"İdrar yolu enfeksiyonlarında uygun tedavi çok önemli"

Çocuk Sağlığı Uzmanı Dr. İlyas Yiğit, zamanında tanınıp uygun antibiyotiklerle yeterli süre tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonlarının böbreklerde ciddi hasara, buna bağlı olarak yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine neden olabileceğini söylerek tedavinin çok önemli olduğunu belirtti
ÖZGÜ GEDİK
Çocukluk döneminde idrar yolu enfeksiyonu, üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en sık görülen enfeksiyon. Yenidoğan dönemi dışında tüm dönemlerde kızlarda erkeklerden daha fazla görülüyor. Bunun sebebi ise kızlarda idrar çıkış yolunun daha kısa olması. Bu sebeple de kız çocukları enfeksiyona daha yatkın. Erken doğan bebeklerde de zamanında doğan bebeklere göre daha sık idrar yolu enfeksiyonlarına rastlanıyor. İdrar yolu enfeksiyonu düşünülen bir çocuğa bir an önce gerekli tetkiklerin yapılması gerektiğini söyleyen Martı Tıp Merkezi Çocuk Sağlığı Uzmanı Dr. İlyas Yiğit, "Zamanında tanınıp uygun antibiyotiklerle yeterli süre tedavi edilemeyen idrar yolu enfeksiyonları böbreklerde ciddi hasara, buna bağlı olarak yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine neden olabilir" dedi.
BAKTERİ KAYNAKLI
*İdrar yolu enfeksiyonunun sebebi nedir?
- İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olan etkenler bağırsak bakterileridir ve en sık görülen etken de Escherichia Coli bakterisidir. Daha nadir olarak virüsler ve mantarlar da idrar yolu enfeksiyonu yapabilir. İdrar normalde vücut içinde tamamen temizdir. İdrara karışan mikroplar vücut sıcaklığında idrarda kolayca çoğalıp enfeksiyona neden olabilir. Çeşitli böbrek bozuklukları, idrar kesesi bozuklukları, böbrek taşı, kız çocuklarda idrar çıkış yolunun kısa oluşu, bozuk hijyen, idrar yollarına sonda vb. takılması, idrar torbasından idrarın yukarı böbreklere doğru kaçışı (reflü) idrar yolu enfeksiyon riskini artırır.
*Belirtileri nelerdir?
- Yenidoğan ve küçük bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu varlığında emmede azalma, uzamış sarılık, ateş, huzursuzluk, kilo alamama, bulantı, kusma görülür. Daha büyük çocuklarda ateş, bulantı, kusma, idrar yaparken ağrı, yan ağrısı, bel ağrısı, sık idrar yapma, pis kokulu idrar, idrar kaçırma görülebilir.
*Ne yapmak gerekir?
- İdrar yolu enfeksiyonu düşünülen bir çocukta muayene önemlidir. Erkek bebeklerde sünnet derisi fazlalığına bağlı darlık, kızlarda genital yapışıklık mutlaka bakılmalıdır. Enfeksiyon düşünülen çocuklarda uygun laboratuvar yöntemleri ile tanıyı kesinleştirmek gerekir. Tanıda tam idrar tetkiki, idrar kültürü kullanılır. Küçük bebeklerde idrar almak için yapışkanlı torbalar kullanılır. Bu yöntemde sabunlu suyla temizlik ve durulama yapıldıktan sonra torba yapıştırılır ve bebeğin idrar yapması beklenir. Bebek idrar yapar yapmaz torba çıkarılır. Büyük çocuklarda ise en uygun idrar alma yöntemi, dış genital bölgenin sabunlu suyla yıkanıp durulandıktan sonra ilk idrarın tuvalete yapılıp daha sonraki idrarın kaba alındığı orta akım idrar alınmasıdır.
KAN TETKİKİ GEREKEBİLİR
*İdrar tetkiki yeterli olur mu?
- Ağır idrar yolu enfeksiyonlarında bazı kan tetkiklerinin yapılması gerekebilir. 3 yaşından küçük ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçiren kız çocuklarında, herhangi bir yaşta idrar yolu enfeksiyonu geçiren erkek çocuklarda, tekrarlayan veya tedaviye yanıtsız idrar yolu enfeksiyonu durumunda görüntüleme yöntemleri yapılmalıdır. Görüntüleme olarak Ultrasonografi, sintigrafi, Voiding sistoürogram (sondalı film) gibi yöntemler uygulanabilir. Ultrasonografi ile böbrek boyutları, şekli, idrar yollarında taş, idrar yollarında genişleme saptanabilir. Sintigrafi ile enfeksiyondan böbreğin ne kadar zarar gördüğü incelenir. Sondalı filmde ise idrar yollarında genişleme olup olmadığı, idrar kesesinden yukarı böbreğe doğru kaçış (reflü) araştırılır.
Her yaş için farklı önlem
*Tedavi yolları nedir?
- İdrar yolu enfeksiyonunda uygun antibiyotik ile kesin tedavi, destek tedavisi, gerekirse görüntüleme yöntemlerinin yapılması, hastaların bir süre izlenmesi önemlidir. Destek tedavisinde enfeksiyon döneminde gerekirse ağrı kesici verilmesi, yeterli gıda ve sıvı alımı önemlidir. Uzun süreli izlemede tuvalet temizliğinin önden arkaya doğru yapılması, değişik sabun veya uygunsuz tuvalet kağıdı ile genital bölgenin tahrişinden kaçınılması, tahriş etmeyen yumuşak pamuklu iç çamaşır giyilmesi, küvet yerine duş şeklinde banyonun tercih edilmesi, bol sıvı alımı, kabızlığın önlenmesi, idrarın uzun süre tutulmaması önemlidir.
KÜÇÜK BEBEKLERDE: Bu dönemde genital bölge hijyeni enfeksiyonlardan korunmada çok önemlidir. Alt bezinin sık sık değiştirilmesi, genital bölgenin suyla veya alkolsüz ıslak mendillerle silinmesi ve kurutulması önemlidir. İdrar yolu enfeksiyonu tedavisinde uygun antibiyotikleri kullanılır. Tedavi süresi 7-14 gündür. Zamanında tanınıp uygun antibiyotiklerle yeterli süre tedavi edilemeyen idrar yolu enfeksiyonları böbreklerde ciddi hasar, buna bağlı olarak yüksek tansiyon, böbrek yetmezliğine neden olabilir.
YENİDOĞAN VE ATEŞLİ SÜT ÇOCUKLUĞU DÖNEMİNDE: Yenidoğan ve ateşli küçük süt çocukluğu döneminde, kana bakterinin veya bakteri toksinin karışığı ciddi enfeksiyon durumunda(sepsis),ağızdan yeterli sıvı veya ilaç alımı olmayan çocuklarda tedavi hastanede yapılmalıdır. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu durumunda 3-6 ay koruyucu antibiyotik kullanımı gerekebilir.