ADEM ÜLKER
"Kemanlar kralı" ve "Kralların kemancısı" olarak tanınan Macar asıllı keman virtüözü Halil Darvaş'ın oğlu Attila Darvaş, babasıyla ilgili Google'de arama yaparken karşılarına Yeni Asır'ın 29 Aralık 2013 tarihli haberinin çıktığını, haberi okuduğunda çok heyecanlandığını dile getirdi. Gazetemize internet üzerinden bir mektup gönderen oğul Darvaş, "Ben Macaristan'da büyüdüm ve babamı olsa olsa 20 kez görmüşümdür. Söylemeye gerek yok, onun mezarının kaybolduğunu düşündüğümüz sırada haber almak beni çok heyecanlandırdı" ifadelerini kullandı. Kendisinin de müzisyen olduğunu, kontrbas ve bas gitar, çoğunlukla caz, blues ve ritim oda müziği çaldığını, Kanada'da yaşadığını ve önümüzdeki yıl 50 yaşına gireceğini anlatan Attila Darvaş, babası Halil Darvaş'ın mezarını bularak ölümünden 30 yıl sonra ilk haberi yapan Yeni Asır muhabiri Adem Ülker'e facebook üzerinden ulaştı. Sohbet sırasında, haberi okuduğunda çok duygulandığını dile getiren oğul Darvaş, daha sonra bir de mektup gönderdi.
Darvaş, "Sevgili Ülker, sizinle temasa geçmek gerçekten de memnuniyet verici. Ağabeyim Google'da babamın ismini tararken sizin haberiniz çıkmış karşısına. Google'ın çevirisi berbat ama sanırım haberinizin ana fikrini anladım. Ben Macaristan'da büyüdüm ve babamı olsa olsa 20 kez görmüşümdür. Söylemeye gerek yok, onu bulmak ve haber almak beni çok heyecanlandırdı. Annem doğum sırasında öldü ve İstanbul Levent'te toprağa verildi. Babam evlendi ve bir çocukları oldu, kardeşim George, o da Kanada'da yaşıyor" ifadelerine yer verdi. Darvaş mektubuna, "Önümüzdeki yıl 50 yaşıma giriyorum ve anne babamım mezarlarını ziyaret etme sözü verdim kendime ama Türkiye'de hayatta kalmış bir akraba ya da arkadaşım olmadığından, mezarlarını bulamayacağımdan endişeliydim. 1985'den beri Türkiye'ye gitmedim. Haberinizin tam da onun mezarının kayboluşu ve şimdi bulunuşuyla ilgili olması büyük tesadüf" diye devam etti.
Marmaris'e davet
Darvaş, babası için Marmaris Filarmoni Derneği tarafından 16 Ağustos'ta düzenlenecek olan anma törenine katılmayı çok istediğini de belirterek, şunları yazdı: "16 Ağustos gibi bir tarih var ama benim o tarihe kadar Türkiye seyahati için hazırlanmam çok zor. Ayrıca o tarihlerde kolay kolay erteleyemeyeceğim bazı yükümlülüklerim var. Yine de aklım orada olacak kesinlikle. Acaba töreni filme çekecek kimse olacak mı? O görüntüleri görmeyi çok isterdim. Annem ve babam bana da Attila ismini vermiş, her iki dilde de kullanılan tek isim olduğu için... Ben Türk doğdum ama maalesef bazı durumlardan dolayı Türkçe öğrenebilme şansım olmadı. Sonbaharda Türkiye'ye gelmek ve sizinle babamın mezarını ziyaret etmek istiyorum. Saygılar. Attila Darvaş."
Halil Darvaş kimdir?
Asıl adı Sergey olan dünyaca ünlü keman virtüözü Halil Darvaş'ın Marmaris'teki mezarını ölümünden 30 yıl sonra Yeni Asır bulmuştu. Yazıları silinmiş olan mezarın bulunmasından sonra Marmaris Filarmoni Derneği, sanatçının 30. ölüm yıldönümü olan 16 Ağustos'ta anma töreni yapacağını açıklamıştı. Darvaş, 2. Dünya Savaşı sırasında Türkiye'ye kaçmış, Atatürk tarafından kendisine Türk vatandaşlığı verilmiş, nüfus cüzdanı da İsmet İnönü tarafından imzalanmış ve Halil adını almıştı. Halil Darvaş, kalp krizi sonucu, üç yıl yaşadığı Muğla'nın Marmaris ilçesinde ölmüş ve buraya defnedilmişti. Mezarlık görevlilerinin bile yerini bilmediği, tanımadığı Darvas'ın mezarını Yeni Asır buldu. Roosvelt, Churchill ve Mussolini gibi devlet adamlarının önünde verdiği sayısız konserlerin ardından Amerikan basını kendisinden "Kemanlar kralı - Kralların kemancısı" olarak bahsetti. Darvaş, Yeşilçam'da onlarca filmde kemancı olarak rol aldı.
Darvaş, 2. Dünya Savaşı başlarında Macaristan'dan kaçarken yanına sadece kemanını aldı ve sınırı geçmek için kemanını iki kolunun arasına yerleştirdi. Darvaş, kemanının zarar görmemesi için dirsekleri üzerinde saatlerce sürünerek sınırı geçti. İstanbul ve Ankara'da uzun süre çalışan Darvaş, daha sonra İzmir'e yerleşti ve dönemin İzmir Valisi Kazım Dirik'in kızıyla evlendi, Alsancak'ta bir yalıda oturmaya başladı. Bu sırada deprem meydana geldi, herkes eşini çocuklarını alıp dışarı çıkarken Darvaş, yeni evli olduğu halde sadece kemanını alıp evden çıktı. Kemanı tercih etmesi üzerine kayınpederi ve eşiyle araları açıldı. Eşini tek başına evde bırakması, bu evliliği boşanmaya kadar götürdü. Daha sonra Marmaris'e yerleşen Darvaş, 16 Ağustos 1984'te 72 yaşında kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Cenazesi Marmaris'te toprağa verilen Darvaş'ın çok sevdiği paha biçilemeyen kemanı da oğluna gönderildi.
