Özellikle İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 2012 yılından itibaren sağlık ve güvenlikle ilgili çalışmalar artmış, önemli düzeyde iyileşme ve gelişme sağlanmıştır.
Bütün bu çalışmalara rağmen iş kazaları yaşanmaya devam etmektedir. Kayıtlara baktığımızda 2015 yılında yaklaşık 241 bin iş kazası yaşandığını ve 1252 kişinin hayatını kaybettiğini görüyoruz.
Bu durum bize iş sağlığı ve güvenliğinin yalnızca düzenlemeler ve denetimlerle sağlanamayacağını ve aslında bu konunun bir kültür meselesi olduğunu gösteriyor.
***
İş sağlığı ve güvenliği kültürü, çalışanların sağlığını koruma ve geliştirme, güvenliğe önem verme bilincine sahip olmaları ile alakalıdır.
Ülkemizde bu bilincin hangi düzeyde olduğunun tespiti bilimsel verilere, saha araştırmalarına dayandırılmalıdır.
***
Bu doğrultuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (ÇASGEM) tarafından 2000 çalışanla Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği algısını ölçmek amacıyla bir araştırma yapılmıştır. Sonuçları geçtiğimiz Temmuz ayında kamuoyu ile paylaşılan araştırma kapsamında çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri hakkında sorular yöneltilmiştir
GÜVENSİZ DAVRANIŞLAR
Alınan cevaplara göre çalışanların yüzde 72'si çalıştıkları alanla ilgili eğitim almıştır. Eğitim seviyesi yükseldikçe yapılan işle ilgili alınan eğitim sayısının arttığı görülmüştür.
Her eğitim seviyesinde ve yaş grubunda bu eğitimlerin yeterli olduğu belirtilmiştir.
Araştırmada yöneltilen bir diğer soru, iş kazalarının sebepleridir.
Çalışanların yüzde 62'si güvenli olmayan davranışların, yüzde 14'ü ise güvenli olmayan çalışma ortamının iş kazalarına sebep olduğunu belirtmiştir. Her iki durumun da iş kazalarına sebep olduğunu söyleyenlerin oranı ise yüzde 24'tür.
Bu sonuçlara göre eğitimlerin çalışanlarda iş sağlığı ve güvenliği bilincini, dolayısıyla kültürünü geliştirdiği açıktır.
Sağlık ve güvenlik bilincinin geliştirilmesi uzun soluklu bir iştir ve çocukluk döneminden itibaren işlenmeye başlanmalıdır.
Bu bağlamda Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın kararlaştırdığı üzere okul kitaplarında iş sağlığı ve güvenliği konularının yer alması önemli bir gelişmedir.
Ancak araştıma sonuçlarına baktığımızda güvenli olmayan çalışma ortamının da kazalara sebep olduğu düşüncesinin azımsanmayacak oranda olduğunu görüyoruz. Şunu ifade edelim ki, sağlık ve güvenlik kültürünün sağlanması için yalnızca eğitim yeterli değildir, duyarlılıkların da artırılması lazımdır.
Eğitimin yanı sıra işverenlerin düzenlemeler ve uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmaları, sorumluluklarını yerine getirmeleri ve çalışanları ile doğru ve sağlıklı bir iletişim kurmaları gerekiyor.
İnsanı önceleyen, insana değer veren bir medeniyetin mensupları olmak, çalışan sağlığı ve güvenliği konularında azami önlem almayı gerekli kılar.