RÖPORTAJ/NİHAN YARKENT
Hangimiz çalıştığı işte mutlu? Çevrenizde, Türk ekonomisine yön veren İstanbul'daki dev şirketlerde kariyerinin zirvesindeyken tası tarağı bırakıp Ege'nin sahillerine yerleşen bir kişi yok mu? Her iki sorunun yanıtı da aslında belli. Çoğumuz yaptığımız işte mutlu değiliz ve çoğumuzun çevresinde de böyle bir kişi var. Tüm bunların nedeni ise yeteneğimizle geleceğimiz arasında bağ kuramamaktan kaynaklanıyor. Hollanda'da "Avrupa'da 50 yılın en etkili 50 Türkü"nden biri seçilen Avrupa Türk Demokratlar Birliği üyesi Tülay Demir Oktay, 3 yıl önce Türkiye'ye yerleşti. Öz yetenekler ve eğitim alanında Hollanda'da kurduğu "My Core Talents"ta uyguladığı yöntemleri, Türkiye'de "Yetenek Avcısı" adı altında birleştirdi. İstanbul'da kurduğu Yetenek Avcısı analiz merkezi ile daha önce Türkiye'de denenmemiş bir yöntem uygulamaya başladı. Öğrencinin yetenek, hayal, travma, korkular ve karakteri gibi birçok özelliğini bir arada değerlendiren Oktay'ın amacı, çocuk ve gençleri hem başarılı hem de mutlu olabilecekleri bir geleceğe yönlendirmek. İşte yetenek ve gelecek arasındaki bağı avcı Oktay'a sorduk.
* Yetenek avcılığı nasıl bir meslek? Siz bu işe nasıl başladınız?
Hollanda Marnix Akademi Pedagojik Bilimler bölümüne başladığım gün bu işe de başlamış oldum aslında. Staj için ilk derse girdiğimde bunu sorguladım. Onlarca öğrenciye aynı şekilde ders anlatıyorduk. Oysa her birinin algı ve zeka düzeyleri farklıydı. Her bireyin potansiyelini ortaya çıkaran bir sistem olmalıydı. Bu konu üzerine çalışmaya başladım. Yüksek lisans yaptım, diğer ülkelerdeki sistemleri araştırdım. Eğitim alanında en büyük eksikliğin yeteneklerle ilgili olduğunu gördüm. İnsanların yeteneklerine göre yönlendirilmeleri konusunda Hollanda'da bir şirket kurdum. Bu ilk olduğu için ve konu yetenek olduğu için ses getirdi. Yetenek avcısı olarak duyuldum.
GENLERDEKİ POTANSİYEL
* Yeteneksizlik diye bir kavram var mı yoksa yeteneğin keşfini engelleyen bir örtünün içinde kısılıp kaldık mı?
Yeteneksizlik diye bir kavram yok, çünkü yeteneksiz insan yok. Her insan yeteneklidir ve kendine özgü bir potansiyeli var olduğundan bu potansiyelin açığa çıkartılması gerekir.
* Nedir yetenek avcılığı? Yaptığınız iş nedir tam olarak?
Yetenek avcılığı, kişinin fıtratına uygun olarak genlerindeki potansiyeli, yetenekleri ve eğilimlerini açığa çıkarmaktır. 8. sınıftan itibaren her öğrenciye uygulanabilir. Çocuğun/gencin geleceğini kendine uymayan bir şekilde kurgulamaması için, okul eğitim hayatında yönlendirme ve mesleki kariyer planlaması yapıyoruz.
Birden fazla yeteneğin olması mümkün
* Yetenek analizinde neler yapıyorsunuz?
Bireyin olaylara olgulara nasıl tepki verdiği, kişilerle nasıl ilişki kurduğu, nesnelerle neler yaptığı veya yapmadığı, neden öyle yaptığı ya da yapamadığı gibi kişinin tüm geçmişi ve geleceği ayrıntılı olarak değerlendiriliyor. Kişiye özel analiz sonucunda doğuştan sahip olduğu yetenekler yüzdeleriyle birlikte ortaya çıkartılır. Analiz sonucunda lise ve/veya üniversite tercihleri yapılırken, meslek seçerken ya da meslek değiştirirken ailelere ve bireylere yol gösterici oluyor.
* Yeteneğinin ne olduğunu bilmemek, nasıl bir hayat getirir?
Yeteneklerinin ne olduğunu bilmemek kararlar alırken çok fazla yanlış seçimler yapmanıza neden olur.
* Bir kişi birden fazla yeteneğe sahip olabilir mi?
Birden fazla yeteneğinizin olması çok mümkün burada zeka seviyesi de büyük rol oynayabilir. Bunu avantaja çevirip birbirini besleyecek yetenekleri kullanabilecek alanlarda iş yapılması gerekir yoksa fazla kararsızlık yaşatır ve aslında çok başarılı olacakken bu kararsızlıkların sonucu olarak başarısızlık ve mutsuzluk gelir.
"Türk toplumu kaygılı"
* Bugüne kadarki çalışmalarınız sonucunda Türk toplumun öz yetenekleri açısından nasıl bir genel kanıya sahip oldunuz?
Öz yeteneklerin sonuçlarını hiçbir zaman toplum bazında genellememek gerekir ancak, sistemin getirdiği çocukluktan itibaren yanındaki en samimi arkadaşı ile yarış halinde olması sonucunda ortaya çıkan kendisini yalnız hisseden, mutlu olamayan korku ve kaygı anlamında yüksek ve maskeli bir topluma dönüşmüş maalesef.
Her insanın bir yeteneği olduğunu ve sadece içindeki potansiyelin ortaya çıkarılması gerektiğini söyleyen Oktay, "Birden fazla yeteneğiniz olabilir. Yeteneklerinizi birbirini destekleyecek şekilde organize etmezseniz kararsızlık yaşar ve başarısızlığa uğrarsınız.
