"İzmir seyircisi ile dostluğumuz var"

ÖZKAN BİNOL
Türk Tiyatrosu'nun duayenlerinden biri Genco Erkal. İnatla politik tiyatro yapmaya, halkı aydınlatacak mesajlar vermeye devam ediyor. Ve her oyunuyla sevenlerinin gönlünde daha da büyüyor. Genco Erkal yeni oyunu "Ben Bertolt Brecht" ile Dostlar'ı Brecht'le bir daha buluşturuyor. İyi ki varsın Genco!!!
Genco Bey bir sezonda dört tane tek kişilik oyun oynadınız. Bu oyunları nasıl seçtiniz?
Bu oyunlar tabi dört yıl önceden başladı. Her yıl bir tane ilave ede ede geldi. Bunların ilki Nazım Hikmet. İki tane Nazım Hikmet oyunum var. Bir "İnsanlarım", bir de "Kerem Gibi". Çok yakınım olan bir yazar. Üçüncü oyunum "Marks'ın Dönüşü". Dünyanın yaşadığı bu büyük ekonomik kriz nedeniyle gündeme gelen bir konuydu, birden bire acaba Marks'a haksızlık mı ettik, doğru mu söylüyordu dedi insanlar. Dördüncü oyunda Aziz Nesin'di. O da yıllardır çalıştığım bir yazar, bazı yazarlar var diyorum peşimi bırakmıyorlar, ben de onların peşlerini bırakmıyorum. İşte bunları saydık, sonuncusu da Ben Bertolt Brecht. Bu yıl gündeme geldi yeni oyunumuz, o yalnız iki kişilik tek kişilik oyun değil.
POLİTİK TİYATRO TERCİHİ
Ama siz uzun yıllar zaten Brecht'i Türkiye'de yaşatan isimsiniz. Bu nedenle "Ben Bertolt Brecht" i oynamak da size yakışırdı.
Ben bu kadar olduğunu bilmiyordum. Şöyle bir geriye dönüp baktım. İlk 1966'da oynamışım Brecht oyununu. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda "Arturo Ui'nin Önlenebilir Yükselişi" oyunu, o günden bugüne bizim tiyatromuzda; "Kafkas Tebeşir Dairesi", "Galileo Galilei", "Bay Puntila İle Uşağı Matti" gibi büyük oyunlarının yanı sıra şiirler, şarkılardan oluşan kabare gösterileri, onlardan da dört tane ayrı ayrı yapmışım. Bu en sonuncusu "Ben Bertolt Brecht" Yani evet Nazım Hikmet kadar Brecht'le de içli dışlı yıllardır bir birlikteliğimiz var diyebilirim.
Şimdiye kadar bahsettiğiniz bu dört büyük ismin ortak özelliği hepsinin politik bir tavrı olması. Genco Erkal ismini de beşinci isim olarak yanlarına koyabilir miyiz?
Ben zaten çok özdeşleştiriyorum bu insanlarla kendimi. Bu kadar yakınlaşmamın nedeni de sizin de söylediğiniz gibi dünya görüşü, hayata bakış olarak örtüşüyoruz. Bu yüzden ayrılamıyoruz birbirimizden. Ben de 60'lı yıllardan başlayarak politik tiyatroyu seçtim, ister istemez tabi sol görüşlü Nazım Hikmet, Bertolt Brecht hep beraber, benle beraber, Aziz Nesin de öyle. Brecht bir ölçüde sadece yazdıklarıyla değil kuramsal yönüyle de politik tiyatronun nasıl yapılması gerektiği konusunda da bize yol gösterdi. 60'lı yıllarda ülkemizde politik tiyatronun yer bulmasının, bu kadar sevilmesinin nedeni Brecht'in çizdiği yoldur.

ÖZEL BİR KABARE TÜRÜ
"Ben Bertolt Brecht" oyunu hakkında biraz daha ayrıntı alabilir miyiz?
Şarkılar ve şiirlerden oluştuğu için buna kabare diyoruz. Kabare bizde, Türk tiyatrosunda biraz daha başka türlü algılanıyor. Bu özel bir kabare türü, edebi kabare diyorlar buna batıda. Almanya'da Fransa'da özellikle yer bulmuş bir kabare türü. Daha çok ele alınan metinler edebi değeri olan metinler. Mesela şarkılarla şiirlerle daldan dala geçen, çeşitli konularda müzikal bir sohbet niteliğinde bir gösteri bu, hem çok eğlendirici hem de seyirciyi güldürüyor, düşündürüyor, sorular soruyor, kışkırtıyor, zihinsel olarak etkilemeye çalışıyor. Bunu iki oyuncu birlikte yapıyoruz. Tülay Günal benim daha evvel Dostlar Tiyatrosu'nda birlikte çalıştığım ve çok beğendiğim bir oyuncuydu.
Tülay Günal ile sahnede nasıl bir işbirliğiniz var ?
Çok iyi anlaştığımızı düşünüyorum. Dört ay uzun, çok yoğun provalar yaptık. Çünkü müzikal olunca tabi çok büyük bir disiplin istiyor, şarkıların söylenişi koreografi her şey tam yerli yerinde olması gerek. Bu yüzden çok yoğun çalıştık ama Tülay çok çalışkan bir oyuncu. Provaların dışında da gece gidiyor, araştırıyor, okuyor ertesi gün yeni önerilerle geliyor.
- Ben galaya geldim ve gerçekten çok güzeldi hem sizi hem Brecht'i özlemişim. Ayrıca Brecht'i sizden izlemeyi özlemişim. Bir seyirci, bir aydın olarak size çok büyük bir teşekkür borçluyuz bunun için.
Çok teşekkür ederim, ben de çok özlediğimi hissettim. İnsan farkına varmıyor, yıllar o kadar çabuk geçiyor ki, bir bakıyorsun en son Brecht 15 yıl önce o kadar zaman ne çabuk geçti diyorsunuz. Ben de çok özlemişim, o şiirlerini, o sözlerini, özellikle müzikleri, o şarkıları söylemek çok büyük keyif veriyor insana.
Siz bir değil birkaç nesli bir araya getiriyorsunuz oyunlarda.
Önümüzdeki ay 74'üncü yaşımı bitiriyorum. Geçen gün bir hanımefendi geldi, bu çok sık oluyor, bakın diyor: Ben bu oyunu kendim izledim sonra kızımı getirdim şimdi de torunumu getirdim. Demek ki ben üç kuşağa seslenen bir sanatçıyım.

Reklamın iyisi kötüsü olmaz deniliyor
Brecht'e hazırlanırken birdenbire kendinizi magazin sayfasında görmek nasıl bir şey?
Çok şaşırtıcı bir şey. İnanamadım, benim mantığıma göre niye bir insan beni orada çekiyor, birkaç gün sonra da elimde alışveriş torbaları ile yakalandım. Fakat bir şey söyleyeyim ben buna kızmıyorum reklamın iyisi kötüsü olmaz deniyor, sonra zaten arkadaşlar da dediler, ben de güldüm geçtim. Ne güzel, bilhassa yaptın zannettik dediler. Çünkü kendini, albümü yaptığı bir şeyi duyurmak isteyen kişiler haber veriyorlar, ben şu gün şuradayım diye, gazeteciler oraya geliyorlar, bilhassa sen yeni oyununu tanıtmak için yaptın sandık dediler. Yok dedim, kafam ona basmıyor. Ama faydası oldu, sonradan o fotoğrafı çeken arkadaş geldi bana dedi ki, "bütün o resmini çektiğim paltolar bitmiş" dedi.
Oyunculuğun er meydanı sahnedir
- Peki yeni nesil oyuncuları nasıl buluyorsunuz?
Çok beğeniyorum ve yazık ki diyorum bu oyuncuların büyük bir bölümü hiç sahneye çıkamamış, yani televizyon çok güzel ama yalnız televizyon olmaz ki, o yeteneklerin sahnede görünmeleri lazım. Ben diyorum ki arada bir, bir dizide 3- 4 yıl oynuyorlar, hatta bitirdikleri vakit bir yüzünü dinlendirmek diye bir dönem var ya o dönemde bari tiyatro yapsınlar. Bir yıl, iki yıl da tiyatro yapsınlar. Hem yeni projeler için vakit kazanmış olurlar, hem de tiyatro izleyicileri onları sahnede görmeli asıl, oyunculuğun er meydanı sahnedir.