Selimiye Camii’ndeki ters lalenin sırrı

İnsan, Allah karşısında acizdir. Çünkü hiçbir insan kusursuz değildir. Bu acizliği, yaptığı işlerinden de besbellidir. Yeni bir eşya aldığımız zaman onun bir garanti süresi vardır. Çünkü daha sonra çıkacak arızalar nedeniyle bu eşya kullanılamaz hale gelir. Ama Allah tarafından yaratılan yeryüzü, gökyüzü, yıldızlar, gezegenler kısacası tüm evrende işleyen sisteme baktığımızda kusursuz bir eser görürüz. Kainatla ilgili bilimin bile açıklayamadığı öyle büyük sırlar vardır ki bunları ancak Allah bilir. Allah, insanın bu kendi acizliğini anlayıp sadece ve sadece kulluk etmesini murad eder. İşte tam bu noktada acizliğini anlayan insana Allah'ın yardımı ve fethi gelir. Bir anda ona tüm hakikat kapıları açılır. İnsan, gördükleri karşısında Yüce Allah'a bir kez daha büyük bir vecd ile şükür secdesi eder. İşte Mimar Sinan'ı şükür secdesine götüren Selimiye Camii'ndeki ters lalenin sırrı budur.

MOTİF KARŞILIĞI ANLAŞMA
Yeryüzündeki mimari eserlerin en güzellerinden biri olan Edirne'deki Selimiye Camii inşa edilirken, şimdiki müezzin mahfilinin bulunduğu yer lale bahçesidir. Bu lale bahçesinin olduğu arazi, bir kadına aittir. Ancak kadın, kendisine çil çil altınlar teklif edilse de buranın satışını bir türlü kabul etmek istemez. En sonunda kadın, bu cami durdukça kendisinin hatırlanmasını sağlayacak bir şey konulması halinde araziyi vereceğini beyan eder. Böylece Mimar Sinan, müezzin mahfilindeki mermer direklerden birine o kadına işaret olarak parmak büyüklüğünde bir lale motifi konulmasını, ancak kadının tersliğini belirtmek için de lale motifinin ters olarak kazınmasını ister. Bu anlaşma sağlandıktan sonra cami inşaatı devam eder.
HERKES GÖRMEK İSTİYOR
Mimar Sinan, Allahü Teala'nın doksan dokuz ismine işaret olması için çiniler üzerine doksan dokuz çeşit lale motifi işlenmesini emreder. Ancak motiflerin yanlışlıkla doksan sekizde kaldığını öğrenen Mimar Sinan, şükür secdesine kapandıktan sonra "Öyle kalsın, kalsın ki acizliğimiz, kulluğumuz ortaya çıksın. Acizliğimize işaret olarak da doksan dokuzuncu lale motifi müezzin mahfilinin mermer direğine ters olarak kazınsın" der. İşte bu lale motifi günümüze kadar öyle meşhur olmuştur ki camiye gelenler, bu muhteşem eserin ihtişamından çok hemen ters laleyi görmek isterler. Tabiri caizse, bu ters lale, Selimiye Camii'nin ihtişamını gölgede bırakmıştır.

ACİZLİĞİM ORTAYA ÇIKSIN
Çevresindekiler, Mimar Sinan'a niçin ters lale istediğini sorduklarında şu ibretlik cevabı verir: "Ters lale istedim ki, herkesin dikkatini çeksin, Selimiye için nazarlık olsun, buraya gelenlerin keskin nazarlarını üzerine çeksin. Öyle meşhur olsun ki bu muhteşem eseri bile gölgede bıraksın. Selimiye Camisi'ni görmeye gelen, ilk önce ona koşsun. Koşmakla kalmayıp, ona dokunsun. Zaman içinde o dokunmalar sebebiyle mermere kazınmış ters lale silinecek hale gelsin. Kaybolmaması için muhafaza altına alsınlar. Koca Cami, parmak büyüklüğündeki bir ters lalenin gölgesi, şöhreti altında kalsın. Böylelikle benim acizliğim, Allahü tealanın garip bir kulu olduğum meydana çıksın. Aynı zamanda ters lale, Allahü tealanın emirlerinin, doksan dokuz isminin delalet ettiği mananın dışına çıkıldığı ölçüde dünyanın yaşanılmaz hale geleceğine ve tersliğin nefsin tabiatına uygun olduğu için çok ilgi göreceğine işaret ediyor".

Tolga TEKİN