Türkiye'nin ilk kadın muhtarı Gül Esin, Aydın'ın Karpuzlu ilçesinde 1933'te muhtarlık döneminde köyünü modernleştirmenin yanı sıra gençlere kahve yasağı, kız kaçırma olaylarını engelleme, kız çocuklarının eğitimi konularında yaptığı çalışmalarla köyünde yaşayan vatandaşların takdirini kazandı. 23 yıl önce vefat eden Gül Esin'in kaldığı ve yaşadığı evin anı ve kültür evine dönüştürülmesi için Aydın Valiliği'nce çalışma başlatıldı.
KARDEŞLERİNİ VE EŞİNİ ŞEHİT VERDİ
Kadınların siyasi haklar elde etme sürecinde Cumhuriyet tarihimizin ilk kadın muhtarı Gül Esin'in Karpuzlu ilçesinde seçilmiş olması, Aydın için önem ifade ediyor. Gül Esin, 1901 yılında Muğla ilinin Milas kasabasında doğdu. Beş erkek kardeşini ve ilk eşini Kurtuluş Savaşı seferberliği sırasında kaybetti. Eşinin ölümü üzerine Karpuzlu Nahiyesi Demircidere köyünde fırıncılık yapan abisi Ali'nin yanına taşındı. Bu dönemde okuryazar bir kadın olarak, köyün fırınını işleten abisine yardım etmesiyle köy halkının takdirini kazandı.
GAZETE MANŞETLERİNE TAŞINDI
26 Ekim 1933 tarihinde, Cumhuriyet'in 10. yılı kutlamalarına kısa bir süre kala, Köy Kanunu'nun 20. Maddesi'nin Değiştirilmesine Dair Kanun'la Türk kadınları, köy ihtiyar heyetlerine ve muhtarlığa seçme ve seçilme hakkını elde etmişti. Böylece Gül Esin de 1933 yılında gerçekleşen seçimlerde muhtarlığa aday oldu. Karpuzlu'nun ilçe merkezinde bulunan Demircidere köyünde seçimler 6 Kasım 1933 tarihinde yapılırken Cumhuriyet Meydanı'nda toplanan 500'e yakın vatandaş oy kullandı. Muhtarlık seçimlerine katılan 8 aday içerisinde tek kadın aday olan Gül Esin'in seçimleri kazanarak Türkiye'nin ilk kadın muhtarı olması kasaba halkı tarafından sevinçle karşılandı. Türkiye'nin ilk kadın muhtarının Karpuzlu nahiyesinde seçilmesi dönemin yerel ve ulusal gazetelerinde gündeme taşındı.
TOPLANTI ODASI KURDU
Gül Hanım'ın muhtarlığı dönemindeki en önemli icraatlarından biri köyle ilgili işlerin konuşulup tartışılabileceği bir mekanın hayata geçirilmesi oldu. Köy işlerinin evlerde veya kahvehanelerde toplanılarak değil, köye ait belirli bir yerde konuşulması gerektiğini söyleyen Gül Esin'in çalışmalarıyla köylülerin ürünlerinden elde ettiği gelirle bir köy odası projesi hayata geçirildi.
VEKİLLİK TEKLİFİNİ KABUL ETMEDİ
Muhtarlık görevini daha önce cesaret edilemeyen ve günümüzde anılacak kadar başarılı işler ile tamamlayan Gül Esin, kendi dönemindeki muhtarlara hizmet konusunda öncü oldu. Görev süresinin ardından tekrar aday olmayan ve teklif edilen milletvekili adaylığını da reddeden Gül Esin, 1970'ten yaşamını yitirdiği 1990 yılına kadar Nazilli'deki evlatlığı Cumhur Hanım'ın yanında kaldı. 1990 yılındaki vefatının ardından cenazesi Nazilli Eğriboyun Mezarlığı'na defnedildi.
KÖYLÜLER DE ONA DESTEK VERDİ
Esin, gençler için zararlı gördüğü kahvehanelere gençlerin girmesini yasaklarken halk uygulanması zor olan bu yasağı daha sonra destek verdi. Kızların ve ailelerinin oldukça mağdur olduğu kız kaçırma olaylarını önleyebilmek için ciddi bir çaba içine giren Gül Esin, evlenmek isteyen gençlerin kaçmak ve kaçırmak yerine önce kendisine başvurmalarını istemiş, muhtar olarak aileleri ikna edeceğini ve gençlerin evlenmelerini sağlayacağını taahhüt etmişti. Muhtarlık süresince eğitim faaliyetlerine de büyük destek veren Esin, köy çocuklarının özellikle de kız çocuklarının okutulabilmesi için aileleri ikna etmeye çabalamıştı.
ATATÜRK'E VEREMEDİĞİ HEDİYEYİ HEP SAKLADI
Gül Esin, Çine-Karpuzlu arası ulaşımın daha rahat olması amacıyla tas döşemeli yol ve köprü yaptırdı. Yol açılısına Atatürk'ü davet etti. Atatürk'ün daveti kabul etmesi üzerine, Gül Esin, ona sevgi ve saygısının bir ifadesi olarak, saten üzerine ipekle işlenmiş bir pano hazırladı. Fakat Atatürk'ün yoğun işlerinden dolayı açılışa gelememesi nedeniyle hediyesini veremedi. Hediyesini bir başkası aracılığı ile Ankara'ya göndermeyi de istemedi, hatıra olarak saklamayı tercih etti. Gül Hanım'ın hazırladığı saten üzerine ipekle hazırlanmış panoda "Kemal-i zeval, zeval-i Kemal, her ne ki ari, Kemal olur" yazılıdır. (Türkçesi, "Her çıkısın bir inişi her inişin de bir çıkısı olur. Her kimde de ar var ise Kemal olur.'
ETNOGRAFİK MALZAMELER DE SERGİLENECEK
Aydın Valisi Hüseyin Aksoy, Türkiye'nin ilk kadın muhtarı Gül Esin'in Aydın'ın önemli bir değeri olduğunu belirterek, "Bir yıl içerisinde yapılacak çalışmaların ardından Gül Esin Anı ve Kültür Evi, Alinda antik kentine ziyarete gelen yerli ve yabancı turistlere hizmet verecek. Gül Esin'in hayatı ve muhtarlık çalışmalarının yaşatılacağı anı ve kültür evinde Türkiye'de ilkleri başarmış kadın idarecilerimizede yer vereceğiz. Türk kadının siyasi haklar elde etme sürecine de yer verilecek olan anı evinde yöre halkından toplanan etnografik malzemeler de sergilenecek" dedi.
ÖZEL HABER
