takımdan oluşan kıyafetleri kurulması planlanan Milli Mücadele Müzesi'nde sergilenmeyi bekliyor. İsmail Efe'nin gümüş kabzalı akik taşı işlemeli tabancası.
31 MART VAKASI'NA GİDEN EFE BİRLİĞİ...
PRofesör Dr. Engin Berber'in araştırmaları sonucu bu bayrağın, 1909'daki 31 Mart Vakası'nı bastırmak üzere Selanik merkezli, İstanbul'a hareket eden Mahmut Şevket Paşa kumandasındaki harekat ordusuna İzmir'den katılan ve zeybeklerden oluşan bir birliğin bayrağı olduğu anlaşılıyor.
Bu seneki 9 Eylül kutlamalarından bir kare. Her 9 Eylül sabahı sokak bayraklarla donatılır. Dükkanda bir sofra oluşturulup 9 Eylül kutlanır.
70 YILLIK GELENEK
Cem Üsküp, babası Şeref Üsküp'ün 70 yıl önce başlattığı bir geleneği de sürdürüyor. Her 9 Eylül'de Konak Meydanı'ndaki bayrak çekme töreninin ardından Kemeraltı'ndaki Hür Efe Mağazası'nın önünde toplanılıyor. Konuklar geçmiş efeleri, gazileri ve şehitleri yad edip sohbetler ediyor, zeybek oynuyor.
HACER ÖNOĞLU ÜLGEN / ÖZEL HABER
