Tarih boyunca Osmanlı'nın gözbebeği olmuş İzmir Tire'de, 1902 yılında inşa edilen tarihi 'Uzun Çarşı' çok önemli bir hazineyi de bünyesinde barındırıyor. Bu güne kadar hiç gün yüzüne çıkmamış önemli bilgileri Yeni Asır temsilcisi Nadir Uysal'a anlatan Araştırmacı Yazar Yılmaz Göçmen, günümüzde bazı dükkanların bakımsızlıktan harabeye dönüştüğü tarihi çarşının bilinmeyen gerçeklerine dikkat çekti.
KIYMETLİ BİR KÜLTÜR
Uzun yıllardır sürdürdüğü araştırmanın sonuna geldiğine işaret eden Göçmen, "Bu çarşı tam 123 yıl önce Rum, Ermeni ve Yahudi esnaflar için yaptırılmış. O zamanlar, Tire'de bu azınlıklar Türklerle iç içe barış içinde yaşarmış. Çarşıya giren herhangi bir müşteri ise hangi dükkanda hangi millete ait esnafın bulunduğunu işyerlerinin dış kısmında yani tam olarak giriş kapısının üstünde yer alan 'Malta Taşı' denilen alınlıklardan ve dış kepenklerdeki motiflerden anlarmış" dedi. Çarşının adeta tarihi bir hazine değerinde olduğuna dikkat çeken Göçmen, "Öyle ki, bazı dükkanların alınlıklarını oluşturan Malta Taşları'nda motifler bulunur. Alınlığı motifli olanlar Rum dükkanıdır. 'Demir kepenkli' olanlar ise Yahudi, düz alınlığa sahip işyerleri de Ermenilere aittir. Bir de bu güne kadar hiç kimsenin bilmediği başka bir detay daha vardır ki o da dükkanların ortasında bulunan kepenk demirlerindeki motiflerdir. Burada tespit edilen 17 ayrı motif Türkiye genelinde sadece bu çarşıda bulunuyor" diye konuştu.
'KEPENK DEMİRLERİ KORUNMALI'
Yıkılmaya yüz tutmuş dükkanlarıyla tarihi çarşının yakında sokak sağlıklaştırma projesi kapsamında rehabilite edileceğini kaydeden Göçmen hem yetkilileri hem de çarşıda işyerleri bulunan esnafları uyararak, "Buradaki kepenk ve kepenk demirlerinin bazıları sökülerek ya çöpe atılmış ya da hurdacıya verilmiş. Türkiye'de başka bir örneği olmayan bu motifleri barındıran kepenk ve demirleri bir an önce koruma altına alınmalı. Rehabilite çalışmaları da uzmanlar tarafından bilinçli şekilde yapılmalı" ifadelerini kullandı.
