İç Hastalıkları Uzmanı Dr. N. Vedat Erten, acil tıbbi müdahale gerektiren durumlarda doğru ilk yardımın hayati önem taşıdığını belirtti. Yanık, boğulma ve bilinç kaybı gibi acil durumlarda halk arasında yaygın olan yanlış müdahalelerin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ifade eden Dr. Erten, özellikle yanıklarda yoğurt veya diş macunu sürülmesinin, boğulan kişiye bilinçsizce su verilmesinin ve kalp masajının yanlış noktaya uygulanmasının tehlikeli olduğunu ifade etti. Dr. N. Vedat Erten, ilk müdahalede 112'nin zamanında aranmasının ve kişilerin ilk yardım konusunda bilinçlendirilmesinin önemine dikkat çekti. Erten, "İlk yardım eğitimi herkesin hayat kurtarabilecek kadar bilmesi gereken bir sorumluluktur" dedi. Dr. Erten, ilk müdahalede yapılması gerekenleri şöyle anlattı:
SAĞLIK EKİPLERİ
Aşağıdaki durumlarda acil sağlık yardımı çağırın (112):
. Yanık çok geniş bir alanı kaplıyorsa (örneğin, el, yüz, ayak, kasık, göğüs gibi bölgeler).
. 3. derece yanık şüphesi varsa (kömürleşmiş, sinir uçları hasar görmüş, ağrı olmayabilir).
. Elektrik veya kimyasal yanık varsa.
. Solunum sıkıntısı varsa (özellikle duman solunmuşsa).
. Çocuklarda, yaşlılarda veya kronik hastalığı olanlarda ciddi yanık varsa.
Yanık Dereceleri Kısaca 1. derece:
2. derece: Derinleşmiş, kabarcıklı.
3. derece: Derin dokulara kadar ilerlemiş, sinir uçları hasar görmüş, siyah/kahverengi alanlar.
7. Boğulma (Heimlich Manevrası) - Yetişkin Heimlich manevrası, soluk borusunu tıkayan yabancı cismi çıkarmak ilk yardım yöntemidir. Genellikle boğulma vakalarında uygulanır.
HEİMLİCH MANEVRASI
1. Kişinin Boğulduğunu Anlar Eli boğazına götürür, konuşamaz, öksüremez, rengi morarırsa hava yolu tamamen tıkanmış olabilir.
2. "İyi misin?" diye sor
. Yanıt veremiyorsa, bilinç yerindeyse, Heimlich manevrasına geç.
3. Arkaya Geç ve Pozisyon Al
. Kişinin arkasına geç.
. Ayakta ya da diz çökerek, kollarını kişinin beline sar.
4. Ellerini Konumlandır
. Bir elini yumruk yap. Başparmak kısmını, göbek deliği ile göğüs kemiği arasına (üst karın bölgesine) yerleştir.
. Diğer elinle yumruğunu kavra.
5. İçeri ve Yukarı Doğru Bastır (5 Kez Tekrarla)
. Hızlı ve kuvvetli bir şekilde içe ve yukarı doğru bastır.
. Amacın karın içi basıncı artırarak soluk borusundaki yabancı cismi çıkarmaktır.
6. Cisim Çıkmazsa Tekrarla
. Bu hareketi 5-6 kez yap.
. Cisim çıkana, kişi nefes almaya başlayana ya da bilincini kaybedene kadar devam et.
ÇOCUKLARDA (1 yaş üstü) Heimlich Manevrası
. Yetişkinlerdeki gibi uygulanır, ancak daha nazik ve kontrollü yapılır.
. Gücün çocuğun boyuna ve kilosuna göre ayarlanmalıdır.
BEBEKLERDE (1 yaş altı) Heimlich YERİNE:
Bebeklerde boğulma durumunda:
1. Yüzüstü kolunun üzerine yatır (başı aşağıda olacak şekilde).
2. Sırtına 5 kez kürek kemiği arasına vur.
3. Sırt üstü çevir, 5 kez göğüs kemiğine parmakla bası yap.
4. Gerekirse döngüyü tekrarla.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Eğer kişi bilincini kaybederse, hemen CPR (kalp masajı) başla.
. Gebelere ve aşırı kilolu kişilere göğüs hizasından bastırma yapılır, karından değil.
. Cismi kendi kendine çıkartamayan kişilere acil müdahale şarttır.
YAYGIN HATALAR
"YANLIŞ Müdahale Can Alabilir - Doğrusunu Öğren!"
1. Bilgi Sahibi Olmadan Müdahale Etmek
. Yanlış müdahale, durumu iyileştirmek yerine kötüleştirebilir.
. İlk yardım eğitimi almadan bilinçsizce uygulamalar yapmak tehlikelidir.
2. 112 Aranmadan Müdahaleye Başlamak
. Acil yardım çağrılmadan zaman kaybedilmesi ciddi sonuçlara yol açabilir.
. İlk iş 112'yi aramak olmalı.
3. Bilinçsiz Kişiye Su veya İlaç Vermek
. Ağız yoluyla bir şey vermek solunum yoluna kaçabilir.
. Bilinci kapalı bir kişiye asla bir şey içirilmemeli.
4. Kanayan Yaraya Temiz Olmayan Bezle Müdahale Etmek
. Enfeksiyon riski taşır.
. Temiz gazlı bez, tülbent veya steril malzeme kullanılmalı.
5. Kırık ve Çıkıkları Düzeltmeye Çalışmak
. Kemiğe, sinirlere ve damarlara zarar verebilir.
. Sabitleyerek hareketsiz bırakılmalı, tıbbi yardım beklenmeli.
6. Yanığa Yoğurt, Diş Macunu vb. Sürmek
. Bu maddeler cildi daha da tahriş eder.
. Yanıklar yalnızca soğuk suyla (15-20 dakika) serinletilmeli.
7. Boğulan Kişinin Sırtına Vurmak
. Eğer kişi nefes alamıyorsa, sırtına vurmak cismi daha da aşağıya itebilir.
. Bilinç yerindeyse Heimlich manevrası, bilinç kapalıysa CPR uygulanmalı.
8. Kalp Masajını Yanlış Noktaya Uygulamak
. Göğüs kemiği yerine kaburgalara yapılırsa kaburgalar kırılabilir.
. Doğru yer: göğüs kafesinin ortası, iki meme başı hizası.
9. Panik Yapmak ve Kalabalık Oluşturmak
. Olay yerindeki karmaşa müdahaleyi zorlaştırır.
. Sakin kalmak ve çevreyi kontrol altına almak önemlidir.
10. Hastayı Gereksiz Yere Hareket Ettirmek
. Özellikle trafik kazası, yüksekten düşme, kafa travması gibi durumlarda omurilik zarar görebilir.
. Mecbur kalınmadıkça kişi yerinden oynatılmamalıdır.
