Beslenme ve Diyet Uzmanı Mehlika Öktem anlattı:
Hayatınızda ne kadar çok plastik olduğunu fark etmek ister misiniz? O zaman sizi bir meydan okumaya davet ediyorum. Bu temmuz plastik ürünleri hayatımızdan bir ay boyunca çıkartıyoruz. Aslında bu yeni bir şey değil, 2011 yılında Avusturalya'da başlatılan küresel bir hareket ve her yıl yeniden farkındalığı artırmak için uygulanıyor. Plastiksiz Temmuz hareketi kişilere bu farkındalığı sağlayarak tek kullanımlık plastiklerin kullanımını en aza indirmeyi, çevresel kirliliği azaltmayı ve daha sürdürülebilir yaşam alışkanlıkları benimsetmeyi hedefliyor. Daha da önemlisi sağlığınız üzerinde ciddi etkileri olan plastikleri nasıl minimuma indirebileceğinizin cevaplarını bu uygulamayla kendiniz bulmuş oluyorsunuz.
GÖRÜNMEZ 'MİKRO' TEHDİT
Mikroplastikler, 5 milimetreden daha küçük, suda çözünmeyen plastik parçacıklarıdır. Bu parçacıklar, büyük plastik nesnelerin aşınması veya parçalanmasıyla oluşabilir ya da kozmetik ürünler, temizlik maddeleri gibi ürünlerde mikro boncuklar şeklinde bilinçli olarak üretilebilirler. Mikroplastiklerin çevreye bu denli yayılması, su kaynaklarına ve gıda zincirine karışması maalesef her canlının beslenmesine sızması demektir. Yayınlanan bir araştırmaya göre bir kişi haftada ortalama 5 gram yani ortalama bir kredi kartı büyüklüğünde mikroplastik tüketiyor! Benim hayatımda plastik çok az var diyorsanız araştırmalar tam tersini söylüyor. Bir çalışmada kan örneği alınan 22 kişiden 17'sinin kanında mikroplastiklere rastlanmış. Çünkü plastikler artık her yerdeler. Biz kullanmasak da dolaylı yoldan maruziyetimiz çok fazla. Deniz ürünlerinden, tuza, pet şişelerden, plastik ambalajlarda saklanan gıdalar ve hatta havadan bile mikroplastiklere maruz kalabiliriz.
SAĞLIĞIMIZI NASIL ETKİLİYOR?
Mikroplastiklerin insan sağlığına etkilerini inceleyen bir araştırmada 100 nanometrenin altındaki mikroplastiklerin vücuda alındıktan sonra neredeyse tüm organlara ulaşabildiği görülmüştür. Ayrıca plastiklerin üretiminde maalesef pek çok kimyasal madde kullanılmaktadır. Bu kimyasalların bazıları insan sağlığı üzerinde ciddi tehditler oluşturabilir. Örneğin, plastik ürünlerde sıkça kullanılan Bisfenol A(BPA) ve fitalatlar, hormonları taklit edebilen endokrin bozucular olarak bilinir. Bu kimyasallar, üreme sağlığı problemleri, gelişimsel bozukluklar ve bazı kanser türleriyle ilişkilendirilmiştir. En başında gıdalarımızı plastikten korumamız lazım. Özellikle plastik ambalajlarda saklanan gıdalar bazı kimyasalların besine sızmasına neden olabilir. Bu nedenle besinleri saklama ve taşıma işlemlerinde plastik kullanımından kaçınmak sağlığınız için önemlidir.
PLASTİKSİZ YAŞAM MÜMKÜN MÜ?
Dünyada her yıl 400 milyon ton plastik çöpe gidiyor. Nasıl mı? Kullandığınız kıyafetlerden oturduğunuz koltuğa, hatta içtiğiniz suda bile plastiğe rastlamak mümkün. Hayatımıza bu denli yerleşmiş plastik kullanımını tamamen ortadan kaldırmak zor olsa da azaltmak mümkündür. Öncelikle gündelik hayatımızla yani alışveriş poşetleri ve pet şişelerden başlayalım. Bez torba ve yeniden kullanılabilir cam şişe ya da termos kullanarak büyük fark yaratabilirsiniz. Gıdaları saklamak veya taşımak için plastik kaplar yerine cam veya paslanmaz çelik tercih edebilirsiniz. Özellikle fark etmeden mikroplastiğe maruz kaldığımız temizlik ürünleri ve kozmetiklerde mikroplastik içermeyen doğal seçeneklere yönelebilirsiniz. Her şey küçük bir adımla başlar. Siz bu adımı attıktan sonra etrafınızdakilere de örnek olabilir belki birkaç kişiye daha farkındalık yaratabilirsiniz. Sonuç olarak, plastiklerin ve mikroplastiklerin sağlığımıza olan olumsuz etkilerini azaltmak için bilinçli tüketici olmak ve plastik kullanımını minimuma indirmek büyük önem taşımaktadır. Bu Temmuz'da siz de Plastiksiz Temmuz hareketine katılarak hem çevrenizi hem de sağlığınızı koruma yolunda büyük bir adım atabilirsiniz. Unutmayın, bireysel olarak atacağınız her adım, toplumsal değişimin başlangıcı olabilir.
