Gut atağını azaltmak için, vişne suyu için

Halk arasında 'zengin' hastalığı olarak bilinen gut hastalığı sadece et yemekten kaynaklanmıyor. Glukoz/ fruktoz şurubu içeren meyve suları da hastalığa davetiye çıkarıyor. Fazla midye veya sakatat yiyorsanız risk yine artıyor. Gut hastalığı, eklemlerin en ağrılı şekilde tutulduğu romatizmal hastalıklardan biridir. Çok eski çağlardan beri bilinen bir hastalık olup, tarihte 'kralların hastalığı' ya da 'zengin hastalığı' olarak tanımları mevcuttur. Bunun nedeni de yemeiçme alışkanlıkları nedeniyle ortaya çıktığının düşünülmesidir. İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Salih Özgöçmen, hastalığın daha çok 30-60 yaş arasında erkekleri etkilediğini söyledi. Özgöçmen, "Gut sadece yeme ve içme ile ilgili bir hastalık değil. Kişinin metabolizmasında bozukluk olması ve çeşitli hastalıklarla da gelişebilir. Ayrıca yalnızca kırmızı et değil, fruktoz/ glukoz içeren ürünlere de dikkat etmek gerekir" dedi. Prof. Dr. Özgöçmen hastalığın belirtileri ve nasıl önlem alınması gerektiğiyle ilgili bilgiler aktardı:
İLK BELİRTİ PARMAKTA
Gut hastalığında ilk belirti aniden gelişen ve ayak başparmağı ekleminde ağrı, kızarıklık ve şişliğin oluşmasıdır. Ağrı genellikle çok şiddetli olur. Bazen çarşafın veya yorganın ağırlığıyla ve temasıyla bile çok artar. Gut atakları genellikle ani ve geceleri ortaya çıkarak kişiyi uykudan uyandırır. Sıklıkla ayak başparmağı büyük eklemi tutulsa da ayak bileği, ayak tarak eklemleri, diz, dirsek, el, bilek de gut ataklarının görülebildiği eklemlerdir.
AĞRI ÇOK ŞİDDETLİDİR
Atak sırasında eklemde ağrı ilk 4 ila 12 saat içinde en şiddetlidir. Aşırı ağrılı dönem geçtikten sonra eklemde huzursuzluk ve ağrı bir müddet daha devam edebilir. Etkilenen eklemlerde ağrının yanında ısı artışı ve kızarıklık görülebilir. Çoğu zaman gut tanısı hastanın öyküsü, klinik ve laboratuvar bulguları ve tedaviye alınan yanıtla konulabilir. Kan testlerinde ürik asit düzeylerinin yüksek veya düşük çıkması tanı için tek başına kriter olamaz. Hastalığın tanısı etkilenen eklemden alınan sıvının özel mikroskop altında incelenmesi ve ürat kristallerinin belirlenmesiyle kesinleşir. Gut, birincil, yani başka hastalıklarla ilişkisiz olarak ortaya çıktığında, daha çok 30-60 yaş arasında erkekleri etkileme eğilimindedir. Başka bir hastalığa veya idrar söktürücüler gibi ilaçların uzun kullanımına bağlı ikincil hastalık olan gut ise kadınları da erkekleri de etkileyebilir.
ÜRİK ASİT ÇOK YÜKSEKSE
Erkeklerde hastalık genellikle daha erken yaşlarda başlarken, kadınlarda daha geç ve menopoz sonrası saptanmaktadır. Ürik asit pürin metabolizmasının doğal ürünüdür. Normal şartlarda ürik asit insan kanında çözünür halde dolaşır ve böbreklerden süzülerek idrar yoluyla atılır. Ürik asitin çok fazla üretilmesi veya böbrekler yoluyla yeterli atılamaması sonucunda fazla miktardaki ürik asit, iğne benzeri ürat kristalleri oluşturup eklem içine ve çevre dokulara sızarak buralarda ağrı, inflamasyon ve şişlik oluştururlar. Eğer, pürin bakımından zengin gıdalarla beslenme alışkanlığınız varsa ve bunları bol miktarda tüketiyorsanız, gut riskiniz artmaktadır.
DOĞAL MEYVE SULARI
Yapılan araştırmalara göre C vitamini yüksek diyetle beslenen erkeklerde gut atağı geçirme olasılığı düşmektedir. Diyete ek olarak günde 500 ila 1500 mg C vitamini alan kişilerde kan ürik asit düzeyleri düşebilmektedir. Eğer C vitamini tüketiminizi artırmak veya ek C vitamini almayı düşünüyorsanız, bunu hekiminizle konuşmalısınız. Zira C vitamini kullandığınız bazı ilaçların metabolizmasıyla etkileşebilmektedir. Vişne ve vişne suyunun guta karşı kullanıldığı bilinmektedir. Ancak fruktoz/glukoz (ya da nişasta bazlı şeker-NBŞ) ile tatlandırılmış içeceklerin ürik asit düzeylerini artırıcı etkisi unutulmamalıdır.
PÜRİN ZENGİNİ GIDALAR (KESİNLİKLE TÜKETMEYİN)
■ Sakatatlar: Büyük ve küçükbaş hayvanların karaciğer, böbrek, yürek, dalak gibi organları
■ Yağlı balıklar: Ançüez, sardalya, ringa, çiroz, uskumru, alabalık ■ Deniz mahsülleri: Midye, yengeç, karides ve diğer deniz kabukluları, havyar Mayalanmış veya olgunlaştırılmış et ürünleri ve bira
Orta derece pürinli gıdalar (dikkatli tüketmek gerekir)
■ Kırmızı et: Büyükbaş hayvan etleri, kuzu eti ■ Kümes hayvanları: Tavuk ve ördek eti
■ Baklagiller: Kurutulmuş bezelye, kuru fasulye, barbunya, soya fasulyesi ve nohut
■ Bazı sebzeler: Kuşkonmaz, karnabahar, ıspanak
■ Tam tahıllar: Kepek, yulaf ekmeği, kepekli ekmek
■ Mantarlar ve soya eti
Düşük pürinli gıdalar (Yemekte sakınca yok)
■ Süt ürünleri: Süt, yoğurt, peynir, tereyağı
■ Yumurtalar
■ Ekmek ve gevrekler (kepekliler hariç)
■ Makarna ve noodle
■ Meyve ve sebzeler (orta derecede pürin içerenler hariç)
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
■ Meyve ve sebzeye daha çok ağırlık verin. Meyve ve sebzeler lif, vitamin, mineral ve fitobesinler açısından önemli.
■Kırmızı et tüketimini kısın, çok işlemden geçen gıdaları az yiyin.
■ Glukoz/fruktoz şurubu ya da mısır şurubu ile tatlandırılmış veya suni tatlandırıcı içeren içeceklerin gut oluşumunu ve ataklarını artırdığı bilinmektedir. Konsantre ve sadece aroma içeren meyve sularının liften yoksun, vitamin düzeyleri düşük, sadece kalori kaynağı olan besinler olduğunu unutmayın.
■ Tatlandırılmış gıdaların ve karbonhidrat ağırlıklı (ekmek, makarna, pirinç, bisküvi, kek gibi) beslenmenin tip 2 diyabet (şeker hastalığı) riskini artırdığını unutmayın.
■ Su tüketiminizi artırarak böbreklerinizde kristal oluşumunu önleyebilirsiniz. Günde 8 bardak (1.5 litre) su tüketimi genellikle önerilir. Günlük içtiğiniz kahve ve çay sıvı alımı miktarınıza dahildir. Ancak, kahvenin hafif bir idrar söktürücü olduğu da unutulmamalıdır.