Tarihe atılan ilmek Bergama Halısı

Her biri birer sanat eseri değerinde olan halılar, ait oldukları dönem ile ilgili birçok veriyi taşıyarak sonraki kuşaklara aktarmada da belge niteliği taşıyor
Zaman içinde gelişerek kendi kimliğini kazanmış ve bu kimliğini dokunan halılar üzerinde yaşatabilmiş birçok ünlü halıcılık merkezinden biridir Bergama. Birçok yönden zenginliği içinde barındıran Bergama, adıyla anılan halılarıyla da oldukça meşhurdur.

MEDENİYET İZLERİ
Taşını toprağını kaldırsanız altında nice medeniyetlerin izini bulacağınız Bergama'da, halılar sayesinde bu köklü tarihe dokunmak hala mümkün. Her biri birer sanat eseri değerinde olan halılar, ait oldukları dönem ile ilgili birçok veriyi taşıyarak sonraki kuşaklara aktarmada da belge niteliği taşıyor. Geleneksel kültürün bir parçası olan Bergama Halıları yüzyıllardır el emeği ve göz nuruyla dokuna gelmiş.

İLMİKLERDE HAYALLER
Öyle ki genç kızlar, dokudukları motiflerle yıldız fallarına bakmış, hissettiklerini, hayallerini ilmek ilmek halılara işlemiş. Bu kıymetli halılara dokunarak tarihi hissedebilir, genç kızların hayallerine tanıklık edebilirsiniz.
Halıların tanımlanmasında en önemli ayırıcı özelliklerinden olan hammadde, renk ve desen özellikleri Bergama Halısı'nın geleneksel dokuma tip ve karakterini oluşturmuş. Bergama ve çevresinde yaklaşık 15. yüzyıla kadar uzanan bir geçmişe sahip olan dokumacılık birçok köyde hala devam etmekte. Kendine has ilmek tekniği, renk kullanımı, desen yapısı ile Bergama Halısı benzerleri arasından hemen ayrılmakta. Genel olarak koyu mavi, kırmızı ve beyaz renklerin hakim olduğu bu halılar Kız Bergama, Sarı Namazlık, Yağcıbedir, Holbein gibi çeşitlere ayrılmakta. Özellikle aralarında en meşhuru olan Kız Bergama Halısı, halı literatüründe dünyaca üne sahip. Bergama ve köylerinde, kök boya ile renklendirilmiş özel yapağıdan dokunan halılar bu özelliklerinden dolayı koku yapmaz ve kullanıldıkça ipek görünümü alır.
DÜNYACA ÜNLÜ
Antika değeri kazanma özelliği ve kendine has nitelikleri Kız Bergama'yı dünya halı literatüründe önemli bir yere getirmiş.
El dokumacılığının en önemli örneklerini görebileceğiniz Bergama Halıları'nın büyük çoğunluğu 19. ve 20. yüzyıllarda yapılmışsa da 17. yüzyıldan kalma ender örneklerini de bulmak mümkün.
Göz alıcı desenleri büyük bir çeşitlilik gösteren halıların birçoğu eski yüzyılların etkilerini yansıtmakta. Duyguların renk renk, ilmek ilmek işlendiği bu kıymetli halılar bugün de dükkanlarda alıcısını beklemekte...
Kültürü geometrik motiflerle anlatıyor
Holbein halılarının III. ve IV. tiplerinden gelişen Bergama halılarında geometrik desenler ve kuvvetle üsluplanarak geometrik şemaya uydurulmuş bitki motifleri görülür. Bunların en önemli tiplerinden biri, halı zeminini enine dolduran iki veya üç çeşit karenin üst üste sıralanmasını gösterir. Karelerin ortasına sekizgenler, bazen altıgen yerleştirilmiş, köşeler üçgenlerle doldurulmuştur.
Diğer bir tip, ortadaki esas motif olan sekizgenin etrafında küçük sekizgenlerin gruplaşmasını gösterir. Gelişmede sekizgenlerin etrafındaki kare veya dikdörtgen çerçeve ortadan kalkmakla beraber, daha sonra kare çerçeveler tekrar görülmüş ve aralarına stilize hayvan figürleri yerleştirilmiştir. Yıldız veya kare biçiminde motifler de vardır.
En eskileri 16. yüzyıldan kalmış olan Bergama halıları, Selçuklu halılarının birçok motiflerini ve kufi bordürlerini günümüze kadar yaşatmışlardır. Devetüyü sarısı, tabii beyaz, iki kırmızı, mavi, ceviz yeşili, kahverengi ile iki renk tonunun yan yana kullanılması, Selçuklu renkleri geleneğinin devamıdır.
Geometrik motifler yanında, kuvvetle üsluplanmış bitki motifleri de geometrik düzene uymakla beraber bordürlerde ve 19. yüzyıldan sonraki halılarda natüralist çiçek ve yaprak motifleri görülür.
18. yüzyıl örneklerinde dolgu motifi olarak tekrar ortaya çıkan küçük hayvan figürleri Bergama halılarının hayvan motifli halılar ile bağlantısını açıkça belli eder.